Doors of Perception (7)

De bezoekers van de derde "Doors of Perception'-conferentie deelden hun belangstelling voor vormgeving en nieuwe media, maar wat ze vooral gemeen hadden was een geloof in maakbaarheid. Zoals de nieuwe media een uitdaging vormen om er iets beters van te maken, zo was ook de opdracht om dat betere in dienst te stellen van de duurzame samenleving een kolfje naar de hand van de gemiddelde congresganger.

De combinatie van kenners van informatie-technologie met "groene' activisten was toch geen gelukkige keuze. Hoewel een internationaal gezelschap van 180 mensen zich tweeëneenhalve dag intensief had gebogen over de inzet van nieuwe media bij het leefbaar houden van de wereld vielen de presentaties van hun oplossingen en suggesties tegen. Minder reizen als gevolg van virtuele vakanties, stimuleren van telewerken, betere sociale contacten op afstand, aantrekkelijker maken van milieubewust leven, nieuwe produkten zo vormgeven dat de onderdelen hergebruikt kunnen worden en vooral informatie beter bereikbaar en persoonlijker maken.

Het lag allemaal nogal voor de hand. Het ideologisch geladen thema duurzaamheid veroorzaakte een vlucht in gemeenplaatsen. Het was een boodschap van liefde, verdraagzaamheid en communicatie die aan het einde van de conferentie over de bezoekers werd uitgestort.

Toch is de conferentie niet mislukt. De verzamelde avantgardisten hebben ook zonder groene opdracht voldoende stof tot nadenken. Ze pionieren aan de grenzen van een medium dat bijna dagelijks door de techniek van nieuwe mogelijkheden wordt voorzien. Vormgevers moeten daar bruikbare toepassingen van maken. De verwachting dat die toepassingen een grote invloed op de maatschappij zullen krijgen, is _ gezien de snelle groei van de digitale snelweg _ geen hype meer te noemen. Wel is het de vraag of de massaficering van het medium geen bedreiging vormt voor de ideologie van gelijkheid en samenwerking die nu nog op grote delen van het "net' heerst. De mensen die vorige week het congres bezochten, weten als geen ander wat het internationale netwerk van computerverbindingen kan toevoegen aan de bestaande mogelijkheden. Er zijn bijvoorbeeld digitale gemeenschappen ontstaan met eigen regels en gewoonten. Voor vormgevers is het begrip daarvan een voorwaarde voor verdere ontwikkeling.

Het sterkste punt van de conferentie was de stortvloed van ideeën die door een bonte verzameling sprekers op de zaal werd losgelaten. Vanuit alle disciplines, van filosofen en sociologen tot computerprogrammeurs en evolutie-biologen, werd geprobeerd vat te krijgen op de gevolgen van de voortgaande digitalisering van de samenleving. De conferentie laat zich nog het best vergelijken met een leestafel vol samenvattingen van de laatste ontwikkelingen.

Zo vergeleek de media-filosoof Derrick de Kerckhove Internet met een zenuwstelsel voor de aarde en de Franse filosoof Pierre Lévy ontvouwde zijn gedachten over de collectieve intelligentie. Doordat informatie op een computernetwerk, anders dan die in archieven en bibliotheken, zich door de gebruikers ervan voortdurend opnieuw laat ordenen en aanvullen, ontstaat er een samenwerkingsverband tussen mensen rondom een gedeelde interesse. Andere sprekers bogen zich over zaken als identiteit en persoonlijkheid bij digitale contacten.

En natuurlijk was de conferentie ook de plaats waar het netwerk materialiseert. Mensen die elkaar enkel elektronisch kenden, waren naar Amsterdam gekomen om de voordelen van communcatie in levenden lijve te benutten. Al die vliegkilometers zijn niet echt eco, maar het tekent wel dat de groene gedachte ook in de wereld van de nieuwe media met voldoende relativering is ontvangen.

DIRK LIMBURG