Dossier Val Milosevic

Nieuws

Achtergrond verzet

Hoofdrolspelers

Door en door Serviër

Door onze correspondent RENÉE POSTMA
BOEDAPEST, 6 OKT. ,,Goedenavond vrij Servië. Servië is op weg naar de democratie en waar democratie is, is geen plaats voor Slobodan Milosevic .'' Het waren Kostunica's eerste woorden toen hij donderdagavond eindelijk de honderdduizenden demonstranten toesprak die in de straten van Belgrado het regime van Milosevic hadden verslagen.

(Foto AP)

Urenlang was er gebeurd wat de jurist Vojislav Kostunica (geboren in 1944) het meest gevreesd had. Er was gevochten, er had zelfs bloed gevloeid, er was chaos geweest. Kostunica, de ‘saaie, strenge, stijve' kandidaat van de democratische oppositie die de presidentsverkiezingen won van Milosevic , moest even slikken. Chaos en burgeroorlog zijn de ergste vijanden van de Serviër (het bleef slechts enkele uren bij het eerste).

En Kostunica is een ras-Serviër. Een nationalist die liever alle Serviërs van de Balkan in één groot Servië zou onderbrengen dan ze verspreid te zien over de verschillende landen, uitgeleverd aan de willekeur van de plaatselijke etnische meerderheid.

Maar daarmee is Kostunica nog niet te vergelijken met de ‘communist' Milosevic die in zijn paranoïde machtsstreven het Servische nationalisme tot een internationaal scheldwoord heeft gemaakt. Kostunica won de verkiezingen omdat hij de taal spreekt van de gemiddelde Serviër die zich zorgen maakt over het lot van zijn natie, maar daarom nog niet meteen naar de wapens grijpt. Het soort gematigde Servische nationalist dat door het etnisch geweld van zijn voorganger Slobodan Milosevic de afgelopen tien jaar volstrekt overvleugeld is geweest.

De nieuwe president komt uit de Democratische Partij van Servië (DSS), een kleine partij die zich in het verleden nogal afzijdig hield van het oppositiecircus geleid door de twee kemphanen Vuk Draskovic met zijn Servische Vernieuwingspartij SPO en Zoran Djindjic van de Democratische Partij DS. Nadat Draskovic, mede na verscheidene aanslagen op zijn leven, politiek buitenspel kwam te staan, wist de Servische oppositie tot ieders verrassing een brede coalitie te vormen van achttien partijen. Kostunica werd vanuit de tweede lijn naar voren geschoven om het nieuwe imago van de Servische oppositie te worden.

Kostunica houdt niet erg van het buitenland en zeker niet van de Amerikanen en de Russen. Hij is uitgesproken tegenstander geweest van de NAVO-bombardementen op zijn land vorig jaar en doet nogal nonchalant over het al dan niet uitleveren van Milosevic aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Het heeft simpelweg niet zijn eerste prioriteit, heeft hij bij herhaling laten weten. Hij wekt liever de indruk dat de hele Milosevic hem niet interesseert dan dat hij uit is op wraak: binnenslands dan wel buitenslands. In een televisietoespraak, gisteravond in Belgrado, was hij opeens wel helder over het tribunaal: Milosevic zal door hem niet worden uitgeleverd. Hij bekritiseerde het VN-hof: dat zou onder absolute controle staan van de Amerikanen.

Kostunica zoekt, zei hij gisteravond ook, zijn vrienden niet in Moskou of Washington. ,,Wij hebben nieuwe vrienden, Griekenland, Frankrijk, Noorwegen.'' De democraat Kostunica riep zijn nieuwe vrienden onmiddellijk op om over de brug te komen. Servië wordt nog steeds getroffen door een internationaal economisch embargo. Wat hem betreft kunnen de sancties vandaag nog worden opgeheven en kan Servië verder gaan als een normale democratie.