Vannacht werd het begin van de Gay Games gevierd met een 'Out of Towners Ball' in de Amsterdamse discotheek Escape. (Foto NRC Handelsblad, Maurioce Boyer)

Vrijdagavond, het eerste glamourfeest in het kader van de Gay Games: het 'Out of Towners Ball' in de Amsterdamse discotheek Escape. Lang niet iedereen hier doet mee aan de Spelen.

Erica (23) en Keirsten (30) uit Nieuw-Zeeland bekijken alles vanaf het balkon. Kort haar, korte felgekleurde broeken, kort t-shirtje. ,,We zijn samen, ja, maar we doen niet mee aan de Games hoor.'' Ondertussen zingt een Nederlandse variant op de populaire jongensgroep Take That een liedje. ,,Ik ben al opa'', zegt een oude man met cowboyhoed, cowboylaarzen en een medaillon om zijn hals. Jery uit New-Mexico: ,,Ik kom om de atleten te steunen.''

Maar jawel, daar zijn de eersten. Op het podium van Escape. Mannen met zilveren lippen. In doorschijnende, weinig verhullende werkmanspakken van tule.

De organisatie van de Gay Games was er al bang voor. De media gaan focussen op blote billen met minuscule g-strings, leernichten met kort haar en grote snor, extravagante en promiscue figuren en losbandig feestende homoseksuelen. En daar gaat het nou juist niet om!

De vierjaarlijkse Gay Games dienen namelijk ,,om het zelfrespect van homo's en lesbo's op te vijzelen en respect en begrip te kweken in de niet-homo wereld''. Althans, dat is te lezen op de website van de homospelen en zo is het zestien jaar geleden in San Francisco begonnen.

Toen ging het vooral om sport en acceptatie. Nog moet desnoods de rechter daaraan te pas komen. Gisteren besliste rechtbank in Utrecht dat de schaatsbond KNSB het kunstrijden op de schaats tijdens de Gay Games officieel moet erkennen. De Stichting de Gay Games had een kort geding aangespannen, omdat de internationale schaatsbond ISU de homospelen niet wil sanctioneren en dreigt Gay Games-deelnemers van toekomstige ISU-wedstrijden uit te sluiten.

,,Er is maar één doel: samen zijn'', staat er in een brief aan de 14.400 deelnemers. Het 'gezellig met z'n allen gevoel' , dat is nu belangrijk. We're fostering a worldwide friendship! Verder meldt de brief voornamelijk wat een fijne vliegmaatschappij (,,truly global'') de KLM is, want alles aan de Gay Games is zwaar gesponsord.

Om vrienden te maken gaan de deelnemers aan de vijfde Gay Games lekker veel sporten en cultureel doen. Van badminton tot worstelen en van lezingen tot exposities. En omdat er niet gediscrimineerd wordt kunnen deelnemers ook Latijns-Amerikaans dansen in een rolstoel, mogen hetero's meedoen en zijn er bijeenkomsten voor dove, oude (55+), christelijke en joodse homoseksuelen.

Maar een belangrijk onderdeel van de Gay Games zijn de feesten. ,,Héél véél feesten'', zegt M. Janssens, directeur van de organisatie. In de Warmoestraat, bij het Rembrandtplein, in de 'rue de vaseline' (Reguliersdwarsstraat) en in verscheidene discotheken van Amsterdam worden parties georganiseerd.

De kans bestaat dat media de Gay Games en dergelijke feestjes aangrijpen om het stereotype beeld van de extravagante homoseksueel te bevestigen. Opwindende beelden gaan gemakkelijk de wereld over. CNN en de BBC hebben al aangekondigd erbij te zullen zijn. En welke tv-producent knijpt niet zijn handen dicht bij het zien van twee mannen in kleurige pakjes die samen kunstschaatsen? Of bij feesten met aanduidingen als Glitter and Glamour, Dresscode: barechested, A sexy night, Pornographers Party of Mr Cockring contest?

Zonder ,,zichtbaarheid'' geen respect en acceptatie, zegt de organisatie. Maar de genoemde spannende beelden zijn niet de gewenste zichtbaarheid. ,,Er treden zangkoren op uit landen waar homosexualiteit ondenkbaar is, en dan zie je op de televisie weer tongzoenende mannen met leren maskers. Dat is heel jammer'', zegt Gay Games-woordvoerder P. van Yperen.

Critici vrezen dat de Gay Games door dergelijke publiciteit contraproductief zullen zijn. Ofwel: dat ze bijdragen aan vooroordelen in plaats van aan begrip en integratie. ,,Homo's uit de provincie en uit andere landen zullen geconfronteerd worden met opmerkingen als 'dat is dus jouw soort'. Het bloot komt de emancipatie absoluut niet ten goede'', zegt GAY krant-hoofdredacteur H. Krol.

De vraag is of dat de organisatie te verwijten valt. ,,Het is belachelijk om te zeggen 'als de media er fout mee omgaan moet je het evenement maar niet organiseren''', vindt Harry (36), koster in een rooms-katholieke kerk. ,,Ik hou zelf niet van dat exhibitionisme, maar het is een deel van de homo-cultuur dat niet weggestopt hoeft te worden.''

Er is nog een ander aspect waar H. Krol zich, samen met sommige hetero's, over opwindt: Waarom moeten er zo nodig speciale spelen voor homo's worden georganiseerd? Willen integreren en toch afzonderlijk spelen organiseren, dat rijmt immers niet. ,,Het is er de tijd niet meer naar om mensen apart te zetten. En dat gebeurt nu wel'', zegt Krol. Volgens hem klinkt de kritiek op de Games binnen de homowereld steeds luider. ,,Ik hoor eigenlijk niets anders'', zegt hij zelfs. Maar een rondgang langs verschillende organisaties bevestigt dat beeld niet.

De Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit (COC) is blij met de homospelen en werkt er actief aan mee. Volgens G. Pletzers, secretaris van Stichting de Kringen, wordt er in de praatgroepen wel over gesproken, maar maken de meeste Kring-leden zich absoluut niet druk. ,,Het wordt gewoon een feest.'' En de Gay and Lesbian Switchboard, goed voor 12.000 telefonische vragen en opmerkingen per jaar, heeft nog niet één klagende homo of lesbo aan de lijn gehad.

Andere organisaties zeggen min of meer hetzelfde: de Gay Games zijn leuk, gezellig, positief, een mooi evenement, etcetera. 'Het gevoel een keer in de meerderheid te zijn' wordt regelmatig genoemd als groot voordeel van de homospelen.

Vandaar ook dat Siep de Haan, directeur van Gay Business Amsterdam, vindt dat de organisatie het oude emancipatie-argument gewoon had moeten laten varen. ,,Het gaat niet meer op en je zondert je weer af. Ze hadden het moeten omvormen tot een bonte presentatie van de homo-wereld.'' De Haan benadrukt het motto van deze Games: ,,Jôh, het wordt feest, feest, in het hèèèèèèle centrum.''

De 14.403 sportieve deelnemers en 1.127 cultuurliefhebbers komen uit 66 landen, de meesten uit de Verenigde Staten (5.000) en Nederland (2.000).

De totale kosten bedragen 14 miljoen gulden, bijeengebracht door 45 sponsors (3,5 miljoen), de overheid (ruim 1 miljoen), de gemeente Amsterdam (1 miljoen), de deelnemers (3 miljoen) en donaties, merchandising en kaartverkoop (begroot: 4,5 miljoen).

Alle deelnemers krijgen een medaille en er zijn nog eens 9.500 gouden, zilveren en bronzen plakken. In totaal 24.000 medailles (5.000 kilogram).

Er werken zo'n 3.000 vrijwilligers mee. Op de 'bedankt-lijst' van de Gay Games staan 879 namen.

De Dokkumer Vlaggen Centrale heeft 3.500 geel/roze Gay Games vlaggen en gevelbanieren gemaakt.

De organisatoren verwachten dat de stad Amsterdam 150 miljoen overhoudt aan de Gay Games (taxi's, hotels, horeca). Sceptici zouden al blij zijn met een derde van dat bedrag.

Directeur M. Janssens hoopt dat het ,,één middagje gaat regenen'', want hij heeft nog 5.000 Gay Games paraplus liggen.

Durex heeft 70.000 condooms gedoneerd.

Festiviteiten tijdens de Gay Games

Bij het kunstschaatsen (Jaap-Edenhal) en Latijns-Amerikaans dansen (Sporthallen Zuid) 'doen' mannen het met mannen en vrouwen met vrouwen. Verder zijn er reguliere sporten zoals worstelen, hardlopen, tafeltennis en fietsen. Aerobics is demonstratiesport. Locaties verspreid over de stad.

Zes avonden optredens op de Dam, met Abba-imitatie Björn Again, Jocelyn Brown, Willeke Alberti en the Weather Girls (It's raining men, halleluja).

Harvey Fierstein (maker van de film Torch Song Trilogy) treedt op in de Stadsschouwburg, daar is ook een travestieballet. In het Felix Meritis zingt het Internationaal Opera Centrum Nederland en er is een korenfestival in het Concertgebouw. Minder professioneel: een open podium in de Theaterschool en een door deelnemers snel ingestudeerde soap opera bij het Muziektheater.

In de Rode Hoed vertellen homoseksuelen uit verschillende landen drie avonden lang het verhaal van hun coming-out.

Er zijn officiële feesten in onder meer Marcanti Plaza, the Docklands en Escape. Straatfeesten worden gehouden in de Reguliersdwarsstraat, Halvemaansteeg en Warmoestraat. Buiten films kijken kan op de Nieuwmarkt.

Het Rijksmuseum presenteert Olympische Goden, het Stedelijk laat werk van jonge homoseksuele kunstenaars zien. In gallerie Torch en Barbara Faber en bij de Stichting Beeldende Kunst zijn interessante exposities.

Ticketlijn (020) 420 02 00, informatielijn (020) 427 19 98 en website www.gaygames.nl.