Stuur uw verhaal naar dePlek@nrc.nl

Spreekuur van 'Knock' in Osaka

Door onze correspondent HANS VAN DER LUGT
Vorig voorjaar won tot veler verrassing een voormalig komediant de verkiezingen voor het gouverneurschap van de Japanse provincie Osaka. 'Knock' Yokoyama was ooit leider van het komische trio 'Knock, Hook & Punch', waarin hij bekend stond om zijn uitvoering van de zogeheten inktvisdans. Sinds zijn aantreden heeft hij de politiek in Osaka een nieuw gezicht gegeven: het zijne.

Knock doet er alles aan om de stem des volks te horen. Onder de slogan 'Welkom in de gouverneurskamer' houdt hij elke maandagochtend spreekuur. Twee uur lang staat hij dan open voor de zorgen van zijn burgers. Om de week legt hij zijn oor tevens te luister ergens in een van de uithoeken van zijn provincie.

Geheel politiek onervaren was Knock voor zijn verkiezing overigens niet. Hij was ooit lid van het Japanse Hogerhuis voor een kleine partij die nooit een rol van betekenis in de landelijke politiek heeft gespeeld. In de strijd om het gouverneurschap nam hij het op tegen een kandidaat die de steun kreeg van zowel de regeringspartijen als van de twee grootste oppositiepartijen. Deze vijf partijen hebben samen 95 procent van de zetels in het nationale parlement. In een normaal politiek landschap zou dit een hopeloze strijd zijn. Maar de burgers van Osaka - de tweede stad van Japan en een belangrijke haven- en industriestad - hadden genoeg van de traditionele politiek. Hun vorige gouverneur ging na 16 dienstjaren in 1995 ten onder in een schandaal rond illegale donaties van grote bouwbedrijven. Het antwoord van Knock op de schijnbaar onoverwinnelijke tegenstander was een spotgoedkope campagne. Opzichtig trok hij op de fiets door stad en land om daarmee te laten zien dat hij geen door het 'grootkapitaal' bevuilde handen had. De bevolking was gevoelig voor zijn aanpak en schaarde zich met de kreet 'Knock, zet hem op!' achter deze buitenstaander die het liefst ,,de mensen wil dienen'', zoals hij na zijn verkiezing zei.

Maar eenmaal in functie kreeg hij met andere krachten te maken, die niet vallen voor zijn charmes. Knock leeft in onmin met het grote bedrijfsleven in zijn gebied en wordt 'gepest' in het provinciale parlement. Toen hij zijn kandidaat voor het vice-gouverneurschap voordroeg wees het parlement deze resoluut af. ,,Mijn hart is gebroken'', zei Knock geëmotioneerd.

Zijn campagne om de stem van de burger een grotere rol te laten spelen in de politiek begon in juni vorig jaar. In Osaka werden toen voor het eerst folders verspreid waarop in lokaal dialect de slogan staat: 'Gouverneur, ik doe een beroep!'. Via de aangehechte briefkaart kan men zich voor het spreekuur aanmelden en het onderwerp aangeven dat men wil aansnijden. Iedereen krijgt tien minuten om zijn probleem of vraag aan Knock voor te leggen. Maar omdat de animo groot is moet er een selectie uit de aanmeldingen worden gemaakt. Een mogelijkheid tot communicatie die dan nog rest, is de zogeheten opiniefax aan de gouverneur. In zijn eigen werkkamer heeft Knock een faxapparaat staan dat als ideeënbus voor de bevolking van Osaka dient. Zo belandt elk bericht ongecensureerd door medewerkers in zijn kantoor.

Zijn ambtenaren houden precies bij wat de bevolking in het spreekuur aan de orde stelt. Ruim een derde van de bezoekers komt met problemen over ouderen- en ziekenzorg. Dit soort zaken kunnen niet zomaar verholpen worden, aldus een woordvoerder van Knock, maar worden in beschouwing genomen bij het vaststellen van het beleid en budget voor het volgende jaar.

Ook simpele vragen worden soms echter gesteld. Zo kwam iemand met het verzoek om aan scholen voor blinden en slechtzienden geluidgevende ballen te geven, zodat ook deze kinderen van balspelen kunnen genieten. Het idee werd doorgegeven aan de onderwijscommissie en de ballen werden snel uitgedeeld. Een ander pleitte voor de oprichting van een asiel voor zwerfkatten en -honden zodat deze dieren niet hoeven worden afgemaakt.

Knock steekt veel tijd in het directe contact met zijn burgers maar veel commentatoren menen desondanks dat zijn verkiezing slechts een gril is geweest van de lokale bevolking. Wegens zijn bestuurlijke onervarenheid en zijn slechte relatie met bedrijfsleven en collega-politici zou zijn ondergang aanstaande zijn. Op het door Knock ingestelde spreekuur durft echter geen enkele politieke rivaal kritiek te geven.

(Dit artikel verscheen op 20 Januari 1996 in NRC Handelsblad)