Doors of Perception (3)

Stel het wereldwijde computernetwerk Internet voor als een intensief gekrioel van miljoenen mieren door een enorme hoop materiaal, door de mieren zelf bijeengegaard, gesorteerd en toegankelijk gemaakt. Wie een vergrootglas neemt, ontde kt in de route van de mieren enige orde: ze bewandelen vaste paden in een telkens terugkerend patroon. En er valt nog iets op: steeds als ze elkaars pad kruisen, lijkt de ene mier de andere even te besnuffelen. Ze verheffen de voorpootjes, tasten elk aar een ogenblik af en vervolgen hun weg.

Iets dergelijks doet zich ook voor op het Internet. Waar in het "echte" leven de mensen elkaar op het trottoir, voor het loket of in het openbaar vervoer fysiek zo veel mogelijk uit de weg gaan, komt in "cyberspace" vaak een kortstondig treffen voor . Het is voor de "netsurfer" dan ook van groot belang bij zo'n eerste kennismaking een goede indruk te maken _ of te krijgen. Doors of Perception in Paradiso te Amsterdam, de conferentie over informatietechnologie met dit jaar speciale a andacht voor het milieu, werd gisteravond beheerst door het vraagstuk: Hoe kom ik in het gevlei bij de toevallige passant?

Vormgeving speelt daarbij een belangrijke rol _ niet voor niets was het Vormgevingsinstituut drie jaar geleden initiator van dit jaarlijks uitdijende evenement. Op het grote scherm zowel als op tv-monitoren waren mooie staaltjes van Internet-design te zien. Maar wie denkt dat dit werd vertoond temidden van de meest eigentijds geklede en gekapte jongelui, heeft het mis. De leeftijd van de aanwezigen varieerde van twintig tot over de zestig: hippies met grijze baard en staart tot en met zeer jeugd ige, vaak langharige "hackers"; middelbare informaticadeskundigen in vrijetijdskleding en een opvallend groot contingent in nieuwe media geïnteresseerde vrouwen.

Als eerste stond op het programma Brenda Laurel, werkend op het snijvlak van kunst en informatietechnologie en auteur van Computers as Theatre. Zij was levensgroot en rechtstreeks vanuit San Fransisco te zien via Pictu rel, een audiovisuele computerverbinding die een nogal schokkerige vorm van televisie voortbrengt. Haar betoog over spiritualiteit, Virtual Reality en visionaire kunst mondde, voorzover begrijpelijk, uit in een oproep aan de werelden van techno logie en kunst om te trachten door een "culturele revolutie" de verantwoordelijkheid te nemen voor de toekomst van de planeet.

Vervolgens gaf de Australische videokunstenaar Ross Harley een demonstratie van installaties, waarin hij informatietechnologie en natuur samenbracht. Harley plaatst zijn mo nitoren met gemanipuleerde beelden van stad, water, snelweg of landschap in een kunstmatige omgeving, waarmee hij de aantasting van de menselijke onbevangenheid en het natuurlijk milieu in het "elektronische tijdperk" aan de kaak stelt. Deze wat nosta lgische en dromerige filmpjes stonden haaks op het verhaal van de laatste spreker van woensdagavond, Mark Pesce. Hij liet zien hoe door middel van Virual reality Mod elling Language (VRML) een eerste stap is gezet op weg naar driedimensionale plaatjes op het Internet.

Een reis rond de aarde of een bezoek aan de Taj Mahal, met de ruimtelijke illusie erbij, behoort voor de gebruiker van dit nog in staat van ontwikkeling verkerende programma volgens Pesce binnenkort al tot de mogelijkheiden. Met zijn live-demonstratie van de samenstelling van een virtuele kamer oogste de rad vertellende en toch technisch tamelijk ingewikkeld uiteenzettende Pesce een daverend applaus.

Hoe belangrijk een goed opgemaakte homepage is, werd gedemonstreerd door Kristi van Riet, als ontwerper en producer betrokken bij de DOOM-Website van de Doors-manif estatie. Nieuwe media vereisen een nieuwe ambachtelijkheid, die pas de laatste paar jaar is ontwikkeld. Van Riet sprak van de "architectuur" van de Website, en dat is een goede vergelijking: zo'n site is als een piramide, waar zich onder elke _ steeds bredere _ laag een nieuwe basis bevindt, onderling verbonden door een weefsel van "links". De "decors" van haar environments, "basispagina's", waren voorzien van boeketten, insekten en fleurige ornamenten die aan het poësie-album deden den ken: "vrouwelijk interactief design" vatte haar ondervrager het werk samen.

De aantrekkelijkheid valt nog aanzienlijk te vergroten. Dat bleek ook uit het elementaire werk van Max Kisman, ontwerper van tv-leaders, CD-Roms en Web-pagina's van de VPRO. Zijn ont werpen zijn verbluffend van eenvoud en zeggingskracht, hij verpakt zijn vondsten vaak in een even fraai als vermakelijk beeldverhaal. Terwijl op het scherm en de monitoren het oeuvre van Kisman voorbijsuisde, hield de ontwerper een betoog over de zijn w eg naar "cyberspace' die al met al slechts vijftien jaar duurde. Kisman begon, evenals al zijn collega's van die tijd, met papier, potlood en lineaal, ontdekte Desk Top Publishing en zocht steeds, naarmate de computertechnologie zich ontwikkelde, naa r nieuwe vormgevingsmogelijkheden.

Nu is Kisman op weg de meester te worden van de "Desk Top Television", een ontwikkeling waarbij de techniek voor niemand een belemmering hoeft te vormen voor het maken van een persoonlijke lay-out. Dat wordt steeds belangrijker, aldus Kisman. Als s traks iedereen zelf vormgeeft en zijn identiteit op het net uitdraagt, ontstaat een nieuwe, digitale kledingcode: Toon mij uw homepage en ik zeg u wie u bent.

TOM ROODUIJN