Dossier Oost-Timor

Nieuws

VN-Interventie

Crisis

Achtergrond

Links

De VS schorten de militaire samenwerking met Indonesië op in verband met de chaos in Oost- Timor. Maar het is vooral een symbolisch gebaar.

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

WASHINGTON, 10 SEPT. De reactie van de Amerikaanse regering op de bloedige chaos in Oost-Timor is een zorgvuldig afgewogen symbolisch gebaar om de relatie met de regering-Habibie niet fataal te beschadigen. Gisteren maakte president Clinton bekend dat de Verenigde Staten hun militaire samenwerking met Indonesië opschorten. Maar de Amerikaanse samenwerking met het Indonesische leger stelde toch al weinig voor, en de export van wapens wordt niet gestaakt. Verder uitte Clinton wel zijn bedenkingen bij verdere economische hulp, maar hij dreigde niet met onmiddellijke stopzetting van de hulp. In een eventuele vredesmacht willen de Verenigde Staten geen hoofdrol spelen.

Clinton onderstreepte gisteren dat hij niet alleen bezorgd is over de toestand in het kleine Oost-Timor, maar ook over stabiliteit van het enorme Indonesië - een strategisch en economisch belangrijke partner van de VS met 200 miljoen inwoners en veel bodemschatten. Hij prees "de belangrijke democratische transformatie" die het land doormaakt. "Als het een succes wordt kan het de hele regio optillen, als het mislukt kan het zijn buren doen wegzinken in een zee van wanorde."

Voor de regering-Clinton raakt het lot van Oost-Timor het Amerikaanse nationale belang niet, terwijl het lot van Indonesië dat wel doet. Maar de Amerikaanse media wijzen dezer dagen op de overeenkomsten tussen de situatie in Oost-Timor en de etnische zuiveringen in Kosovo, waartegen de VS in NAVO-verband wèl militair optraden. The Washington Post citeert vandaag in een hoofdartikel de woorden die president Clinton eerder dit jaar sprak na de bombardementen op Servië. "Of je nu in Afrika woont, of in Midden-Europa, of ergens anders, als iemand het op onschuldige burgers gemunt heeft en hen massaal probeert te vermoorden wegens hun ras, etnische achtergrond of geloof, en het ligt in ons vermogen om dat een halt toe te roepen, dan zullen we het een halt toe roepen." Nu zich in Oost-Timor zo'n situatie voordoet, stelt de krant, hebben de Verenigde Naties en de Amerikanen, die hebben aangestuurd op het referendum over de onafhankelijkheid van de provincie, de morele verantwoordelijkheid om te zorgen dat "het proces voltooid wordt". De Democratische senator Russ Feingold zei tegenover The Los Angeles Times: " Waarom wel Kosovo, en niet Rwanda en Oost-Timor?'Maar de regering-Clinton wil geen politieman van de wereld worden en maakt geen plannen om in Oost-Timor te interveniëren. "Het is erg belangrijk dat de Aziaten de leiding nemen", zei Nationaal veiligheidsadviseur Sandy Berger gisteren, waarbij hij Australië kennelijk tot Azië rekende. "Dan is de kans op succes groter dan wanneer een Westers land het voortouw neemt." Woensdag had hij gezegd:"Kijk, mijn studerende dochter woont in een heel rommelige studentenflat. Maar misschien moet ik maar niet interveniëren om te zorgen dat die opgeruimd wordt."

Berger wijst de analogie met Kosovo van de hand. "Dat we in Kosovo gebombardeerd hebben wil nog niet zeggen dat we ook in Dili moeten bombarderen. "

In een toespraak over Kosovo zei minister van Defensie William Cohen dat die oorlog Amerika eraan had herinnerd dat "we de verleiding moeten weerstaan om troepen in te zetten bij ieder conflict dat we zien en waar onze emoties door gegrepen worden."