Dossier Oost-Timor

Nieuws

VN-Interventie

Crisis

Achtergrond

Links

JAKARTA/DARWIN, 16 SEPT. Het Indonesische leger zal zich terugtrekken uit Oost-Timor als de multinationale vredesmacht daar is gearriveerd. De commandant van de Indonesische strijdkrachten in Oost-Timor, generaal-majoor Kiki Syahnakri, zei vanochtend dat de terugtrekking binnen een week na aankomst van de vredesmacht, dit weekeinde of uiterlijk maandag, zal zijn afgerond.

Tegelijkertijd kondigde Indonesië vanochtend aan dat het zijn defensieverdrag met Australië opzegt. Eerder al zei Australië zijn veiligheidsrelaties met Indonesië te herzien. Maleisië heeft gezegd niet deel te nemen aan de multinationale vredesmacht onder Australische leiding, waarvan de voorhoede mogelijk al zaterdag in Dili aankomt.

De beslissing om de relatie met Australië op een laag pitje te zetten, vloeit voort uit het onbehagen over de scherpe kritiek die de regering in Canberra heeft geventileerd over het in gebreke blijven van de Indonesische strijdkrachten bij het indammen van het geweld in Oost- Timor. Ook verwijt Indonesië Australische functionarissen van de Verenigde Naties zich partijdig te hebben getoond bij het recente referendum over de toekomst van Oost-Timor. De coördinerende minister van Politieke Zaken, Feisal Tanjung, noemde de houding van de Australische regering "niet constructief" toen hij vanochtend de opschorting van het veiligheidsverdrag aankondigde. Dat in 1995 gesloten verdrag voorziet in gezamenlijke militaire oefeningen en het uitwisselen van informatie. In 1989 sloten Australië en Indonesië al een verdrag over exploitatie van olievoorraden in de Timorzee.

Ondanks de nieuwste stap van de Indonesische regering, die volgens waarnemers vooral is bedoeld voor 'binnenlands gebruik', heeft minister van Buitenlandse Zaken Alatas in New York opnieuw onderstreept dat zijn land het gezag van de komende vredesmacht volledig zal respecteren. Overeengekomen is dat de vredesmacht bij het begin van de operatie zal samenwerken met de Indonesische strijdkrachten. Maar de Australische premier John Howard zei vandaag er op te rekenen dat de Indonesische soldaten zich "vrij snel" zullen terugtrekken. Volgens de op 5 mei gesloten overeenkomst tussen Indonesië, Portugal en de VN zou Indonesië verantwoordelijk blijven voor het handhaven van de orde in Oost-Timor tot het Indonesische parlement in november formeel instemt met de onafhankelijkheid. Maar Indonesië's rol in deze is ongeloofwaardig geworden, nu er duidelijke aanwijzingen zijn dat onderdelen van de strijdkrachten pro-Indonesische milities hebben geholpen bij het aanjagen van het geweld in Oost-Timor. Volgens de Australische premier Howard zal de vredesmacht alles zal doen om onderzoek naar oorlogsmisdaden mogelijk te maken.

Het Zuidoost-Aziatische contingent in de ongeveer 8.000 soldaten omvattende vredesmacht zal worden aangevoerd door Thailand. Thailand, dat 1.500 militairen en ondersteunend personeel wil sturen, krijgt ook het vice-commando over de totale operatie. Die rol was aanvankelijk toebedacht aan Maleisië, maar dat land liet vanochtend weten niet te zullen deelnemen aan een vredesmacht onder Australische leiding. Pas als de vredesmacht de status krijgt van een officiële VN-missie, na formele Indonesische goedkeuring van de onafhankelijkheid van Oost- Timor, wil Maleisië troepen sturen. De Zuidoost-Aziatische landen beklemtonen het humanitaire karakter van de operatie.