Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Het toernooi van de spectaculaire slotminuten en de zeldzame artiesten is voorbij. De Fransen zijn de terechte winnaars en de Oranje-manie is bezworen.

Door onze redacteur GUUS VAN HOLLAND

ROTTERDAM, 3 JULI. Het Europees kampioenschap heeft de winnaar gekregen die het verdiende. De Fransen vormden van begin tot eind de favoriete ploeg, speelden het aantrekkelijkste voetbal en beschikten met Zinedine Zidane, Laurent Blanc en Thierry Henry over de beste spelers. Als elke kampioen had Frankrijk over geluk niet te klagen. Zoals gisteren in de slotminuten van de finale tegen Italië. Maar in de wijze waarop zij het geluk afdwongen herkende men de ware kampioenen.

De finale was het spectaculaire sluitstuk van een bij vlagen spectaculair titeltoernooi. Bijna geen wedstrijd was al ver voor het einde beslist. Met een aantal beslissende doelpunten in de slotfase deed het EK denken aan de spectaculaire ontknopingen in de Amerikaanse basketbalwedstrijden. Een teken dat aanvallend voetbal de overhand heeft gehad. Zelfs de Italianen bleken tot meer in staat dan menigeen na hun defensieve spel in de halve finale tegen Nederland had gedacht. Dat Italianen goede toernooivoetballers zijn, werd eens te meer aangetoond.

De techniek zegevierde. Wanneer prachtvoetballers als Zidane, Blanc, Henry, Dugarry, Thuram, Figo en Rui Costa in een titeltoernooi de toon kunnen zetten, mag de liefhebber vergenoegd in zijn handen wrijven. Al is een toernooi zonder Argentijnen en Brazilianen natuurlijk een tweederangstoernooi. Op het EK 2000 werd aanzienlijk aantrekkelijker gespeeld dan vier jaar geleden in Engeland. Toen stonden Duitsland en Tsjechië als de vertegenwoordigers van degelijk voetbal in de eindstrijd.

Zoals vaak de laatste jaren deed ook Nederland mee op het hoogste niveau, met Kluivert en Bergkamp als opvallendste verschijningen. Maar op een geflatteerde 6-1 overwinning op de Joegoslaven en een paar hoogstandjes na, wekte Nederland zelden de indruk een serieuze titelkandidaat te zijn. De meeste Nederlandse media deden hun uiterste best het volk te doen geloven dat Oranje het beste voetbal speelde en op weg was naar het Europees kampioenschap. Zelden hebben de Nederlandse media zich zo laten kennen. Chauvinistisch als nooit tevoren, op een manier waarvoor zelfs Italianen en Fransen zich zouden schamen, werd voor de Oranje-spelers al bij voorbaat een plaats in de erehemel ingeruimd.

Bondscoach Rijkaard werd aanbeden als de nieuwe koning voetbal, terwijl de man behalve een sympathieke indruk toch niets heeft achtergelaten waarover men zich kan opwinden. De speler vanwie het meeste werd verwacht, werd al gauw voor de tv-camera door 's lands goeroe en souffleur van Rijkaard, Johan Cruijff, gemuilkorfd. Edgar Davids, de enige Nederlander met het gif in zijn aderen dat voetballers uit mediterrane landen kenmerkt, mocht niet zijn eigen grenzenloze spel spelen. Hij wekte bovendien de indruk gebukt te gaan onder de hooggespannen verwachtingen. Hij zakte af naar een voor hem ongebruikelijk laag niveau. Het niveau van Frank de Boer dus, de aanvoerder die naast de gemiste cruciale penalty's voor zijn doen zeer matig speelde.

Alleen door het thuisvoordeel leek Nederland nog kans te maken op tenminste een plaats in de finale. Maar hoe de Oranje-manie ook bezit nam van het volk, zonder de vereiste fysieke, artistieke en psychische kwaliteiten behaalt een team niet gauw de beker. Alweer werd aangetoond dat het thuisland zelden succesvol is. Alweer werd aangetoond dat Nederlanders geen killers zijn. De enkeling die wel tot deze soort behoort, Davids, raakte verlamd en werd zelfs voor de strafschoppenserie tegen Italië buitengesloten.

Dan toch liever Zinedine Zidane, die tot de finale de grote uitblinker van het toernooi was. Zoals alleen Italianen dat kunnen, trokken zij in de eindstrijd de angel uit het Franse spel door Zidane te isoleren. Maar Zidane zou Zidane niet zijn als hij niet doorvocht en streed tot de laatste zweetdruppel. Misschien niet zo groots als voorheen, maar even indrukwekkend sleepte Zidane zijn ploeg na de wereldtitel naar de Europese titel. Hoe sneu dat ook was voor spelers als Cannavaro, Nesta, Maldini en doelman Toldo (na de geblesseerde Toldo en Peruzzi de derde keeper van Italië), die de beste keeper van het toernooi werd.

Het was het toernooi van het spektakel, mede door een groot aantal scheidsrechterlijke dwalingen. Scheidsrechters blijken de strijd niet meer aan te kunnen. Mensen die nog beweren dat voetbal niet gebaat is bij electronische assistentie, willen maar niet geloven dat er steeds hogere belangen op het spel staan. De tuchtcommmissie meent zich te kunnen veroorloven een paar Portugese spelers maandenlang te schorsen omdat zij zich te veel lieten gaan na de strafschop in de slotfase tegen Frankrijk. Wanneer de spelers direct de beelden op een monitor aan de zijlijn was vertoond, zou de situatie mogelijk niet zijn geëscaleerd.

Begrijpen de voetballeiders dan niet dat zij met vuur spelen? Voetbal drijft door zijn toenemende commerciële en nationalistisch belangen meer dan ooit op emotie. Niet de emotie van de Oranje-manie, want die heeft niets met voetbal te maken. Een manie is, zoals in Van Dale staat, een toestand van opgewondenheid bij een psychose. De Oranje-manie is onschuldiger; ze is als een wolk die na verloop van tijd weer is overgedreven.