Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
AMSTERDAM, 11 OKT. ,,Jij gaf ons de overtuiging dat we van iedereen konden winnen'', zei KNVB-voorzitter Jeu Sprengers zaterdagavond tegen Johan Cruijff toen de voormalige nummer 14 als voetballer van de eeuw samen met Marco van Basten in de Arena werd gehuldigd. Die indruk moet bondscoach Frank Rijkaard vooraf niet hebben gehad van het Nederlands elftal dat kort daarna oefende tegen Brazilië (2-2).

In plaats van verder te bouwen aan een vast stramien bedacht de bondscoach een ander concept met een extra veiligheidsklep tegen de specifieke kwaliteiten van de Zuid-Amerikanen. En juist zo'n aanpassing was een ingreep die zijn leermeester Cruijff altijd verfoeide. Op de wereldkampioenschappen van '94 en '98 hielden Rijkaards voorgangers Advocaat en Hiddink tegen Brazilië ook vast aan hun eigen speelstijl. Twee keer ontsnapte de viervoudige wereldkampioen aan uitschakeling. In een wedstrijd waarin slechts prestige op het spel stond, stapte Rijkaard af van zijn 4-4-2-systeem en haalde hij het aloude 4-3-3 van stal. Met Dennis Bergkamp als de verrassende rechtsbuiten in plaats van tweede spits.

De aanpassing zat in de extra voorstopper (voor rust Winter, na rust Van Gastel) om Rivaldo in te tomen. Daardoor ontbrak een aangever achter de spitsen en kwam Kluivert een groot deel van de wedstrijd geïsoleerd te staan. In deze uitvoering leek het systeem eerder op 4-5-1. Het had allemaal wonderbaarlijk goed kunnen uitpakken als Kluivert van de penaltystip de kans op 3-1 niet zou hebben gemist. Maar nadat de Braziliaanse doelman Dida met de benen de slap ingeschoten bal keerde en voor een nieuw trauma zorgde, was het voorspelbaar dat Oranje zijn greep op de wedstrijd ging verliezen. Uiteindelijk mocht Nederland blij zijn met een gelijkspel.

Wat heeft Rijkaard bewogen nu eens geheel af te wijken van de ingeslagen weg? Het leek een tactiek uit lijfsbehoud. Rijkaard kon zich in zijn elfde interland geen uitglijder permitteren met slechts één overwinning op zijn conduitestaat tegen het zwakke Peru in de eerste wedstrijd. In Brazilië had hij afgelopen zomer geconstateerd dat zijn elftal massaal onder de voet werd gelopen zodra de WK-finalist de middenlijn was gepasseerd. Bovendien werd hij geconfronteerd met een aantal prominente afwezigen, zoals Davids, Stam, Reiziger, Frank de Boer en te elfder ure de zieke Cocu. De aanpassing lag bijna voor de hand.

Verbijsterend was het echter achteraf te horen dat Rijkaard sprak van een goede veldbezetting. Dit concept kon iets zijn om op voort te borduren, liet hij doorschemeren. ,,In dit elftal heb ik vertrouwen. We groeien weer'', meende de jonge bondscoach. Er is niets mis met een elftal dat met drie aanvallers de flanken goed bezet, maar dan zal de uitvoering wel anders moeten zijn. Het isolement van Kluivert in de spits was het grootste manco in het spectaculaire duel met Brazilië. Seedorf leek bovendien weinig te begrijpen van de nieuwe opzet en leed veel balverlies. Winter en Van Gastel deden het in defensief opzicht goed tegen Rivaldo, maar kwamen niet meer toe aan opbouwend werk.

Positief was de terugkeer van de lang geblesseerde Winston Bogarde die Ronaldo en Elber weinig speelruimte gaf. Waarbij moet worden aangetekend dat Ronaldo nog geen schim is van de speler die enkele jaren geleden werd gekroond tot beste voetballer van de wereld. Bogarde leek na een half uur het veld te moeten ruimen door een harde overtreding van Vampeta. Maar toen hij van de schrik was bekomen pakte hij de draad weer op. In de tweede helft liep 'Bogey' wel tegen een gele kaart op toen hij moest ingrijpen omdat zijn ploeggenoten Ronaldo lieten opstomen naar het doel van Van der Sar.

Opmerkelijk was ook het degelijke optreden van linksback Marc van Hintum die weer boven zichzelf uitsteeg. Op links bevestigde Boudewijn Zenden nog eens dat zijn kwaliteiten vooral aan deze kant tot uiting komen en niet op rechts. Maar juist hier is de concurrentie groot gezien de te verwachte terugkeer van Overmars en eventueel Cocu. Zo blijft het Nederlands elftal halverwege de voorbereiding naar het EK van volgend jaar omgeven door talrijke vraagtekens. Bondscoach Rijkaard maakt zich niet druk. De kritiek laat hem ogenschijnlijk koud, hij zegt op koers te liggen. Maar dan wel op een kronkelige route die steeds ondoorgrondelijker wordt.

Terug naar Oefenperiode