Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
EINDHOVEN, 15 NOV. Na wéér een gelijkspel (1-1), het negende in een serie van elf oefenwedstrijden zonder overwinning, hield het Nederlands elftal zich vast aan de gedachte dat het een helft aardig had gevoetbald tegen Tsjechië.

"We hebben de huidige nummer één van Europa in de eerste 45 minuten toch maar weggespeeld", zei Ronald de Boer toen hij wat geïrriteerd wegliep na een aantal lastige vragen te hebben beantwoord. Hij doelde op de FIFA-ranking waarin het team van coach Jozef Chovanec als beste Europees land tweede staat genoteerd achter Brazilië. Een kinderhand is gauw gevuld in een jaar dat het Nederlands elftal niet één keer wist te winnen. Als bondscoach Frank Rijkaard wordt geconfronteerd met het feit dat Oranje al dertien maanden zonder zege aanmoddert, wijst hij op de kwaliteiten en reputaties van de tegenstanders die de KNVB bewust heeft uitgenodigd om als sparringpartner te fungeren. Maar zo'n argument valt moeilijk te rijmen met de opmerkelijke verrichtingen van België dat eveneens in een oefenwedstrijd uit met 3-1 kan winnen van Italië.

De confrontatie met de jonge republiek Tsjechië stond net als veel recente interlands in het teken van experimenten. Er kwam een elftal in het veld dat van compromissen aan elkaar hing. Vandaar dat de betrokken spelers nauwelijks kritiek ventileerden op het krakkemikkige concept. Daarin was vooral gebrek aan balans op de rechterzijde. Achterin stond Ronald de Boer te verdedigen. Hij had het geluk dat Chovanec, die voor een defensieve aanpak koos, pas in een laat stadium een offensievere linkshalf inzette (Cizek).

In de middenlinie opereerde Cocu op die flank. De Barcelona-speler is weliswaar een alleskunner, maar op deze positie heeft de linksbenige voetballer te veel tijd nodig om de bal te verplaatsen en bovendien boog hij te vaak af naar de as van het veld. Daardoor bleef de rechterflank voorin grotendeels onbezet, ofwel operationeel, zoals oud-bondscoch Rinus Michels het zou omschrijven. Bergkamp en Van Nistelrooy, na 41 minuten de vervanger van de aan zijn rug geblesseerde Kluivert, moesten afwisselend de vrije ruimte in gaan, maar daar kwam in de praktijk weinig van terecht.

Beide spelers liepen elkaar voortdurend voor de voeten in de spelerskluwen voor het doel, waar het voor de Tsjechen overzichtelijk verdedigen was. Bergkamp verscheen in de eerste helft nog weleens op de rechterv vleugel. Na het vertrek van Kluivert was hij nauwelijks meer op de vleugel te vinden en vertoonde hij zich alleen nog in de spits of daar waar de bal was. Achteraf vroeg de aanvaller van Arsenal, die wel veel inzet toonde, zich af waarom te weinig was geprofiteerd van zijn activiteiten. Want hij had de linksback Gabriel toch menig keer meegetrokken naar het doel.

Tegelijkertijd gaf Bergkamp in bedekte termen aan dat de aanwezigheid van Cocu rechts op het middenveld geen gelukkige keuze was geweest. Daardoor verdween de snelheid uit het spel. "En het gaat tenslotte om seconden." Het valt niet mee de gedachtengang van Rijkaard te volgen. Zeker niet als de bondscoach zich beperkt tot antwoorden als "Cocu speelde rechtshalf omdat ik dat zo heb gedaan". Rijkaard probeert terecht te voorkomen dat de vleugelaanvallers worden vastgezet door backs, die in de loop der jaren steeds sterker zijn geworden.

De huidige tactiek dat hij min of meer ook al tegen Brazilië uit de hoge hoed toverde, wordt wel de Barcelona-variant genoemd. Maar in het team van Van Gaal start Figo vrijwel altijd vanaf de rechterflank. In tegenstelling tot Bergkamp. Kennelijk zoekt Rijkaard binnen deze strategie krampachtig naar een speelwijze waarin plaats is voor Bergkamp, Cocu, Ronald de Boer en linksback Van Bronckhorst. De laatste zou gewisseld kunnen worden voor Cocu, terwijl het toch voor de hand ligt dat Ronald de Boer net als op het WK rechtshalf speelt. Rijkaard wil ogenschijnlijk iedereen te vriend houden, maar met die werkwijze redt geen enkele bondscoach het. De vraag is hoe het staat met zijn autoriteit als Bergkamp kan doen waar hij zin in heeft. En Overmars na een pittig gesprek afgelopen woensdag kon zeggen: "Misschien heb ik hém wel streng toegesproken. "

Rijkaard beschikte zaterdagavond over de sterkst denkbare selectie. Er stond echter wederom geen evenwichtig team. Hij vond dat er iets meer in had gezeten dan 1-1. Dat het alleen "door een moment van onachtzaamheid" in de verdediging nog gelijk was geworden. Inderdaad liep Stam weg van zijn directe tegenstander Koller na een verkeerde ingreep van invaller Van Hintum op het middenveld. Rijkaard was van mening dat er aanvallend goed was gespeeld. Juist die opvatting werd fel bestreden door Johan Cruijff. Voor de camera van de NOS-televisie haalde hij furieus uit naar Oranje. Het positiespel was volgens hem dramatisch geweest. "Ik schaam me voor dit Nederlands elftal", zei Cruijff. De meest elementaire zaken waren volgens hem verwaarloosd. "De boel moet flink worden aangepakt. Op dit niveau mag je zo niet voetballen." De spelers reageerden laconiek op de kritiek van Cruijff. "Wat Cruijff denkt, moet hij zelf weten", zei Ronald de Boer. De opinie van de ex-coach van Ajax en Barcelona stond echter tegenover de mening van een jonge, onervaren bondscoach die voor de leeuwen is geworpen. Wie moeten we geloven? Het Nederlands elftal zette Tsjechië in de eerste helft goed onder druk. Dat leidde tot diverse kansen. Maar Kluivert, Overmars en Bergkamp kwamen telkens te laat of hadden het vizier niet scherp staan. Doelman Srnicek had weinig ballen klemvast. Daarvan werd niet geprofiteerd. Het was tekenend dat het Nederlandse doelpunt tot stand kwam door toedoen van twee verdedigers. Uit een vrije trap van Ronald de Boer schoot Stam de bal achter Srnicek. Kort daarna moest Van der Sar redding brengen bij een kopbal van Koller. De lange aanvaller van Anderlecht was enkele minuten later wel succesvol na een dekkingsfout in de Nederlandse defensie. Bergkamp solliciteerde vergeefs naar een strafschop toen hij in het zestienmetergebied onderuit ging na een lijf-aan-lijf gevecht met de Tsjechische verdediger Rada. De Israelische arbiter Koren liet echter doorspelen. Gezien de ervaringen uit het verleden was het nog de vraag geweest of Oranje vanaf de penaltystip de wedstrijd in zijn voordeel had beslist.

Terug naar Oefenperiode