Dossier Ramp Enschede

Nieuws

Logboek

Onderzoek

Feiten

Slachtoffers

S.E. Fireworks

Vuurwerk en veiligheid

Reageer

De laatste medewerkers van Grolsch in Enschede keerden deze week terug op de brouwerij die in mei bij de vuurwerkramp werd verwoest.

Door DOUWE DOUWES

ENSCHEDE, 13 OKT. Het waait hard op het dak van de Grolsch-brouwerij in Enschede. Windvlagen duwen regenplassen over de talloze lappen teer die op het dak zijn aangebracht, als plakkertjes op een enorme binnenband. De brouwerij, tien verdiepingen hoog, werd zwaar getroffen door de vuurwerkramp bij SE Fireworks, nog geen tweehonderd meter verderop. Een regen van betonbrokken kwam op het dak terecht, de teerlappen verhullen de littekens.

Grolsch-voorzitter J. Troch loopt langs de geïmproviseerde railing aan de dakrand. Hij wijst de plek aan waar de zeecontainers op 13 mei ontploften. Achter een houten schutting liggen hopen puin en bergen verwrongen staal. Verderop huizen waarvan nog steeds dakpannen ontbreken. Tussen de voormalige vuurwerkfabriek en de brouwerij staat een betonnen muur van tweeëneenhalve meter hoog. "Die heeft een deel van de schokgolf tegengehouden", zegt Troch.

De vuurwerkramp, op een zaterdag vijf maanden geleden, heeft een onuitwisbare indruk gemaakt op de mensen van de brouwerij. "Als de ramp op een doordeweekse dag zou zijn gebeurd, stonden we hier nu niet te praten," zegt Troch. "Normaal gesproken werken er zo'n vierhonderd mensen in de brouwerij en het aanpalende kantoorgebouw. Je moet er niet aan denken dat we in vol bedrijf zouden zijn geweest."

Hij laat foto's zien die de schade bij Grolsch tonen van de drukgolf en daarop volgende branden. Geen ruit bleef heel, een aantal gebouwen werd volledig verwoest, de waterzuiveringsinstallatie verbrandde. Een blok gewapend beton van twee bij twee meter vloog over de brouwerij en sloeg een enorme krater in het parkeerterrein voor het kantoor. Door de verwoestingen moest de brouwerij zestien dagen worden stilgelegd.

Inmiddels draait het bedrijf weer, maar de herstelwerkzaamheden zijn nog lang niet klaar. Twee hijskranen werken aan de waterzuivering. Het magazijn waar etiketten waren opgeslagen wordt pas later gerepareerd.

Een groot deel van het Grolsch-personeel kwam op de zaterdag van de explosie naar het rampgebied. Troch was een van hen. "De hele middag en de hele avond hebben we daar staan kijken." In een café om de hoek werd de volgende dag een crisisteam gevormd. Eerste taak: de 65 medewerkers en gepensioneerden opsporen die in de directe omgeving van de ramp woonden. Pas na drie dagen was duidelijk dat ze de ramp allemaal hadden overleefd.

Belangrijkste doel daarna: de brouwerij zo snel mogelijk weer in bedrijf krijgen. Het grootste deel ervan werkte niet meer en de afnemers, met name de horeca, moesten wel worden bevoorraad. Ongeveer de helft van de biervoorraad, het deel dat was gelagerd in ondergrondse tanks, was niet aangetast. De lijn om vaten te vullen was echter kapot. Omdat Nederlandse brouwers allemaal met verschillende vaten werken, moest Grolsch uitwijken naar het buitenland. Pas in Flensburg, aan de Duits- Deense grens, werd een brouwer gevonden die Grolsch kon helpen.

Ook de bottellijnen in Enschede, waar de flesjes van dertig centiliter worden gevuld, waren beschadigd. De tweede brouwerij van Grolsch, in Groenlo, die de karakteristieke beugelflessen vult, kan deze pijpjes niet verwerken. De eerste bottellijn in Enschede kwam eind mei weer in gebruik.

Voor de bierproductie kon Grolsch een beroep doen op de capaciteit van de Britse partner Bass. Ook brouwerijen van Interbrew in Leuven en de brouwerij van Heineken-dochter Brand in Wijlre stelden capaciteit beschikbaar. Gevolg hiervan was dat afgelopen zomer vijf soorten Grolsch-etiketten in omloop waren.

"Het was een enorme logistieke inspanning," zegt Troch. "We moesten vaten, mout, hop, gist, en personeel naar Engeland, België en Duitsland sturen, en het bier moest ook weer terug. Langzamerhand hebben we steeds meer gedeelten van de brouwerij weer in gebruik genomen."

Het kantoorpersoneel van de Enschedese vestiging had intussen zijn intrek genomen bij de zusterbrouwerij in Groenlo. De kantine, twee huizen die Grolsch in Groenlo bezit en - later - noodgebouwen werden als kantoor ingericht. Vijf maanden hebben de Enschedeërs daar hun werk gedaan. Deze week verhuisden ze terug naar het oude hoofdkantoor. En dat was geen week te vroeg, aldus Troch. "Het was daar wel knus en gezellig, maar we zijn toch heel blij dat we weer gewoon in ons oude gebouw kunnen zitten."

De bestuursvoorzitter: "Misschien heeft deze verschrikkelijke ramp voor Grolsch toch nog een positief effect gehad", zegt Troch. "De Groenlose en Enschedese brouwerijen, toch twee verschillende werelden, de ene gevestigd in de Achterhoek en de andere in Twente, hebben elkaar beter leren kennen en zijn dichter tot elkaar gekomen."

Dat kan een voordeel zijn als de Grolsch-brouwerijen in Enschede en Groenlo over een paar jaar worden vervangen door een nieuwe op de grens van Enschede en Boekelo, zoals het bedrijf van plan is. Een nieuwe tegenslag is wat dat betreft al geïncasseerd; de Raad van State besloot de vergunning voor de nieuwbouw twee maanden geleden op te schorten.