Dossier Ramp Enschede

Nieuws

Logboek

Onderzoek

Feiten

Slachtoffers

S.E. Fireworks

Vuurwerk en veiligheid

Reageer

Het vuurwerkbesluit van minister Pronk (Milieu) deugt niet. Dat vindt het hoofd van de munitiedepots van de landmacht in Nederland. Gevoel en even 'laten zien dat het nu menens is' zijn belangrijker dan feiten.

Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG

DEN HAAG, 3 MAART. 'Vuurwerkbedrijven op ruime afstand geplaatst', stond op vrijdag 2 februari boven het persbericht waarmee minister Pronk (Milieu) zijn vuurwerkbesluit presenteerde. De nieuwe regeling bleek onder meer in te houden dat opslagplaatsen voor professioneel vuurwerk voortaan op ten minste 800 meter van een woonwijk moeten liggen. Dat was de les van Enschede, vond Pronk. Voor 'gewoon' vuurwerk gelden weer andere normen. Het gevolg zal zijn dat vijftig professionele bedrijven moeten worden verplaatst en dat enkele duizenden kleine handelaren het consumentenvuurwerk voor oud en nieuw niet langer in de eigen zaak mogen verkopen.

Voor luitenant-kolonel Jan-Cees van Rijckevorsel is juist die verplichte afstand een van de zwakste schakels in het besluit. De onderbouwing ontbreekt geheel, vindt hij. Van Rijckevorsel is binnen de Koninklijke Landmacht verantwoordelijk voor de opslag van munitie, die op diverse plaatsen in ons land in beveiligde bunkers ligt.

Wat is het bezwaar tegen de gekozen afstand?

"Die is nergens op gebaseerd, het is een verdubbeling van een afstand die bij Defensie geldt. Zo van, dan zitten we altijd goed. Onze afstanden stoelen op wetenschappelijk onderzoek van onder meer de NAVO en diverse zeer grote experimenten. Waar Pronk mee komt is gewoon nattevingerwerk."

De minister moest natuurlijk iets, na de verschrikkelijke explosie in Enschede.

"Helemaal mee eens, maar bijna tien maanden na die ramp mochten we wel iets beters verwachten. Na de ontploffing in Culemborg heeft vuurwerk drie jaar lang als actiepunt voor VROM op de agenda gestaan van de Commissie Preventie Rampen (CPR). En opeens was het van de agenda verdwenen! Al die tijd hebben ze de gelegenheid gehad om er over na te denken en nu sinds Enschede weer bijna tien maanden.

"Professionele bedrijven mogen maximaal nog 6.000 kilo opslaan en daarvoor geldt dan een afstand van 800 meter tot kwetsbare gebieden. Er zijn veel bedrijven die aanzienlijk meer hebben dan zes ton, hoe moet dat?

"En hoe komt het spul eigenlijk in die bedrijven? Met een vrachtauto die over de weg rijdt. Het effect van 6.000 kilo in een vrachtauto is echt niet minder dan van diezelfde hoeveelheid in een opslagplaats. Vuurwerk dat op doorvoer is en binnen 48 uur het land weer verlaat, is uitgesloten van het besluit. Dat staat dan bijvoorbeeld in de haven van Rotterdam en daar zal het effect van een explosie echt niet minder zijn."

Is de onderverdeling tussen professioneel en consumentenvuurwerk wel verantwoord? Voor het laatste geldt een grens van twintig meter.

"Dit onderscheid is er nog tijdens het kabinetsberaad van 2 februari in gezet. Mede op aanwijzing van de landsadvocaat, die grote problemen met de handelaren voorzag. 'Die worden onevenredig zwaar door de regeling getroffen', schreef hij.

"Er is een groot onderscheid tussen consumentenvuurwerk en professioneel vuurwerk. Consumentenvuurwerk mogen u en ik op oudejaarnacht afsteken. Als dat brandt, brandt het prima, maar meer ook niet. En als hiervan een paar ton in transportverpakking brandt, doet het dat navenant harder en langer. "Professioneel vuurwerk is iets heel anders. De manier waarop dat wordt gemaakt en de grondstoffen, dat is veelal van de firma 'huisvlijt b.v.' in China. Mijn mensen en ook de specialisten van TNO werken liever met zware militaire springstoffen dan de onduidelijke mengsels in professioneel vuurwerk. Een onderscheid op zich is dus wel terecht.

"Maar er is nog meer onderscheid te maken. De klasse 1.1 waar nu al het professioneel vuurwerk in komt te zitten is 'massaexplosief'. Als daarvan een opslagplaats brandt, zou ik als brandweerman op veilige afstand wachten tot de grote klap. Veel professioneel vuurwerk behoort echter niet echt tot die klasse 1.1, maar is lichter, klasse 1.3 of 1.4. Als dat allemaal goed is opgeslagen en niet gecombineerd, kunnen er nog wel degelijk bluswerk en levensreddende handelingen worden uitgevoerd. Weten wat er werkelijk brandt is heel belangrijk."

Is het besluit duidelijk over de opslag van munitie?

"Nee. In het besluit staat dat het alleen voor vuurwerkopslag geldt. Er zou eenduidige regelgeving moeten zijn over hoe er met munitie, vuurwerk, en ander gevaarlijk materiaal moet worden omgegaan. Munitie gedraagt zich niet anders dan vuurwerk. In defensiebunkers ligt trouwens inmiddels meer dan 200 ton in beslag genomen vuurwerk van 'twijfelachtig' allooi opgeslagen. En over een tijdje liggen er vele duizenden tonnen!"

Hoe wordt daar bij Defensie tegenaan gekeken?

Reken maar dat de Defensietop al een briefje heeft gekregen met een waarschuwing: Pas op, dit besluit kan ook grote gevolgen hebben voor ons. Als een vuurwerkbedrijf zich benadeeld voelt en hier iets mee wil, maakt ze volgens mij een reële kans bij de rechter."

Na de ramp in Enschede heeft de branche zelf, ook onlangs nog, kritiek geuit op de deskundigheid van beleidsmakers en controleurs. Wordt dat nu beter?

"De toezichthouders weten inderdaad veel te weinig. Volgens het vuurwerkbesluit moet de vuurwerkhandel allerlei certificaten hebben, maar aan de toezichthouders zijn geen eisen gesteld. Nu is er bij toeval expertise over consumentenvuurwerk bij de Keuringsdienst van Waren in Rotterdam. Hoe deze expertise bij een college van Gedeputeerde Staten, de brandweer of bij de burgemeester en zijn ambtenaren komt, is mij niet duidelijk."

Uw eindoordeel over het Vuurwerkbesluit?

"Het wemelt van de onduidelijke, tegenstrijdige formuleringen. Er staat dat er voldoende afstand moet zijn; hoeveel meter is dat? Wat is een deugdelijke aansluiting, zoals elders staat vermeld? Het zijn begrippen waar je niet mee kunt werken. Luister, de ramp in Enschede was vreselijk, er moest wat gebeuren. Maar hiermee vervalt de overheid weer in de oude fout en wordt getracht met broddelwerk en veel papier de rust te herstellen."