Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Buitenlandse politieagenten zijn naar de EK-speelsteden gekomen. Zij kennen het gedrag van 'hun' voetbalfans door en door en zijn er om rellen te voorkomen. Spotters, heten zij.

Als een wijkagent in Overvecht vijftig Engelsen op de lokale camping signaleert en niet weet of ze voor het EK voetbal of voor de internationale bridgedrive komen, dan kan een Engelse spotter even komen kijken. Spotters volgen in hun eigen land de voetbalfans intensief. Ook in de EK-speelsteden zullen ze - in de woorden van een Deense spotter - "horen, zien en voelen" wat hun supporters in de cafés en op de pleinen van plan zijn. Ze spreken notoire onruststokers aan. 'Goede reis gehad? ' Zodat ze weten dat ze in de gaten worden gehouden. De spotters zijn de oren van de Nederlanse politie. Uit strategische overwegingen wil het Binationaal Politioneel Informatie Centrum niet meedelen hoeveel spotters er zijn gekomen. Drie spotters over 'hun' supporters.

Vrolijke Vikingen

Teamleider van de Deense spotters Kurt Hansen:"Niet schrikken. Zo meteen arriveert een meute uitzinnige Vikingen." Voor een agent uit de provincie kan dat volgens Hansen een angstaanjagende ervaring zijn. Dus toen de Dynamite-express uit Kopenhagen in Brugge aankwam had Hansen zijn Nederlandse en Belgische collega's even gewaarschuwd. "Maar de Deense supporters zijn misschien een beetje dronken, ze schreeuwen en drinken wel en onder hun Vikinghelmen zijn hun gezichten geverfd in de nationale kleuren, maar ze hebben geen kwaad in de zin." Daarom had hij zijn collega's bezworen: "Please, wees niet bang, hak er niet op in."

Deense supporters hebben in Denemarken de bijnaam Roligans, van het Deense woord voor rustig: 'rulig'. Rustig is misschien niet het goede woord, maar ze zorgen volgens Hansen doorgaans voor weinig problemen. Natuurlijk is te veel drank hét recept voor agressie, zegt Hansen, maar Deense supporters corrigeren elkaar. "Als er één door de drank in een opwaartse spiraal komt, halen zijn vrienden hem weer naar beneden. De Denen zijn inmiddels erg trots op het woord Roligan." Dat geeft de Deense spotters de mogelijkheid om hun eigen supporters op het politiebureau bij te staan als hun spullen zijn gestolen of kwijtgeraakt. "We zijn hier ook een soort toeristenservice."

In Denemarken zorgt een groep van 150 tot 200 neonazi's bij voetbalwedstrijden voor problemen. Ze doen dat onder de vlag van de vier grote clubs. In de speelsteden heeft Hansen ze nog niet gesignaleerd. "Wel een paar Hells Angels in Brugge. Die hebben we maar even dag gezegd."

Duitsers drinken niet

Woordvoerder Harry Kolbe van de Duitse spotters:"We hebben 80 procent van de daar aanwezige Duitse hooligans herkend." Hij is tevreden over de activiteiten van zijn team afgelopen weekeinde in Charleroi rond de wedstrijd Engeland-Duitsland. Zo werd op aanwijzing van Duitse 'spotters' een café op Place Charles II door de Belgische rijkswacht leeggehaald, waar zich gevaarlijke relschoppers ophielden.

Kolbe onderstreept dat zijn 'spotters' aan de hooligans nadrukkelijk zeggen dat ze in de gaten worden gehouden, juist om daarmee het potentiële gevaar te verminderen. "We spreken ze zonodig aan en maken duidelijk dat ze opgepakt kunnen worden."

Lopen de 'spotters' zelf geen gevaar in hun spionage-arbeid? "Door de inmiddelse lange ervaring weten onze spotters wanneer het echt gevaarlijk wordt. En dan trekt hij zich terug." Volgens Andreas Piastowski, een van de Duitse 'spotters', komen Duitse hooligans overwegend uit lagere sociale groepen, al zitten er ook vele met een 'gewone' baan tussen. Personen die banden hebben met rechts-radicale en racistische groepen vormen volgens hem een minderheid. Duitse hooligans drinken in tegenstelling tot hun Engelse collega's niet bij rellen, om beter bij de les zijn. Piastowski vergelijkt hun motieven met die van jongeren die een kick of groepsgevoel zoeken door bijvoorbeeld bungeejumping. "Ze hebben geen ideologie", zegt Piastowski. Hij sluit niet uit dat hooliganimse bij voetbal een tijdelijk verschijnsel is. "Het kan zijn dat er over tien jaar geen hooligans meer zijn, omdat jongeren dan andere dingen doen."

Trotse Turken

Teamleider van de Turkse spotters Recep Gultekin: "Het EK voetbal is voor jonge Turken een manier om identiteit te tonen." De Turkse vlag is heilig voor de voetbalsupporters. Daarom kwam het afgelopen donderdag tot een rel tussen Engelse en Turkse supporters op de Eindhovense markt, zegt Gultekin. De boel escaleerde toen Britse supporters een Turkse vlag hadden afgepakt.

Tweede en derde generatie immigratiejongeren uit Nederland en België gaan nu de straat op. Uit Turkije komen volgens Gultekin alleen de heel rijken. De doorsnee voetbalsupporter heeft daarvoor geen geld.

Turkije kent geen hooligans, zegt Gultekin. De Turkse politie heeft wel problemen met jongeren van ultra-linkse en ultra-rechtse groeperingen, maar als die naar het voetbal gaan laten ze hun vlaggen en symbolen thuis. "Maar hier is voetbal opeens politiek." Om te voorkomen dat politieke groeperingen zich nu manifesteren, is het dragen van symbolen daarom verboden. Nederlandse agenten hebben van hun Turkse collega's een overzicht gekregen van de verschillende vlaggen en tekens. Gultekin en zijn team hebben nog geen leden van ultra-linkse of ultra-rechtse groeperingen gezien. Een Turkse spotter heeft volgens Gultekin meer gezag dan een Nederlandse of Belgische agent. "Turkse jongeren hebben slechte ervaringen met de Nederlandse politie. Ze voelen zich vaak gediscrimineerd. In Turkije misdragen ze zich evengoed tegenover de politie. Maar als een Turkse politieman ze hier aanspreekt op hun nationale trots, dan gehoorzamen ze. "Ze moeten hun nationale emoties delen, zelfs met een agent."