Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Het frivole totaalvoetbal van de Portugezen tegen het efficiënte combinatiespel van de Fransen. Vanavond in de halve finale.

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN

BRUSSEL, 28 JUNI. Zinedine Zidane was een Algerijnse migrantenzoon uit een sloppenwijk van Marseille, toen hij op twaalfjarige leeftijd voor het eerst een voetbalstadion bezocht. Op de staantribune van Stade Vélodrome keek hij vol bewondering naar de verrichtingen van Michel Platini, de Franse zonnekoning die het Portugese elftal tot wanhoop dreef. Platini maakte op 23 juni 1984 het beslissende doelpunt in de halve finale. Frankrijk-Portugal (3-2) is nog altijd de beste wedstrijd in de geschiedenis van het Europees kampioenschap. Door de mistral, de spanning en de kwaliteit.

Zestien jaar later is Zidane uitgegroeid tot de opvolger van Platini. Zidane heeft nog meer kracht, nog meer techniek, nog meer snelheid. Maar Platini combineerde spelinzicht met trefzekerheid. Hij maakte in 1984 het recordaantal van negen doelpunten op het EK. Zijn vrije trappen waren onovertroffen. Vanavond zit Platini in Brussel op de eretribune. De rollen zijn omgedraaid. De held is bewonderaar geworden.

Bij Portugal was Fernando Chalana de beste speler in 1984. Een kleine, langharige middenvelder met onnavolgbare dribbels. Hij speelde als een straatschoffie, met het shirt uit de broek en de kousen naar beneden. Hij bracht de Fransen tot wanhoop, met zijn op maat gesneden voorzetten. Chalana stond aan de basis van de twee Portugese doelpunten. Hij werd alleen overtroffen door Platini, die in de verlenging scoorde.

Platini werd miljonair bij Juventus, waar hij grote successen vierde. Hij werd later bondscoach en organisator van het WK. Chalana raakte geblesseerd bij Bordeaux, waar hij zijn loopbaan voortijdig moest beëindigen. Hij is tegenwoordig jeugdtrainer van Benfina en leidt een anoniem bestaan. Hij kijkt thuis in Lissabon naar de televisiebeelden. Chalana was de ontdekking van Eusébio. Eusébio is de ambassadeur van het Portugese voetbal. Hij neemt vanavond plaats in de dug-out.

De Fransen en Portugezen hebben de meeste indruk gemaakt op dit EK. Alle ingrediënten voor een hoogstaande wedstrijd zijn aanwezig: fysiek, techniek en offensief. Beide ploegen vertrouwen op hun sterspeler. Zidane gaat zigzaggend over het veld, met zijn slungelachtige postuur en zijn benen die voortdurend in de war raken door zijn onvoorspelbare acties. Hij krijgt vanavond concurrentie van Luis Figo. Die zwerft over het veld, strooit met listige passes en beschikt over een schaarbeweging die Piet Keizer zal waarderen.

Beide ploegen beschikken over veel ervaren dertigers. Zij strijden voor hun laatste hoofdprijs en verschijnen extra gemotiveerd op het veld. Vooral de Portugese routiniers, die nog nooit een internationale prijs hebben gewonnen. Hun elegante spel stierf vaak in schoonheid, bij gebrek aan afmakers. Ruud Gullit omschreef het spel van de Portugezen als sexy football.Met de trefzekere Nuno Gomes zijn de kansen weergekeerd. De snelle, wendbare aanvaller heeft al drie keer gescoord. Net als Conceiçao overigens, die tegen Duitsland een hattrick maakte. Hij bestrijkt de hele rechterflank en komt meestal adem tekort voor een zuivere voorzet. Deze onvolkomenheid wordt gecompenseerd door de beschikbare spelverdeler: Rui Costa of Paolo Sousa. Twee voetballers uit een jongensboek: wapperende haardos, nonchalante tred, stijlvolle traptechniek.

De Fransen spelen minder frivool dan de Portugezen, die op hun beurt minder atletisch zijn. De Fransen spelen snel combinatievoetbal. Ze steunen niet alleen op hun onvolprezen middenvelders, maar ook op hun onderschatte verdedigers. De defensie is in de huidige samenstelling al 24 duels ongeslagen. Blanc, Desailly, Thuram en Lizarazu paren kracht aan snelheid, koppelen techniek aan spelinzicht. Maar de Fransen zijn vooral tevreden over hun snelle aanvallers, die in 1998 nog een storende factor vormden. Henry en Anelka worden in staat geacht de Portugese muur te slechten.

Met zoveel talent en ervaring op het veld, spelen de trainers vanzelfsprekend een bescheiden rol. De Franse bondscoach Roger Lemerre was eerder trainer van het militaire elftal en officier van het sportbataljon in Joinville. Hij hoeft zijn spelers weinig bij te brengen. Middenvelder Deschamps is het tactische brein. "Lemerre is een dichter die met een bloem in het geweer ten strijde trekt", zei Youri Djorkaeff.

Voor Portugal speelde Humberto Coelho 64 interlands. Hij smeedde als bondscoach een hecht collectief van een onsamenhangend geheel. Coelho wordt in de cartoons van de Portugese kranten steevast als een vriendelijke opa afgeschilderd, met zijn hangsnor en zijn trouwe hondenogen. Hij verdient volgens zijn spelers meer respect. Onder zijn leiding heeft de nationale ploeg sinds oktober 1998 slechts één nederlaag geleden.