Registratie pedofielen: heksenjacht of noodzaak?
Door FREDERIEK WEEDA
Minister Korthals (Justitie) wil dat
scholen en ziekenhuizen veroordeelde pedofielen kunnen weren.
Noodzakelijk, beamen schoolleiders. Gevaarlijk, vinden de
onderwijsbonden.
SEXBIERUM, 30 SEPT. Hij is weer vrij. De directeur van basisschool De
Trochfeart in Sexbierum die vorig jaar werd veroordeeld wegen jarenlang
seksueel misbruik van leerlingen, is sinds een maand elektronische
gevangene. Oud-collega Jannie Visser kan er niet over uit: ,,Hij kan
straks weer solliciteren, ergens waar ze hem niet kennen. Hij zegt dat
hij zijn straf heeft uitgezeten en wij hem dus moeten vergeven.''
Het moge duidelijk zijn, zegt Visser, het Friese dorp Sexbierum is
vóór registratie van veroordeelde pedofielen, zoals
minister Korthals (Justitie) gisteren heeft voorgesteld. Korthals
bepleit geen publieke zwarte lijst, zoals in Engeland en de Verenigde
Staten, maar een centrale organisatie die de lijst op verzoek van
scholen kan raadplegen tot twintig jaar na de veroordeling. Nu bestaat
een strafblad slechts acht jaar. Natuurlijk, zegt de minister, verdient
een dader een herkansing, maar niet in een baan met kinderen.
Scouting Nederland - met 25.000 leiders en 100.000 kinderen - is bezig
de organisatie ,,dicht te timmeren'', vertelt M. Boom. Op de zwarte
lijst die de scouting sinds maart bijhoudt, staan twintig namen van
scoutingleiders die zijn veroordeeld wegens seksueel misbruik van
kinderen en die nooit meer mogen werken bij een scoutingsgroep. Of ze
alweer gesolliciteerd hebben, weet Boom niet - slechts bij
één medewerker gaat een lampje knipperen als zij zich
ergens aanmelden. ,,We hopen dat ze überhaupt wegblijven nu ze
weten dat wij het registreren.''
Ook een vertrouwelijk register is een bespottelijke schending van de
privacy, vinden de twee grote lerarenbonden. Ze staan versteld van de
uitspraken van schoolleiders gisteren, die inzage in een dergelijk
register bepleiten om seksueel misbruik van leerlingen te voorkomen.
,,Je bent in dit land toch niet meer schuldig als je eenmaal je straf
hebt uitgezeten?'', zegt de woordvoerder van de CNV Onderwijsbonden. O.
Bosma van de Algemene Onderwijsbond vindt de ontwikkeling gevaarlijk:
,,Dit lijkt op een heksenjacht. We hebben toch ook geen register voor
mensen die iemand hebben aangereden?''
Paniek heeft zich meester gemaakt van de samenleving door de toenemende
openheid over seksueel misbruik van kinderen. Behalve de details over de
Zandvoortse kinderpornozaak, werd dit jaar onder meer bekend dat een
onderwijzer in Swalmen kinderporno zou hebben gemaakt met leerlingen; in
Amsterdam deden drie leerlingen aangifte tegen een leraar die al elders
werkt. ,,Op scholen is de paniek helemaal groot - iedereen is bang dat
ontucht op zijn school voorkomt'', zegt R. Hoornsma-Maas, adviseur bij
het Katholiek Pedagogisch Centrum. Zij deelt de zorg en steunt de
registratie: ,,Wij moeten alles doen om de integriteit van kinderen te
beschermen. Geen enkele goed bedoelende leraar kan hier tegen zijn. Als
een dader weet dat hij op zo'n lijst kan komen, houdt hij zich misschien
wel in.''
Weegt het recht van kinderen op een beschermde schoolomgeving zwaarder
dan bezwaren over privacygevoelige gegevens? Ja, vindt D. Duif,
voorzitter van de Algemene Vereniging van Schoolleiders. Scholen moeten
bij hun sollicitatie weten wat voor vlees ze in de kuip hebben, vindt.
Wel zou het uitsluitend moeten gaan om veroordeelde daders die kinderen
hebben misbruikt en niet elke leraar die ooit als verdachte is
aangemerkt. ,,Want leraren die vals zijn beschuldigd, mogen niet het
predikaat 'waar rook is is vuur' met zich mee slepen,'' vindt Duif.
De voorstanders kunnen behalve minister Korthals ook de Kamerfracties
van PvdA en CDA tot hun medestanders rekenen. Zij spreken zelfs van
registratie van alle zedendelinquenten, dus ook daders die geen kinderen
hebben misbruikt. Korthals wil het beperken tot pedofielen en het
systeem verbeteren waarbij een sollicitant een verklaring van goed
gedrag moet halen. Burgemeesters, die inzage hebben in alle strafbladen,
zouden die verklaring te makkelijk afgeven. ,,Ze weigeren eigenlijk
nooit, uit angst voor een rechtszaak'', aldus juridische onderzoeker E.
Schreuders van de Katholieke Universiteit Brabant.
Hoe groot de kans is dat een pedofiel zich na zijn straf opnieuw aan een
kind vergrijpt, is in Nederland amper onderzocht, zegt J.
Niemandsverdriet van De Waag in Utrecht waar pedoseksuelen worden
behandeld. ,,Maar de kans is relatief groter dan bij andere seksuele
delinquenten.'' Hij betwijfelt of een register op de lange termijn
effect zal hebben. ,,Pedoseksuelen weten juist via andere kanalen met
kinderen in contact te komen.''
Schoolleiders moeten niet zelf het register kunnen raadplegen, vindt ook
de Tilburgse jurist Schreuders: ,,Dan is het einde zoek. Straks willen
de media het ook publiceren, zoals in Engeland gebeurt. En hoe stellen
die scholen zich dat voor? Een kraakbaar bestandje waar ze even kunnen
inloggen?'' Volgens hem moet de Staat, die de dader heeft veroordeeld,
als enige beschikken over zulke gegevens.
Blijft over het schemergebied van daders die in stilte een school
moesten verlaten maar die niet worden aangegeven, omdat de school vreest
voor negatieve publiciteit. Of daders tegen wie de rechtszaak is
geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. Die worden niet geregistreerd. Van
de jurist Schreuders en schoolleider Duif zou dat wel mogen. Schreuders:
,,Als vader zeg ik: als er zo veel bewijs is dat het tot een rechtszaak
komt, dan is dat ook reden tot twijfel. Voorwaarde is wel dat
uitsluitend die commissie inzage heeft in zulke dossiers.'' De
woordvoerder van CNV Onderwijsbonden krijgt het te kwaad: ,,Dát
moest er nog eens bijkomen. De samenleving draait door.''