Dossier Oost-Timor

Nieuws

VN-Interventie

Crisis

Achtergrond

Links

NEW YORK / DILI, 4 SEPT. Een meerderheid van 78,5 procent van de bevolking van Oost-Timor wenst onafhankelijkheid van Indonesië. Dit maakte secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties vanochtend om drie uur Nederlandse tijd in New York bekend.

Het voorstel van de regering in Jakarta om Oost-Timor een grote mate van autonomie te geven, maar binnen het Indonesische staatsverband te houden, vond bij de kiezers geen genade.

Kofi Annan zei dat "de bevolking van Oost-Timor de voorgestelde speciale autonomie heeft afgewezen, en op deze manier haar wens kenbaar heeft gemaakt om de overgang naar onafhankelijkheid te beginnen". Op een persconferentie zei Annan dat het nieuwe Indonesische parlement, dat in oktober bijeenkomt, nu de uitslag van het referendum moet bekrachtigen. Daarna moeten in samenwerking met de VN maatregelen worden getroffen die de overgang naar een onafhankelijk Oost-Timor mogelijk maken.

Intussen moet de rust in het gebied worden bewaard, aldus Annan. Hij riep alle partijen op een einde te maken aan het geweld dat "24 jaar lang een groot lijden op Oost-Timor heeft veroorzaakt".

De Oost-Timorese verzetsleider Xanana Gusmao heeft verklaard dat de uitslag van het referendum over de onafhankelijkheid van Oost-Timor bewijst dat de annexatie van het gebied door Indonesië illegaal was. In een verklaring die door een familielid werd voorgelezen, zegt Gusmao dat de dag waarop het referendum werd gehouden, 30 augustus, altijd als een dag van nationale bevrijding zal worden herinnerd. De verzetsleider waarschuwde dat tegenstanders van onafhankelijkheid een nieuwe golf van geweld kunnen ontketenen. Hij pleitte daarom opnieuw voor het sturen van een VN-troepenmacht om de Oost-Timorese bevolking tegen een "nieuwe genocide" te beschermen. De Indonesische president Habibie heeft de bevolking van Oost-Timor en heel Indonesië gemaand tot kalmte. In een toespraak die vandaag op de televisie zou worden uitgezonden, zei Habibie dat de uitslag kalm moet worden geaccepteerd. De president zei te begrijpen hoe bitter de uitslag in brede kringen in Oost-Timor en de rest van de Indonesische maatschappij zal worden gevoeld. Habibie verklaarde verder dat hij in het akkoord dat op 5 mei 1999 in New York was gesloten beloofd had de uitslag van de volksraadpleging te accepteren, en dat hij de democratische keuze die nu gemaakt is zal respecteren. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Albright, heeft de Oost-Timorese bevolking gefeliciteerd met de "belangrijke stap in de richting van de schepping van een nieuwe natie". Zij prees de bevolking voor de moed waarmee zij het geweld van de afgelopen weken hebben doorstaan.

De straten van de Oost-Timorese hoofdstad Dili waren vandaag uitgestorven. De uitslag van het referendum van afgelopen maandag, waarin ruim driekwart van de bevolking voor onafhankelijkheid heeft gekozen, werd door de inwoners van de hoofdstad niet gevierd.

Uit angst voor wraak van pro- Indonesische milities bleven fees telijkheden uit. Ooggetuigen had den vlak voor de bekendmaking van de uitslag honderden leden van verscheidene milities in vrachtwa gens de stad binnen zien komen.

Het referendum, waarvoor zich 451.792 Oost-Timorezen hadden aangemeld, verliep afgelopen maandag relatief kalm, maar in de loop van de week namen de ge welddadigheden snel toe. Pro-In donesische milities belegerden kantoren van de Verenigde Naties en vielen lokale VN-medewerkers en aanhangers van onafhankelijk heid aan. Daarbij zijn naar schat ting enkele tientallen doden geval len. Een woordvoerder van de VN op Oost-Timor zei gisteren dat vier lokale medewerkers inmiddels zijn vermoord en zes anderen zijn ver mist. "Ze verbranden alles. Ze zijn niet te controleren. Ze zijn hele maal gek geworden", zei gisteren een geëvacueerde VN-medewer ker. Volgens de VN-vluchtelingen organisatie UNHCR zijn deze week 55.000 Oost-Timorezen hun huizen ontvlucht. Gisteren stuurde Jakarta na internationale kritiek een extra versterking van 1.400 sol daten naar Oost-Timor. Ook heeft Jakarta aangekondigd dat minister van Defensie Wiranto morgen op Oost-Timor zal zijn.

Dat Oost-Timor voor onafhan kelijkheid opteert, is geen verras sing. De hoge opkomst van 98,6 procent, ondanks maandenlange intimidatie van pro-Indonesische milities, was al een indicatie. Afge lopen januari beloofde president Habibie dat Oost-Timor onafhan kelijk zou worden als zijn autono mievoorstel zou worden afgewe zen. (ANP, AFP, AP, Reuters)