Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Oranje smakeloos in nieuw concept

Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
KOPENHAGEN, 19 AUG. Zelfs bij Frank Rijkaard is het geduld op na het schamele optreden van het Nederlands elftal tegen Denemarken (0-0). Een jaar lang heeft de jonge bondscoach verkondigd dat in oefenwedstrijden het resultaat niet vooropstaat, maar dat valt zo langzamerhand niet meer vol te houden. Rijkaard viel gisteren in Kopenhagen zijn spelers openlijk af, hoewel hij zelf toch ook debet was aan de smakeloze vertoning.

Zijn opzet om na twee nederlagen, vijf gelijke spelen en slechts één overwinning met drie centrumspitsen de productiviteit op te voeren, zag hij in elk geval totaal mislukken. Enigszins voorspelbaar, want meer aanvallers geven geen garantie voor meer doelpunten. Rijkaard riep voor een deel de problemen over zich af door in Kopenhagen een totaal andere koers te varen dan Oranje de afgelopen jaren gewend is geraakt. Op het middenveld ging Patrick Kluivert, normaal spits en nu spelmaker, ten onder aan een opdracht die hem voorlopig nog niet ligt.

Jerrel Hasselbaink, zijn vervanger in de voorste linie, bleek geen international. Oud nieuws, want ook op het wereldkampioenschap in Frankrijk was dat al gebleken. Guus Hiddink kreeg dat reeds na de openingswedstrijd tegen België in de gaten en nam zelfs de gok met Phillip Cocu in de spits toen Kluivert was geschorst. Als een club veertig miljoen voor een speler betaalt, wil dat in het hedendaagse voetbal nog niet zeggen dat hij ook geweldig kan voetballen.

Hasselbaink, een speler voor lange halen gauw thuis, raakte geen bal goed, maar had wel de euvele moed om Ruud van Nistelrooy steeds met het nodige gebrul op zijn plaats te zetten. Na vijf kwartier werd de aanwinst van Atlético Madrid door Rijkaard uit zijn lijden verlost en vervangen door Seedorf. De verguisde speler van Real Madrid bracht onmiddellijk meer lijn in het spel van Nederland.

Ook het weerzien met Wim Jonk in het Nederlands elftal was geen onverdeeld genoegen. De Volendammer speelde op het middenveld dicht tegen de verdediging aan en dat gaf de Denen de mogelijkheid het initiatief op te eisen. Als Jonk doorschoof naar het middenveld stuitte hij op de taaie Töfting. Jonk was bovendien ongelukkig in zijn passes, wellicht omdat hij doodeenvoudig te weinig afspeelmogelijkheden had. Over dat probleem klaagde Kluivert ook. De spelbepaler tegen wil en dank kreeg bovendien geen enkele ondersteuning van de vleugels. Cocu had het te druk met verdedigen of hij trok te veel naar binnen. Zenden kreeg pas tegen het einde van de wedstrijd de geest, toen hij werd bediend door invaller Ronald de Boer.

Dankzij de individuele kwaliteiten van de Nederlandse spelers kreeg Oranje nog de meeste kansen op een overwinning. Verdiend was dat niet geweest. Zeker in de eerste helft had het Deense elftal, dat niet overloopt van talent, het beste van het spel. De vraag rijst waarom Rijkaard zo nodig moet sleutelen aan een elftal dat een jaar geleden de finale had kunnen bereiken van het WK in Frankrijk. Gezegd moet worden dat Bergkamp, Overmars (geblesseerd) en Davids (geschorst) ontbraken. Maar met bijna twee gelijkwaardige elftallen als potentieel hoefde dat geen consequenties te hebben voor het concept dat Hiddink vorig jaar heeft opgebouwd.

Rijkaard werd slechts opgezadeld met een erfenis op de rechterflank waar Ronald de Boer niet de diepgang kon brengen die hier noodzakelijk is. Nadat Talan en Boussatta te licht werden bevonden - ook al voorspelbaar - moet Zenden het goede alternatief kunnen vormen. Vanaf zijn aanstelling als bondscoach is Rijkaard door de voetbalwereld de hemel in geprezen. Zijn vakmanschap was onomstreden, sommigen adoreerden hem als een goeroe.

Slechts een enkeling (Co Adriaanse) had zijn bedenkingen. Ook de KNVB schenkt Rijkaard het onvoorwaardelijke vertrouwen. Louis van Gaal is niet op andere gedachten gebracht toen er druk op hem werd uitgeoefend zijn contract te verlengen bij FC Barcelona. Ondanks zijn onmiskenbare ambitie om bondscoach te worden. ,,Waarom moeten we nu al denken aan het WK van 2002? Misschien worden we met Rijkaard wel Europees kampioen'', zei een prominente functionaris bij de bond enige maanden geleden.

Voorlopig heeft Rijkaard al dat krediet nog niet kunnen waarmaken. Zoveel magere resultaten in een kwalificatietoernooi zouden iedere bondscoach de kop hebben gekost. Rijkaard had in Kopenhagen een succesje nodig. Dat besefte hij maar al te goed. Des te groter was de teleurstelling toen bleek dat Oranje in Idraetsparken gisteravond geen vuist kon maken.

Misschien om die reden leverde Rijkaard geheel tegen zijn gewoonte in kritiek op het elftal. De backs hadden te weinig initiatieven getoond. Toen Ronald de Boer als vervanger van de geblesseerd geraakte Reiziger in het veld kwam, ging Zenden ook beter functioneren. De Boer stond naast het elftal omdat hij na een spierblessure een paar slechte wedstrijden in Oranje heeft gespeeld. ,,Maar nu komt de oude Ronald de Boer er weer aan. Ik ben kandidaat voor drie posities: rechtsback, rechts en centraal op het middenveld'', aldus de veelzijdige speler van FC Barcelona.

Rijkaard miste bij zijn spelers de bezieling die de Denen wel konden opbrengen. ,,De tegenstander wist meer ballen te veroveren. Er was geen aansluiting op het middenveld. De vrije man werd niet gevonden. We waren slordig in de opbouw. Dit was matig tot slecht.'' Een terechte analyse. Maar een verkeerd uitgangspunt staat een goede uitvoering in de weg. Rijkaard was het daar niet mee eens en draaide het om: ,,Je kunt uitvinden wat je wil. Maar als de scherpte er niet is, wordt het heel moeilijk. Te veel spelers acteerden onder hun niveau. De resultaten worden zo langzamerhand frustrerend. Het elftal moet de opgaande lijn weer oppakken. Zoals het nu gaat ben ik absoluut ontevreden.''

Terug naar Oefenperiode