Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Door onze correspondent HANS BUDDINGH'
BRUGGE/CHARLEROI, 11 DEC. De Belgen bereiden zich op hun eigen manier voor op Euro 2000 dat volgend jaar in Nederland en België wordt gehouden. In Brugge, Charleroi, Luik en Brussel kan volgens de wetgeving iedere groep worden vastgezet.

De promotie van Brugge tijdens Euro 2000 is in handen van een jonge politicoloog met enige ervaring in de toeristische sector. De 26-jarige Dieter Dewulf is tijdelijk 'Project Coördinator Euro 2000 Stad Brugge'. De geboren Bruggeling houdt kantoor in het dertiende eeuwse Ter Beurse - de allereerste beurs ter wereld. De vergaderzaal oogt als de refter van een middeleeuws klooster. Hier geen 'gladde bobo' in een dito kantoor. Brugge heeft stijl en houdt dat graag zo. ,,We willen in Brugge geen Disney-toestanden'', zegt Dewulf.

Strikt genomen heeft Brugge Euro 2000 helemaal niet nodig. Jaarlijks trekt de stad al ruim drie miljoen bezoekers. Economisch gaat het de stad voor de wind met een 'boomende' haven in Zeebrugge. Bovendien is Brugge al Culturele Hoofdstad van Europa in 2002. ,,Toch is Euro 2000 voor ons heel belangrijk. De vier wedstrijden trekken een miljard tv-kijkers. En de extra bezoekers zijn potentiële ambassadeurs'', stelt Dewulf.

Brugge kwam al gauw in botsing met het sportmarketingbureau ISL, dat voor 200 miljoen gulden de reclamerechten van de Europese voetbalunie (UEFA) heeft gekocht. Dewulf spreekt - net als sommige andere speelsteden - van 'wurgcontracten'. Dewulf: ,,ISL wilde de stad volhangen met reclame van Coca Cola en Carlsberg. Brugge heeft een te grote internationale uitstraling. Daarom is het nodig dat we ons op onze eigen manier presenteren.''

Dit was door de ISL-voorwaarden van exclusiviteit bijna onmogelijk. Volgens Dewulf is na anderhalf jaar onderhandelen, waarbij Brugge dreigend wees op mogelijke strijdigheid van de ISL-voorwaarden met Europese mededingingsregels, uiteindelijk een oplossing gevonden. Details wil hij niet kwijt, want het college van burgemeester en schepenen moet nog instemmen.

Charleroi heeft het contract met ISL wel direct getekend. De stad heeft een pover imago en was daarom allang blij als gastheer van Euro 2000 te mogen optreden. ,,We hebben hier de Dutroux-affaire gehad'', onderstreept lokaal toernooidirecteur ('center-director') Jean Vangeel. Hij houdt kantoor naast het voetbalstadion in een gemeentegebouw, waar ook de sociale dienst is gevestigd.

Oude fabriekscomplexen en bergen van mijnafval aan de rand van de Charleroi zijn de stille getuigen van het economisch verval. De Kamer van Koophandel zal op initiatief van ex-ondernemer Vangeel dan ook Euro 2000 aangrijpen voor een hele reeks activiteiten. Voor Charleroi lijkt sport een vorm van emancipatie. De gemeentelijke overheid pompt er veel geld in. De these dat sport gedijt in sociale ellende, lijkt in Charleroi te worden bevestigd. Jean-Michel Saive, een van de beste tafeltennissers ter wereld, komt er vandaan. De tafeltennisclub is al jaren Belgisch kampioen. En ook de basketbalclub staat aan nationale top.

Voor de speelsteden staat of valt alles met de veiligheid. In België lijkt men daar geruster op dan in Nederland. Met de recente successen van Rode Duivels - een uitoverwinning op Italië - zien veel Belgen uit naar Euro 2000. Uitlatingen van de Gentse politiecommissaris Steven De Smet over grote veiligheidsrisico's worden door betrokkenen als 'paniek' afgedaan. Onlangs kreeg De Smet van hogerhand het schriftelijke advies zich van commentaar te houden.

De Belgische veiligheidswetgeving gaat veel verder dan die van Nederland. Sinds 1998 beschikt België zelfs over een speciale 'voetbalwet'. Groepen personen kunnen zonder veel problemen preventief worden opgepakt en twaalf uur worden opgesloten. ,,Onze wetgeving is nog uit de tijd van de Franse revolutie'', zegt directeur-generaal Monique de Knop van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De 51-jarige juriste is belast met veiligheidszaken en dus met Euro 2000. Een vermoeden van verkeerde bedoelingen is voldoende voor een 'administratieve arrestatie'. Zo werden bij de opening van het nieuwe Koning Boudewijnstadion in Brussel tientallen supporters van het Duitse nationale team preventief opgepakt. Bij België-Wales gingen zo'n zeshonderd mensen tijdelijk achter slot en grendel.

Minister van Justitie Benk Korthals diende onlangs een wetsvoorstel voor 'bestuurlijke ophouding' bij de Tweede Kamer in. De vraag is of het parlement tijdig akkoord gaat. Datzelfde geldt voor een initiatief-voorstel van GroenLinks en het CDA om zwarte handel in kaarten aan te pakken.

Dit laatste is in België al mogelijk op grond van de 'voetbalwet'. Zo zou volgens De Knop een organisatie als Cupido in Amsterdam, die vorig jaar voor zeer hoge prijzen kaartjes voor het WK-voetbal in Frankrijk verkocht, in België geen kans krijgen.

Ook het roepen van racistische leuzen kan met de voetbalwet worden aangepakt. Het gaat volgens topambtenaar De Knop om ,,alles wat als provocerend'' of als ,,overtreding van een sociale norm'' kan worden bestempeld.

In de 'voetbalwet' staan ook verplichtingen op veiligheidsgebied, waaraan organisatoren van voetbalwedstrijden moeten voldoen op straffe van forse boetes. ,,Die boetes worden dus door mij opgelegd'', verduidelijkt topambtenaar De Knop. ,,In Nederland gaat dat via een gerechtelijke procedure. Bij ons is dat niet nodig.'' Ze erkent dat het een ,,delicaat evenwicht'' is, maar wijst er op dat administratieve sancties geen strafblad opleveren. ,,Euro 2000 heeft de invoering van de voetbalwet zeker versneld'', zegt De Knop. Ook het feit dat de Belgische overheid niet alle veiligheidskosten wil dragen speelde volgens deskundigen mee.

Topambtenaar De Knop merkt in haar contacten dat Nederlandse beleidsmakers zich meer op België oriënteren. Zij brengt de nog bestaande verschillen in wetgeving deels ook in verband met verschillen in cultuur. ,,In België is er wat minder discipline bij organisaties.''

In Brugge bereidt 'center director' Filips Dhondt vanuit het Jan Breydelstadion (capaciteit 30.000 toeschouwers) Euro 2000 voor met de Belgische 'voelbalwet' in de hand. Dhondt (37), fiscaal specialist en ex-directeur van voetbalclub Cercle Brugge, heeft voor verbetering van de veiligheid meer dan vierhonderd stewards geworven. Kwaliteits- en opleidingseisen voor deze medewerkers, die samenwerken met de politie, zijn nauwkeurig in de 'voetbalwet' omschreven. Bovendien scherpt de 'voetbalwet' de persoonlijke aansprakelijkheid van organisatoren aan, wat een extra prikkel vormt. ,,Ik heb ruim vier keer zoveel stewards aangetrokken als wettelijk is voorgeschreven'', zegt Dhondt.

De verdere organisatie - het uitgebreide draaiboek geldt voor alle speelsteden - lijkt op een militaire precisie-operatie. Al op 2,5 kilometer van het stadion worden de toeschouwers gescheiden in vier groepen: één voor elke tribune. De kleur van het ticket correspondeert met die van de zone waarin de tribune ligt. Onderling contact tussen de 'kleuren' is niet mogelijk. In het jargon wordt het gebied rond het stadion betitelt als ,,organisatieperimeter''. Dhondt gebruikt liever het gastvrije Vlaamse woord ,,onthaalperimeter''.