Dossier Vrijheid voor de Papoea's

Nieuws

Brief

Documenten

Strijd voor vrijheid

Door onze correspondent DIRK VLASBLOM

JAKARTA, 7 JUNI. In de Indonesische hoofdstad is de 'vrijverklaring' van het Papoeacongres zondag heel verschillend uitgelegd. Zowel bij juristen als bij politici valt een nationalistische reflex te bespeuren, maar in beide milieus zijn er ook die hun kalmte bewaren.

Minister van Justitie Yusril I. Mahendra sluit zich aan bij het harde oordeel van een aantal collega-staatsrechtsgeleerden, onder wie de gezaghebbende hoogleraar uit Bandoeng Sri Soemantri, die reppen van 'subversie'. Mahendra zei gisteren: "Dit is geen louter intellectuele exercitie, maar een politieke uitspraak die neerkomt op een besluit tot afscheiding. Ik beschouw dit als een subversieve daad en juridische stappen zijn dan ook geboden". Welke stappen wist de minister nog niet.

Zijn collega voor Hervorming van het Staatsapparaat, Freddy Numbery, de enige etnische Papoea in het kabinet, riep zijn collega's op tot bezinning. "Papoea staat allang niet meer op de agenda van de Verenigde Naties, dus er is geen reden tot zorg over buitenlandse interventie. Dat gebeurt pas als Indonesië ginds de mensenrechten op grote schaal schendt."

De regering hoeft zich vanuit juridisch oogpunt geen zorgen te maken, vindt prof. Hikmahanto Juwama, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit van Indonesië. De 'vrijverklaring' door het Papoeacongres vindt volgens hem geen enkele steun in het volkenrecht. "In augustus 1962 sloten Indonesië en Nederland het Verdrag van New York en daarin wordt niet gerept van een onafhankelijk West-Papoea. Dat verdrag bepaalde dat een volksraadpleging zou worden gehouden, volgens het principe 'one man, one vote'. Dat gebeurde in 1969 maar niet op die manier. Omdat Nederland als verdragspartij nooit bezwaar heeft gemaakt tegen de door Indonesië toegepaste methode is het resultaat rechtsgeldig." Bovendien is de uitslag van de volksraadpleging op 12 november 1969 goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de VN. Hikmahanto: "De VN kennen geen mechanisme om besluiten van de Algemene Vergadering te herzien. Dat wil zeggen, resolutie 2504/1969 kan niet meer ongedaan worden gemaakt."

Toch lijkt Jakarta hieraan te twijfelen zoals maandag bleek toen de Nederlandse regering het verzoek kreeg om als medeondertekenaar van het Verdrag van New York de betreffende VN-resoluties te 'reconfirmeren'. Hikmahanto: "De term 'reconfirmatie' is in deze van belang. Men vroeg immers geen 'bevestiging'. Dit verzoek moet worden gezien als een 'pre- emptive strike'. De Papoeagemeenschap zal Nederland immers vragen de historische gang van zaken nog eens kritisch te bezien. Dit formele verzoek aan Den Haag duidt niet zozeer op twijfel aan het bindende karakter van genoemde resoluties, maar is bedoeld om de Papoeagemeenschap ervan te overtuigen dat vragen om herwaardering van de volksraadpleging geen zin heeft.

"Dat Nederland de gevraagde verklaring blijkbaar overbodig vindt, is een herbevestiging op zichzelf. Ik maak daaruit op dat de Nederlandse regering de in de jaren zestig gemaakte afspraken niet ter discussie stelt."