Dossier Midden-Oosten

Nieuws

Huidige situatie

Vredesonderhandelingen

Conflictpunten

Geschiedenis van het conflict

Partijen

Documenten

De gekozen Israëlische premier Ariel Sharon heeft weinig in zich dat hem tot vredespremier kan maken.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 7 FEBR. Tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde Israëls gekozen premier Ariel Sharon vrede. Nu staat hij voor de zware opgave die belofte in te lossen. In zijn politieke bagage heeft deze vechtjas, die in moed en eigenzinnigheid niet onderdoet voor de verslagen Ehud Barak, weinig elementen die hem tot een vredespremier kunnen maken. De vrede waar het in de eerste plaats om gaat is die, wegens de ernst van de situatie, met de Palestijnen. Evenals Barak, maar toen was er nog geen intifada, zou Sharon de gemakkelijkste weg kunnen kiezen en vrede met Syrië tot topprioriteit kunnen verheffen. In Washington, waar president George W. Bush de scepter zwaait valt die optie, na het Palestijnse idealisme van president Bill Clinton, in goede aarde. Syrië zal er ook geen punt van maken als het op zijn voorwaarden op rekening van de Palestijnse kwestie vrede met Israël kan sluiten. Indien Sharon dit scenario kan uitvoeren, ondanks zijn verkiezingsbelofte de Golan niet op te geven, zou hij de illusie kunnen koesteren de Palestijnen in de hoek te hebben gedreven. Het opleggen van zijn vredesvisie aan de Palestijnse leider Yasser Arafat moet dan volgens zijn berekeningen haalbaar zijn. Het is dit scenario dat het verslagen Israëlische vredeskamp de koude rillingen over de rug laat lopen. Tenzij Sharon verrast en zich na een omstreden doch briljante militaire en minder glansrijke politieke loopbaan ontpopt als de Israëlische De Gaulle, klinkt zijn vredesoproep van gisteravond aan de Palestijnen hol. Arafat liet het vredesvoorstel van Barak vallen dat hem veel meer te bieden had dan het maximum waartoe Sharon, volgens zijn verklaringen, bereid is. Sharon aanvaardt het principe van een Palestijnse staat, maar op slechts 42 procent van de Westelijke Jordaanoever. De ondeelbaarheid van Jeruzalem is voor hem heilig. Over de ontmanteling van nederzettingen, waarin hij als minister in Likud- regeringen zo'n groot aandeel had, valt niet te praten. De Jordaanvallei, als buffer tegen het Iraakse gevaar, blijft in Israëlische handen. Ook eist hij verdikking van Israëls oostelijke grens met de Westelijke Jordaanoever. In een kranteninterview zei hij vóór de verkiezingen dat voor hem pijnlijke concessies aan de Palestijnen waren het niet heroveren van de gebieden die de vermoorde premier Yitzhak Rabin reeds in handen van Yasser Arafat had gespeeld. Als dat Sharons vredespolitiek is en blijft, staan Israël, het Midden-Oosten en de wereld voor dramatische gebeurtenissen. "Een catastrofe", omschreef onderminister van Defensie Moshe Sneh een dergelijk scenario gisteren.

Als minister van Defensie onder premier Menahem Begin maakte Ariel Sharon tijdens de Libanese oorlog jacht op Yasser Arafat. Om zijn vredesboodschap nu inhoud te geven zal hij hem de hand moeten drukken. Dat zal hem moeilijk vallen omdat hij hem nog onlangs afdeed als " moordenaar". Tussen Sharon en Arafat staat veel bloed dat nog niet is gestold. Beide leiders zullen diep in hun reservoir van moed moeten putten om over de wederzijdse haat en minachting een stap in de richting van vrede te maken. En als Sharon dat inderdaad wil zal hij een regering van nationale eenheid met de Arbeidspartij moeten vormen om zich los te maken van de wurgende greep die ultra-rechtse partijen op hem zullen hebben in een nationalistische regering op smalle basis. Sharon bepleitte gisteravond inderdaad de vorming van zo'n eenheidsregering. Deed hij dit terwille van voorzetting van onderhandelingen met de Palestijnen? Of zoekt hij een veilige haven in de armen van de verslagen socialisten om zich te beschermen tegen de torpedo's die de vorige Likud-premier Benjamin Netanyahu op hem zal afschieten indien hij niet verder komt dan een regering op smalle basis? Snel zal hij geen eenheidsregering kunnen vormen. Pas als de Arbeidspartij een opvolger voor Barak zal hebben gekozen kan er worden onderhandeld. Misschien is de uitweg de benoeming van Shimon Peres tot tijdelijke leider van de partij. Maar ja, hoe lang houdt Peres zich aan tijdelijkheid? Sharon werd ook na de debacle van Netanyahu tijdelijk partijleider. In die machtspositie slaagde hij erin, met veel politiek geluk overigens, Netanyahu van zich af te schudden.

Sharon erft grote problemen. Hij ligt wegens zijn verleden onder het vergrootglas van de wereld. Daarom staat zijn kompas op voorzichtig, en hulde deze wolf zich in de verkiezingscampagne in schaapskleren.

Toen Barak gisteravond voorspelde dat uiteindelijk zijn eigen weg zal zegevieren, moet hij hebben gedacht aan een snelle val van Sharon over dezelfde problematiek waarop hij vastliep. Maar dat kan ook al over de begrotingsproblematiek gebeuren. Als er voor eind maart geen begroting is, gaat Israël, op zijn Italiaans, weer naar de stembus.