Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Johan Cruijff doorbrak de mythe rond Edgar Davids door de 'pitbull van Oranje' een gewone voetballer te noemen met een te grote mond. Buiten het veld gaat Davids echter fluisterend door het leven. "Het team draait niet om mij. "

Door onze redacteur ROBERT MISSET

HOENDERLOO, 24 JUNI. Het sportmerk Nike maakte van Edgar Davids een cultfiguur in een reclamecampagne, waarin aan zijn welhaast griezelige uitstraling niet valt te ontsnappen. Sinds de 27-jarige middenvelder door Louis van Gaal op het bordes van de Amsterdamse Stadsschouwburg werd gepresenteerd als 'onze pitbull' geldt Davids als het klassieke voorbeeld van de straatvechter, die met geweld zijn eigen wereld creërt. Zelfs de Franse balvirtuoos Zinedine Zidane noemde zijn teamgenoot bij Juventus huiverend van bewondering "een monster".

De bijnamen van Davids hebben traditioneel een destructief karakter en zo gedraagt hij zich ook op het voetbalveld, als de sloper, die zijn fabelachtige techniek ondergeschikt maakt aan de intimidatie. Davids heeft namelijk een paradox in zich verenigd. Met zijn linkervoet demonstreert de nummer 8 van Oranje een verbluffend repertoire aan passeerbewegingen, al beschikt hij niet over een splijtende pass als oud-international Wim Jonk. Maar Davids ontleent zijn reputatie toch vooral aan het kille man-tegen-man-gevecht. Als voetbal oorlog is, zoals Rinus Michels ooit beweerde, is Davids de frontsoldaat, die geen mededogen kent.

De oud-Ajacied beoefent zijn sport ook als een roofdier. Van hem is de uitspraak dat "als je een tegenstander bij zijn strot hebt, je die ook dicht moet knijpen'. Zelfs een voetballer met het postuur van de Fransman Patrick Vieira toonde zich geïmponeerd door de bijna dierlijke overlevingsdrang van Davids.

Het charisma van Davids betovert ook de meeste scheidsrechters, want zijn turbotaal op het slagveld is soms ronduit stuitend. Het weekblad Voetbal International citeerde gisteren de Tsjechische doelman Pavel Srnicek, die woedend verklaarde "dat Davids zich als een hond had gedragen".

Tot zijn verbijstering kreeg Srnicek vorige week zondag in het EK-duel met Nederland uit de mond van Davids de ergste beledigingen te verduren. "Zelfs mijn vrouw en kinderen werden niet gespaard", zei Srnicek. "Als het mijn laatste interland zou zijn geweest, had ik Davids een doodschop verkocht. Edgar is nog laf ook, want buiten het veld durft hij dergelijke dingen niet te zeggen. Maar Davids weet dat hij door de scheidsrechters wordt beschermd." Wist Srnicek nog niet dat Davids op het voetbalveld soms door duivelse krachten lijkt te worden gedreven? Van een beangstigende schoonheid waren de beelden voor de wedstrijd tegen Frankrijk. Davids zong het Wilhelmus uit volle borst mee en tankte zichzelf vol met adrenaline door grommend met de rechtervuist op zijn borst te slaan. Hij was klaar voor de strijd. Scherp is echter het contrast met de Davids buiten het veld, dan gaat hij fluisterend door het leven. De buitenwereld kijkt hij sinds zijn oogoperatie niet meer aan. Davids draagt letterlijk een ondoordringbaar pantser, een inktzwarte zonnebril die zijn emoties verborgen houdt.

Zo verscheen Davids gisteren in Hoenderloo ook voor de media, die zich - gelet op hun ervaringen uit het verleden - al op het ergste hadden voorbereid. Sinds Davids door bondscoach Guus Hiddink op het EK in 1996 uit de ploeg werd verbannen, spuugt hij op het journaille. En toch is Davids niet het afstotelijke wezen, waar hij zich soms voor lijkt uit te geven. Hij reserveert zijn warmte en passie voor een select gezelschap, dezer dagen zijn medespelers in het Nederlands elftal. Maak een rondgang langs de internationals én de bondscoach, en ze zullen hun vice-captain prijzen als een sociaal voelend mens met een vals imago.

Schuw toont Davids zich alleen voor een buitenwereld, die hem angst aanjaagt door zijn onwetendheid. Dan strompelen de woorden over zijn lippen, omdat Davids ervan overtuigd is dat ze toch verkeerd worden begrepen. Als hinderlijke vliegen verjaagt hij vragen die hem niet bevallen met venijnige opmerkingen als: "Dat heb ik toch al gezegd, spoel je bandje eens terug" of , ,Is jouw mening belangrijk, ben je soms trainer?". Toegegeven: Davids toonde zich gisteren in Hoenderloo opvallend coöperatief, al dobberde hij verbaal behoedzaam in een stille vijver.

Een leider wil Davids niet worden genoemd, al wordt hij door zijn ploeggenoten wel in die rol gekoesterd. "Mijn persoon is niet belangrijk, het team draait niet om mij", zei Davids. "Deze ploeg heeft voldoende spelers, die mentaal de juiste impulsen overbrengen. Mijn teamgenoten stellen mij juist in staat zo te voetballen als ik nu doe." En als zijn vroegere idool Johan Neeskens in een vlaag van nostalgie verzucht dat de huidige lichting bij Oranje alleen met Stam en Davids nietsontziende voetballers telt, voegt de kleine terriër daar twee verrassende namen aan toe. "Ik vind Cocu ook zo'n type en Bergkamp heeft in de Premier League ook geleerd af en toe een flinke schop uit te delen." Zo bijzonder vindt Davids zichzelf dus niet en die visie had Cruijff na het duel met Frankrijk al scherp verwoord. Maar waar vooral Bergkamp smalend reageerde op de kritiek van zijn vroegere leermeester ("Wij maken al grappen als Cruijff weer eens het belang van Winter benadrukt") nam Davids op subtiele wijze afstand van 'Het Orakel JC'. "Je kunt van mij niet verwachten dat ik de bal van een tegenstander afpak en meteen een assist geef. Dat is mijn taak ook niet. Ik erken dat Cruijff zijn eigen kijk op voetbal heeft. Natuurlijk mag hij kritisch zijn, tot een bepaalde hoogte. Ik houd er ook niet van als alles hosanna is. Maar als je de afspraken in het team niet kent, kun je een mening geven die niet op de juiste feiten is gebaseerd."

Door Cruijff laat Davids zich dus zeker niet de mond snoeren. Let morgenavond in Rotterdam op hem na het eerste fluitsignaal in de kwartfinale tegen Joegoslavië. Zonder schroom zal Davids het beest weer in zichzelf los laten, bejubeld én gevreesd in een voetbalwereld die het machismo tot kunst heeft verheven.