Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Weer een samba van de Franse multiculti's

Door Sylvain Ephimenco
Zijn drie doelpunten voldoende om een zieke samenleving grondig te saneren? Deze retorische vraag kwam onmiddellijk bij me op kort nadat het hoofd van Zidane en de voet van Petit de Braziliaanse reus naar het vingerhoedje der vergetelheid hadden terugverwezen. Het geschiedde in juli 1998, een eeuw geleden.

Frankrijk had met haar multiculturele dramaturgen op voetbalschoenen niet alleen het WK gewonen maar ook een orgastische spasme gekend dat sinds de bevrijding niet meer was gesignaleerd. Le jour de gloire est arrivé, maar wel midden in de nacht en op de Champs Elysées. Op de avenue die volgens de Franse bescheidenheid 's werelds mooiste is, stroomden de bourgeois-kinderen uit het zestiende arrondissement om met de door hen gevreesde 'beurs', de afro-Fransen uit de Parijse banlieues, een innige pas de deux te swingen. Het land kwam plots op een vulkano van extase te zitten: witte en donkere Fransen verbroederden alsof Le Pen nooit had bestaan, ouderen en jongeren gingen met elkaar praten in plaats van op de vuist en niemand werd die nacht door de politie vanwege zijn huidskleur door het hoofd geschoten. Droomde ik? De vermaarde Franse chroniqueur Jean Daniel schreef enkele dagen later in het weekblad Le nouvel Observateur dat Frankrijk zich met zichzelf had verzoend: 'De Fransen hadden er hun buik vol van om zwaarmoedig te zijn, om bang te zijn, om zich vernederd te voelen, om niet meer van zichzelf te houden. Om te horen dat zij van alle Europeanen het meest zuur, nors, onaangenaam en onvriendelijk zijn.' De gedaantewisseling was in ieder geval opvallend. Nog geen maand daarvoor, aan het begin van het WK, kwijnde Frankrijk weg in het existentialistische cachot dat het land voor zichzelf had bedacht. Geen Sartriaanse pose , maar een heuse crisis. Frankrijk lag verstrikt in een web van onbehagen, gebrek aan zelfvertrouw en suïcidale neigingen die alle parameters - economische, sociale, politieke en culturele - op rood deden springen. Het land werd geteisterd door een ongekende golf werkloosheid, een reeks corruptieschandalen en zonk weg in de economische malaise. De Fransen zochten en masse de verdeeldheid op daarbij geholpen door een structurele hang naar racisme en xenofobie. En vanzelfsprekend werd deze acute vorm van autisme kundig uitgebuit door Le Pen die in dat jaar zijn beste electorale successen boekte.

Welke kleur moest een eventuele remedie aannemen? Toch niet die van die vulgaire grasmat waar zondagsfilosofen en kuiten-intellectuelen hun nonverbalisme (zonde nummer één in het land der retorici) aan het volk vertonen? De droefgeestige Fransen hebben weinig op met voetbal. Laat dat spelletje baltrapperij over aan primitieve volkeren die bekwamer zijn met hun tenen dan met hun grijze cellen. Daarom werden aan de vooravond van het WK alle Franse vliegvelden door stakingen lamgelegd en toen de eerste wedstrijden werden uitgezonden gingen de Fransen vol dédain uit eten, hiermee de WK-kijkcijfers naar een inferno van onverschilligheid helpend kelderen. En toch. Naarmate het toernooi vorderde sloeg de balans naar de andere kant. De Fransen konden het niet geloven: daar op het veld liep een groep gekleurde mensen met hetzelfde paspoort als zij maar die zich volstrekt asymmetrisch gedroeg ten aanzien van de rest van het land. Mannen die dankzij en niet ondanks hun verschillende huidskleuren een homogeen collectief vormden. Complementair en uniek. Zonder die typische Franse slechte karaktertrekken als egoïstische individualisme, grootspraak, megalomanie, conflictbelustheid. Die neo-Fransen waarvan de ouders oorspronkelijk uit Ghana, Senegal, Algerije, Armenië, Guadeloupe, Baskenland of Portugal kwamen waren juist bescheiden, ingetogen en bereid door het vuur te gaan voor de groep. Du jamais vu. Hun voetbal was misschien niet het mooiste maar wel hun gedrevenheid. Een nieuwe slogan dook op: la France qui gagne. Ja, Frankrijk kon winnen en Le Pen die van zijn antipathie voor deze pseudo-Fransen met blauwe shirts nooit een geheim had gemaakt, zat in zak en as. De hangende schouders verdwenen plots in een woud van opgeheven armen. Tegelijk riepen bezorgde commentatoren om meer realiteitszin: Blacks, blancs, beurs: dan maar hopen dat er een leven is na het voetbal. De multimiljonaire multiculti's gingen als kampioenen terug naar hun Italiaanse, Spaanse of Engelse broodheren en Frankrijk bleef leeg achter. Terug naar de depressie? Dat de magie van het WK en het elan van het herwonnen zelfvertrouwen sinds juli '98 niet verloren zijn gegaan, is aan twee externe factoren te danken. De economie trok aan, het land in een bad van gelukzaligheid dompelend. Volgens opiniepeilingen zijn de Fransen nooit zo optimistisch geweest als nu. Proficiat. De tweede factor betreft de plotseling drooglegging van het gifreservoir dat het Front National al vijftien jaar in beheer had. De partij van de haat begon niet zolang na het WK - bestaat toeval? - zijn eigen instrumenten tegen zichzelf te keren. De rivaliteit tussen Le Pen en zijn kroonprins Bruno Megret nam groteske vormen aan. De zwarte aanhang werd in een surrealistische schimpen en scheldfestival gesommeerd zijn kamp te kiezen: of de ouwe seniel of de opgeblazen dwerg. De scheuring was een feit en Frankrijk kreeg uit de hemel een presentje. Bij de volgende verkiezing werd extreem rechts gehalveerd. Maar is het zieke Frankrijk daadwerkelijk genezen en zijn de spoken na het gedenkwaardige WK verjaard? Partijen kunnen snel scheuren maar sentimenten doen daar langer over. Die 15 tot 20 procent Fransen die tot voor kort de taal van uitsluiting en nijd van Le Pen adoreerden, zijn niet zo maar verdampt. In de banlieues heerste nog steeds werkloosheid en segregatie. En probeer maar aan een baan te komen als je Achmed of Rachid heet. Frankrijk kent geen multicultureel drama omdat jongere allochtonen niets anders wensen dan deel te zijn van de dominante cultuur. Ze worden alleen niet snel toegelaten. Ze worden economisch op afstand gehouden en soms doodgeknuppeld. Want Le Pen is wellicht op zijn retour maar de Franse politie behoudt nog haar fascistoïde gelaat. En de Franse politie is niet voor niets de eerste in Europa die wegens marteling (van een Marokkaan) is veroordeeld. Alleen al tussen januari en april zijn er drie racistische incidenten waar de Franse flics betrokken waren die de internationale pers haalden. Een beroemde Frans/Algerijnse cabaretier werd in Parijs door agenten in elkaar geslagen, een man filmde vanuit zijn balkon hoe een zwangere Marokkaanse vrouw door politiebeambten werd gemaltraiteerd en in Lille werd een jonge ongewapende allochtone door een agent door het hoofd geschoten. Nee, Frankrijk is zeker niet totaal genezen en moet nog sterken. Nee, met voetbal alleen zal men niet erg ver komen in de buitenwijken van Marseille, Lille en Parijs. Maar toch: laat opnieuw de Franse multiculti's hun samba van eensgezindheid uitvoeren. En als twee winnende kopstoten van 'Zizou' Zinedine Zidane tegen het gespannen leer Frankrijk op de weg naar meer herstel kunnen helpen, laat die dan in de Kuip op de ultieme dag resoneren.