Henk Krol; Henk Krol is hoofdredacteur van De GAY Krant.
De Gay Games, de Olympische homospelen die dit weekeinde in Amsterdam beginnen, lijken een hoogtepunt van homo-emancipatie. Henk Krol meent echter dat de spelen de homobeweging meer kwaad dan goed doen.

Een deelnemer aan de vorig jaar augustus gehouden Gay Pride (Foto Paul van Weel)

De dag van de opening van de Gay Games nadert met rasse schreden. En naarmate ze dichterbij komen word ik met het uur angstiger en vraag ik me af waar we eigenlijk mee bezig zijn?

Nog te veel lijken deze Gay Games op Apartheidsspelen. Homoseksualiteit is de norm. Wie afwijkt, wordt nog net getolereerd. Het is precies díe houding van heteroseksuelen uit het recente verleden die de homobeweging de afgelopen jaren zo krachtig heeft bestreden.

Onder de zeer weinige heteroseksuele deelnemers bevindt zich burgemeester Patijn van Amsterdam. Hij gaat golfen. In het programmaboekje van de Gay Games lezen we dat dit een besloten onderdeel is. In homotermen zouden we kunnen spreken van 'Patijn opgesloten in de kast'. Hoezo integratie?

Natuurlijk is het fijn om samen een groot feest te vieren, daar is niets op tegen. En natuurlijk is de homo-emancipatie niet voltooid. Maar zullen de Gay Games daar werkelijk iets wezenlijks aan bijdragen?

Er zullen mensen zijn die na afloop voldaan naar huis gaan. Mensen uit landen waar homoseksualiteit nog steeds wordt bestraft, kunnen misschien versterkt naar hun vaderland terugkeren. Maar wellicht worden ze door ons tolerante klimaat ook wel zo gefrustreerd dat ze helemaal in verwarring raken.

Daartegenover staat die homoseksuele jongen of dat meisje uit Terneuzen (om met Robert Long te spreken) die samen met zijn of haar familie en de buren naar de beelden van de Gay Games op de televisie zal kijken. Beelden waarbij waarschijnlijk de extremiteiten speciale aandacht zullen krijgen. Die jongen of dat meisje zal de afkeurende blikken moeten ondergaan van zijn of haar omgeving en opmerkingen moeten aanhoren zoals: ,,Moet jij daar niet bij zijn? Dat is toch jouw soort?''

Zouden zij die straks in Amsterdam zo uitbundig feest staan te vieren zich wel bewust zijn van dit gevolg? Hoe is het met hun solidariteit gesteld?

In 1982 en 1986 sprak ik met Tom Waddell. Hij bleek een man met visie te zijn. Als marathonloper had hij grote successen geboekt. Hij was Olympisch kampioen en werd als zodanig door veel Amerikanen enorm bewonderd. Toch had Waddell moeite met zijn succes. Het knaagde aan hem dat hij nooit voor zijn ware geaardheid kon uitkomen. Tom Waddell was homoseksueel en hij wist dat homo's eind jaren zeventig nog als paria's werden beschouwd. Dat was ook de reden dat hij trouwde. Als hij zich maar kon vertonen met zijn vrouw, zou niemand hem van homoseksualiteit kunnen verdenken.

In 1980 kreeg Waddell genoeg van die poppenkast. Hij wilde dat homo's ook binnen de sportwereld zouden emanciperen en daarom probeerde hij in San Francisco de Gay Olympics te organiseren. Het Olympisch Comité was over die plannen uiterst verbolgen en het verbood hem die naam te gebruiken. In 1982 kwam zijn droom toch uit. In het - zeker in die dagen - uiterst conservatieve Amerika organiseerde hij voor de eerste keer homospelen die als alternatieve naam 'Gay Games' meekregen. Ik mocht erbij aanwezig zijn om voor De GAY Krant een verslag te schrijven. Er ging een schok door de Amerikaanse sportwereld heen. Ineens werden homo's en lesbiennes zichtbaar. Ze dwongen met hun prestaties zelfs respect af en het gevolg was dat de eerste sporters in hun eigen clubjes heel voorzichtig voor hun geaardheid durfden uit te komen.

Vier jaar later organiseerde Tom Waddell zijn Gay Games voor de tweede keer. Opnieuw was ik erbij. Tom Waddell was inmiddels sterk vermagerd en hij vertelde me dat hij niet lang meer te leven had. Aids had hem in zijn greep, maar hij was oprecht gelukkig dat zijn missie om homo's en lesbiennes in de sportwereld zichtbaar te maken begon te werken. ,,Ik hoop dat ze er na mijn dood mee doorgaan. Alle landen waar homo's worden gediscrimineerd moeten volgen. We moeten ons niet langer in de kast laten wegstoppen'', zo gaf Tom Waddell ons als testament mee.

In 1990 verhuisden de Gay Games van San Francisco naar het Canadese Vancouver.Tom Waddell was inmiddels overleden. De homospelen van 1994 in New York heeft hij dus niet meer kunnen meemaken. Ik denk echter dat hij zich daar minder zou hebben geamuseerd. De grote westerse wereldsteden waren inmiddels sterk veranderd. De stadsbesturen van San Francisco en New York hadden een antidiscriminatiewet aanvaard en dus pasten ze eigenlijk niet meer in de oorspronkelijke opzet van Tom Waddell.

Amsterdam is aan de beurt voor de vijfde Gay Games. Dat zou wel eens in strijd kunnen zijn met de wens van de oprichter. Hij zou volgens mij nooit voor de meest tolerante stad van heel Europa hebben gekozen. De Gay Games zijn nog steeds nodig, maar pas in de laatste plaats in Amsterdam.

Ik vraag me evenzeer af op welke pagina's in de krant de berichtgeving over de Gay Games terecht zal komen. De NOS heeft al laten weten dat het evenement niet thuishoort in Studio Sport, maar (omdat het vooral een cultureel feest zou zijn) in NOS-Actueel. Dat de Gay Games niet thuishoren op de sportpagina's lijkt me evident. De prestaties overstijgen maar zelden het niveau van een sportdag aan het eind van het schooljaar. De beloning is navenant. Iedereen krijgt een medaille. Echte sporters proberen te strijden om brons, zilver en goud, en alleen in de touwtrekkraam op de kermis krijgen kleine kinderen altijd prijs.

Er is (wereldwijd) nog onvoldoende acceptatie van homoseksualiteit. Het Britse Hogerhuis liet dezer dagen weer eens duidelijk merken dat homofobie nog lang niet is verdwenen. Acties daartegen zijn op zijn plaats. Maar is daarvoor wel ruimte tijdens de Gay Games?

De positie van homoseksuele topsporters is ronduit slecht. Maar in mijn ogen verdienen atleten, zoals judoka Irene de Kok en Olympisch kampioen Eric Swinkels, die eerst presteren en vervolgens hun geaardheid niet verbergen, veel meer respect dan sporters die zich - al dan niet gesubsidieerd - afzonderen op een veldje.

De Gay Games kunnen een positief effect hebben, zoals ook vrouwenhuizen dat kunnen hebben. Maar ze mogen nooit een doel op zichzelf worden. Daar lijkt het nu wel op. Net zoals Frank de Grave (toen nog loco-burgemeester van Amsterdam) vier jaar geleden tijdens de Gay Games in New York beloofde dat deze ontmoeting in Amsterdam mooier en grootser zou worden, zo roepen de autoriteiten in Sydney nu al soortgelijke oorlogstaal vanuit Australië. Het boezemt mij angst in. Homo's en lesbiennes worden apart gezet en dat kan toch niet de bedoeling zijn?

Wel is het positief dat door de Gay Games de commercie op het laatste moment een nieuwe doelgroep lijkt te ontdekken. Als dat wordt bestendigd, kan dat in de toekomst zorgen voor een meer onafhankelijke homobeweging die niet meer voortdurend moet bedelen om overheidssteun.

Toch zou ik liever willen pleiten voor de instelling van de Dutch Games. Een manifestatie die alle aspecten van de maatschappij zou omvatten: kunst, cultuur, sport en nog veel meer. Daar zou iedereen, ongeacht zijn huidskleur, godsdienstige overtuiging, afkomst, ras, seksuele voorkeur of welk ander kenmerk dan ook, aan moeten meedoen. Dergelijke spelen zou ik willen omarmen. Die mogen mijn leven lang duren, altijd, overal en voor iedereen.

Stuur uw reacties naar tegenspraak@nrc.nl

Lees de reacties.