Maar de grote overwinning van de Franse socialisten stak daar een stokje voor. Tijdens hun verkiezingscampagne hadden dezen al aangekondigd dat het bij 'Europa' alleen maar om begrotingstekorten mag gaan. Na hun overwinning werd al snel duidelijk wat ze daarmee bedoelden: het zogeheten stabiliteitspact moet worden opengebroken of ten minste worden aangevuld met maatregelen om de werkgelegenheid te stimuleren. Het pact, dat duurzame begrotingsdiscipline van de deelnemers aan de Economische en Monetaire Unie (EMU) moet garanderen, was al besproken op de Europese top in Dublin (december vorig jaar) en zou oorspronkelijk in Amsterdam een hamerstuk zijn. De laatste dagen is sprake van een koortsachtige activiteit door onder andere voorzitter Nederland en de Europese Commissie om te voorkomen dat de top in Amsterdam door het pact een grote mislukking wordt.

Ook zonder het stabiliteitspact hebben de leiders genoeg om over van gedachten te wisselen (zie tabel midden op de pagina). Algemeen is de overtuiging dat de besluitvorming binnen de Unie moet veranderden, al was het maar met het oog op de uitbreiding naar Midden- en Oost-Europa. Deze begint naar verwachting begin volgende eeuw. Maar over hoe die hervorming van de besluitvorming moet verlopen, is geen overeenstemming bereikt. De tabel geeft een overzicht van de belangrijkste discussiepunten met daarbij de landen die zich het sterkste hebben uitgesproken. Zo wil Duitsland de bevolkingsgrootte laten meewegen in de besluitvorming, maar veel kleinere landen, die in het bestaande systeem een relatief grote invloed hebben, zijn daar op tegen. De tabellen rechts geven een idee van hoe divers Europa is: van groot tot klein, rijk tot arm, klaar voor de EMU of kampend met grote tekorten op de begroting. Dinsdag zal blijken of de politieke leiders van de Unie ondanks alle meningsverschillen er in geslaagd zijn tot een nieuw verdrag te komen.

(NRC Handelsblad / Buitenland 14 juni 1997)