'Nederland heeft ons vernederd'
Surinamers in Amsterdam
herdenken en vieren dat hun land 25 jaar geleden een zelfstandige
republiek werd.
Door onze redacteur CEES BANNING
AMSTERDAM, 25 NOV. "In 1975 was prinses Beatrix onze belangrijkste
eregast", zegt Frank Ferrier. "Nu is er niemand van het koninklijk huis
aanwezig bij de jubileumviering. Dat is voor veel van mijn landgenoten
een grote teleurstelling."
Aan de bar van het verenigingsgebouw 'Ons Suriname' aan de Amsterdamse
Zeeburgerdijk neemt hij een slok van zijn flesje Djogo-bier. Hij denkt
na over zijn woorden. "Teleurstelling is te voorzichtig uitgedrukt: het
is een schande, een grote schande."
Hij drinkt Surinaams bier, Heineken weigert hij. "Ik ben Surinamer, geen
Nederlander." Bij het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1975 woonde
hij met zijn ouders, twee broers en zus nog in Paramaribo. Maar door het
falende economische beleid en de stijgende werkloosheid besloten steeds
meer Surinamers het land te verlaten. "Ook mijn ouders, ze vonden dat er
geen toekomst was voor ons in Suriname."
De 43-jarige medewerker van de ABN Amro is vanavond gekomen om mee te
discussiëren over het Surinaamse nationalisme. Aanleiding is de
presentatie van het boek Hetenachtsdroom. Suriname, erfenis van de
slavernij van John Jansen van Galen.
In het boek vertellen de nationalisten over hun zoektocht naar de eigen,
creoolse, identiteit. Als Suriname in 1975 onafhankelijk wordt is het
enthousiasme daarvoor in het moederland groter dan in de jonge
republiek. "Kolonisatie is de leer van de imitatie", onderwijst Harald
Axwijk de zaal. Hij is sinds de jaren vijftig actief in de cultureel-
nationalistische beweging. "Sinds de zeventiende eeuw moesten we lijken
op de Hollanders. Systematisch werden in Suriname onze taal, cultuur en
historie vernederd." Ferrier herkent het beeld. "Wie vooruit wilde komen
in Suriname imiteerde de Nederlanders. Dus spreken we Nederlands, vieren
we sinterklaas en houden we van de Oranjes."
Bij de herdenking van vijfentwintig jaar onafhankelijkheid van Suriname
vindt Ferrier dat er veel aandacht zou moeten zijn voor het eigen
culturele verleden. "Maar die aandacht is er nauwelijks", verzucht hij.
"En alleen ouden van dagen zijn geïnteresseerd." Hij wijst naar de
zaal. De discussie wordt gevolgd door Surinamers van middelbare
leeftijd, sober gekleed. "Het doet me pijn om te zeggen, maar het zijn
loosers. De Surinaamse jeugd heeft geen enkele belangstelling voor het
verleden. Het is alleen maar feesten, geen interesse voor waar we
vandaan komen."
Afgelopen maandag begonnen de festiviteiten in Amsterdam met een
openingsfeest in Paradiso. Aan de Nes presenteerde theater Cosmic een
week lang 'De Besten van Suriname'. De onafhankelijkheid van Suriname is
onlosmakelijk verbonden met de grote toestroom van Surinamers naar
Nederland, legt Cosmic-directeur John Leerdam uit. Op dit moment wonen
er ruim 300.000 Surinamers in Nederland, tegen 400.000 in Suriname. Het
festival wil laten zien hoe artiesten van Surinaamse afkomst zich in de
afgelopen vijfentwintig jaar hebben gemanifesteerd binnen de Nederlandse
cultuur. "Maar voor de eigen cultuur is geen belangstelling", briest
Ferrier. Zijn omstanders knikken instemmend. Terwijl in het gebouw van
de vereniging 'Ons Suriname' een serieuze discussie wordt gevoerd - in
het Nederlands - viert theater Cosmic feest.
"25 jaar onafhankelijkheid is 25 jaar geen verantwoordelijkheid",
provoceert standup-comedian Jörgen Raymann. Het is een van de
weinige observaties in het Nederlands. In Cosmic is de voertaal
Surinaams. De zaal is voor negentig procent gevuld met in feestkleding
gestoken Surinamers.
Het programma moet er in hoog tempo door, want later op de avond staat
een optreden bij het tv-programma Barend & Van Dorp op het programma. Te
laat verlaat Raymann de Nes op weg naar Hilversum. In de hal zegt een
Surinamer dat of Frits Barend of Henk van Dorp hun programma wel zullen
beginnen met de stereotype opmerking dat Surinamers altijd te laat
komen. En op het moment dat Frits Barend inderdaad aanstalten maakt om
deze opmerking te plaatsen, stapt Raymann de studio binnen.
In Amsterdamse kroegen waar veel Surinamers komen is het dan al feest.
Op het Leidseplein loopt een groepje jongens met de Surinaamse vlag over
de schouders. Ze vieren feest alsof het nationale voetbalelftal de
wereldbeker heeft gewonnen. "Als iemand 25 jaar is geworden dan wordt
dat bij ons op een hele bijzondere manier gevierd", legt een jongen uit.
"Bigi Jari."