Dossier Val Milosevic

Nieuws

Achtergrond verzet

Hoofdrolspelers

Salvo's traangasgranaten kunnen de aanvalsgolven op het parlementsgebouw in Belgrado niet breken. Ooggetuigeverslag van een volksopstand.

Door JULIUS STRAUSS
BELGRADO, 6 OKT. Toen gisteren het duister viel over een Servië waarvan de belangrijkste bolwerken in vlammen waren opgegaan, kuierde een menigte lachende Serviërs over de belangrijkste boulevards, de glasscherven vertrappend, hoestend van de dikke zwarte rook en zich verbazend over de volksopstand die ze in gang hadden gezet.

Het traangas van de vroege middag had plaatsgemaakt voor een overweldigende euforie. De Serviërs wier geschiedenis één lange litanie is van onderlinge verdeeldheid, beleefden een zeldzaam moment van eendracht. In de schaduw van het parlementsgebouw droegen mensen stukken meubilair en andere souvenirs die ze uit de vlammen hadden gered. Vier tienermeisjes torsten een pluche leunstoel. Anderen namen met minder genoegen: enkele van de staatsattributen.

Langs het brandende gebouw in de richting van het staats-tv-pand liep Dusica, een mooie blonde vrouw van begin twintig. Ze was de eerste geweest die het verwoeste gebouw was binnengegaan, zei ze, een kanonnade van traangasgranaten negerend. Ze had ook ernstige handwonden geriskeerd: van de tanden van Milosevic' politiehonden, zijn meest loyale bewakers. ,,Het was fantastisch'', zei ze. ,,Ik heb er geen ander woord voor.'' Naast haar stond Djordje, een 17-jarige scholier. Hij was dronken van gelukzaligheid en droeg een kogelvrij camouflagepak die hij had gepikt van de speciale strijdkrachten. In zijn riem droeg hij een zwaar traangaspistool.

Bij het gebouw van de staats-tv stond een tiental auto's die fikten of al waren uitgebrand. Een Land Rover. Een in Joegoslavië gemaakte Zastava. De gehate tv-zender die een decennium lang de giftige propaganda van Milosevic verspreid had, stond ook in brand.

Zoals bij alle revoluties ging het nieuws van mond tot mond. Een man van middelbare leeftijd, eens een lid van het Servische parlement, had gehoord dat de politie zich in het zuiden van het land had aangesloten bij de demonstranten. Niemand wist het zeker. De elektriciteit viel uit om even later weer te werken. De telefoon deed het niet, dan weer wel.

De omwenteling van gisteren was een volksopstand, gedragen door Serviërs uit alle hoeken van de samenleving: jong en oud, arm en rijk, professoren, arbeiders en studenten. Zo was het protest 'sochtends ook begonnen: met een konvooi smerige bussen dat arriveerde in de binnenstad van Belgrado. Tegen de middag zwollen de arbeiders en mijnwerkers uit het zuiden aan tot een massa. Ze waren doodernstig en vastbesloten. De burgers van Belgrado geloofden hun ogen niet.

Het parlementsgebouw was het belangrijkste doelwit voor de honderdduizenden demonstranten. Ambtenaren kwamen naar buiten om naar de menigte te kijken. Ze werden uitgefloten. ,,Rode bandieten, rode bandieten'', scandeerde de menigte. Vlakbij klonk een lied van The Clash uit een Volkswagen met knipperende rode lichten: ‘Should I stay or should I go?'

Enkele minuten later ontstond er een vechtpartij tussen een demonstrant en een zenuwachtige agent van de oproerpolitie. Actievoerders begonnen de straat met stenen te bombarderen. Daarop stoven drie mannen in volledige wapenuitrusting het parlementsgebouw uit om de meute met traangasgranaten te bestoken. Massaal maakten de demonstranten zich uit de voeten, huilend van het traangas. Maar ze hergroepeerden zich weer en trommelslagers leidden hen terug naar het parlement.

Groepjes mannen zaten op de grond. Hun getekende gezichten en kleding illustreerden hun armoe na tien jaar van economische neergang. ,,We zijn hier niet gekomen om onze tijd te verdoen'', zei Miroslav Terzic, een 45-jarige slager uit KostunicaCaKostunicacak. ,,Op weg naar Belgrado hebben we onze bulldozer al gebruikt om een politieblokkade te doorbreken. We zetten hem ook in om Milosevic ten val te brengen.''

Iemand van de staats-tv sprak de menigte toe. ,,We kunnen aan jullie geen weerstand meer bieden. Milosevic' tijd is voorbij. De televisie is op zwart gegaan. We hebben de duisternis nodig voordat Servië weer licht kan zien.'' Maar om drie uur verscheen op de staats-tv toch zoals altijd het gewone middagjournaal. Van wat er op straat gebeurde, werd geen melding gemaakt.

De revolte won opnieuw aan kracht toen jonge mannen door de politielinies braken. Salvo's traangasgranaten konden de aanvalsgolven op het parlementsgebouw niet breken. Toen bestormden de voetbalsupporters van Partisan Belgrado het parlement. Een gebrul ging door de menigte: ,,Servië, Servië, Servië.''

Vijf geweerschoten klonken toen de eerste vlammen uit het parlementsgebouw schoten. Daarna viel er opeens stilte. Opnieuw werd geschoten. ,,De politie staat aan onze kant, de politie staat aan onze kant'', schreeuwde een man door een megafoon.

Demonstranten die het parlement zijn binnengedrongen, gooiden vanaf de eerste verdieping papieren uit de ramen. Miroslav, een timmerman, duwde zijn 7-jarige zoon naar voren opdat hij maar niets van dit historische moment zou missen. ,,Meer dan honderd dagen heeft hij al gedemonstreerd om Milosevic ten val te brengen'', zei de vader trots.

Een lid van de gemeenteraad sprak de menigte toe vanaf het dak dat in rook gehuld is. Vlammen schoten uit de rechtervleugel. Brandende papieren zweefden zachtjes naar de grond. Een jonge man wees op de laatste stralen van de ondergaande zon. ,,Kijk eens: voor het eerst in vijftig jaar schijnt in Servië weer de zon.''

De staats-tv speelde nog altijd neutrale muziek.

Copyright: The Daily Telegraph