De revival van het afdankertje

De verkoop van tweedehands kleren in Nederland gaat goed. Zo goed dat de handel een echte branche is geworden, met grote verschillen tussen up market en down market, eigen specialiteiten, en een vast marktsegment. Voor de klantenkring heeft de tweedehands sector alles te bieden: vanaf de legerdump tot de boetiek met gedragen haute couture.

De tweedehands kledingbranche is geen gewone "business', meent Richard Wieland van de Amsterdamse winkel Petticoat, maar ,,een manier van leven.'' Achtendertig jaar is hij, en de derde generatie van zijn familie die carriere maakt in de tweedehands handel. Zijn opa had een uitdragerij in de Willemstraat en zijn vader en broers waren lompensorteerders. ,,Dat heb ik ook gedaan. Nu doe ik inkopen bij de groothandel van mijn broers. Dat snuffelen, het avontuur van het speuren naar mooie dingen, dat vind ik nog het leukste.''

Nederland heeft van oudsher een monopoliepositie in Europa gehad in het verwerken van lompen en tweedehandskleren, aldus Wieland. Dat is nu aan het veranderen, want ook in Belgie en Duitsland stijgt de belangstelling voor gedragen kleding. ,,In Nederland kwam de grote doorbraak in de hippie-tijd in de jaren zeventig. We konden de omajurken niet aangesleept krijgen. Daarna stortte de boel in, maar sinds de opleving van de jaren '50-mode gaat het weer goed.''

,,De handel in tweedehands kleren is een vak, vergis je niet,'' zegt Wieland, die zelf gespecialiseerd is in luxe shawls en leren vestjes. ,,Ik wil niet zomaar alles in mijn winkel, dat verkoopt niet. Kijk maar wat er met koninginnedag op straat ligt: bergen gewone rotzooi, slechtgemaakte confectie die je aan de straatstenen niet kwijt kunt.'' Kwaliteit verkoopt altijd, beaamt Willianne Krijnen (28) van Lady Day in de Amsterdamse Hartenstraat, een winkel met een grote collectie gedragen leren jassen, colberts en jurken. ,,Een mooie jas uit de jaren dertig raak ik zonder enige moeite kwijt. Die is schaars, van uitstekend materiaal, goed in elkaar gezet, en gaat mischien nog tien jaar mee. Vergeet niet dat het kleding is geweest van een generatie die zuinig was op zijn spullen. Wat van die bewaargeneratie komt, is vaak nog beter dan wat nu in de rekken van de warenhuizen hangt.''

Dat kwaliteit een rol speelt bij de aankoop, blijkt ook uit de clientele van Lady Day. ,,Het gaat niet alleen om modieuze jonge meisjes van veertien jaar, die geïnteresseerd zijn in de hippe seventies-look. Wij hebben vaste klanten tot tachtig jaar, die hier al jaren komen. Die zijn bijvoorbeeld op zoek naar ouderwets ondergoed, dat ze hun hele leven hebben gedragen maar dat ze nu nergens meer kunnen krijgen.''

De opmars van de gedragen kleding heeft weinig of niets te maken met het inzicht dat er een einde moet komen aan de weggooi-economie. ,,Milieu-bewustzijn? Flauwekul!'', klinkt het overal in de tweedehands sector. Het publiek wil goede, niet te dure, en leuke kleding die niet overal in de rekken hangt. Bovendien vindt een grote groep mensen het spannend om dit soort winkels af te lopen op zoek naar de vondst van hun leven. Het grote probleem in de tweedehands handel is dat het aanbod de vraag niet meer kan bijhouden.

,,Verkopen kan ik alles, maar waar haal ik goeie spullen vandaan?'' zegt Peter Balk (38) van het Utrechtse Bebop, een winkel met een reputatie op het gebied van jaren vijftig outfits en meubels. ,,Tegenwoordig moet ik steeds vaker naar Frankrijk of Italie uitwijken voor mijn inkoop. Amerika wordt volledig kaalgegraasd door de Japanners. In Japan is tweedehands kleding een enorme rage en zij betalen dan ook waanzinnige prijzen voor partijen oude kleding en collectors-items als originele Levi's 501's. Daar is niet tegenop te bieden.''

Ook Zipper, die Amerikaanse tweedehands spijkerbroeken, Westernshirts en accessoires uit de vijftiger jaren verkoopt, heeft met de Japanse gretigheid te kampen. Daardoor stijgen de prijzen tot voorheen onvoorstelbare hoogten. Een mooi gabardine Western-shirt doet bij deze Amsterdamse speciaalzaak tegenwoordig vijfhonderd gulden. ,,Hysterisch duur'', vindt ook Martine Jansen (22) die in Zipper achter de toonbank staat. ,,Maar je moet goed beseffen hoe schaars die dingen zijn geworden. Net zo zeldzaam als een ongeschonden Cadillac uit die tijd. Die kost ook meer dan een nieuwe Nissan Sunny nu.''

In Amsterdam zijn het vooral de toeristen die deze dure tweedehands kleding kopen. ,,Engelsen, Italianen en Japanners kopen dit soort hemden of dure leren en suede jassen zonder met hun ogen te knipperen'' zegt Jansen. Elders in Nederland is de verkoop meer seizoensgebonden dan in de hoofdstad. Zo blijken in studentensteden als Groningen, Utrecht en Leiden pieken in de verkoop samen te hangen met gala-feesten.

Een manier om een koopkrachtiger publiek te lokken, is de specialisatie in gedragen merkkleren. De Amsterdamse winkel Second Best heeft bijvoorbeeld gebruikte exclusieve dameskleding a la Gaultier en Alaia in de rekken hangen. In Utrecht richt Rebecca van Trigt (27) van 't Kevertje zich op tweedehands merkkleding voor kinderen. Voor gedragen jurkjes en broekjes van Esprit, Benetton, New Man, Chipie en Oilily reist ze stad en land af. ,,Ieder stuk dat ik hier heb hangen, heeft zijn verhaal,'' zegt Van Trigt. ,,Daardoor ben ik prijziger dan andere zaken in tweedehands kinderkleding. Een mooi gebruikt pakje kost hier al gauw zeventig gulden. Maar voor mensen die dit zoeken is dat goedkoop.'' Er de laatste tijd een duidelijke trend te bespeuren naar meer chique winkels met tweedehands kleding, constateert ook de eigenaresse van 't Kevertje. ,,Winkels waar het vies ruikt, dat willen de mensen tegenwoordig niet meer.''

Petticoat, Lindengracht 99, Amsterdam. Inl 020-6233065;
Lady Day, Hartenstraat 9, Amsterdam. Inl 020-6235820;
Oude Kijk in 't Jatstraat 36, Groningen. Inl 050-184779;
Zipper, Huidenstraat 7, Amsterdam. Inl 020-6237302 en Nw. Hoogstraat 10, Amsterdam. Inl 020-6270353;
Bebop, Oudegracht 201, Utrecht. Inl 030-311323;
Second Best, 2e Anjeliersdwarsstraat 8d, Amsterdam. 020-6232300;
't Kevertje, Hamburgerstraat 1, Utrecht. Inl 030-311944.

(Uit NRC HANDELSBLAD van donderdag 4 maart 1993)