Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Spelers voor Rijkaard niet door 't vuur

Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
BRUSSEL, 30 MAART. Zijn veertiende interland als bondscoach van het Nederlands elftal bezorgde Frank Rijkaard vooral "heel gemengde gevoelens".

Na een kortstondige opleving tegen Duitsland bleek gisteravond dat de internationaal gelouterde vedetten van Oranje tegen België (2-2) opnieuw niet de juiste instelling konden opbrengen om een goed resultaat af te dwingen. De chemie tussen de spelers en Rijkaard is ruim twee maanden voor de start van het EK kennelijk nog niet zodanig dat zijn spelers in dit soort oefensessies voor hem door het vuur willen gaan.

Want hoe kon het anders dat het Nederlands elftal zich in het eerste halfuur zo liet overrompelen door België? De toen opgelopen 2-0 achterstand werd met een lange inhaalmanoeuvre ongedaan gemaakt, hoewel Oranje in de slotfase ook nog kansen kreeg om de 122ste Derby der Lage Landen in zijn voordeel te beslissen. Dat zei meer over het niveau van de tegenstander die tegen het einde van de wedstrijd op zijn tandvlees liep. "Logisch, want als we het tempo van het eerste halfuur voortaan kunnen volhouden worden we wereldkampioen", verkondigde de Belgische bondsvoorzitter Michel D'Hooghe opgewonden. Rijkaard had vooraf zijn huiswerk gedaan. Maar alle waarschuwingen over de resolute aanpak van de Rode Duivels, zelfs geïllustreerd door videobeelden, bleken tegen dovemansoren gericht. Rijkaard: "Ik heb gewezen op het sterke collectief van de Belgen en voorspeld dat ze met direct, agressief spel de aanval zouden kiezen."

De driemansverdediging van het Nederlands elftal kraakte in al zijn voegen onder de belegering van de Belgen. De Belgische clubcoach Meeuws sprak voor de Vlaamse televisie over misplaatste arrogantie van de Nederlanders. Pas na een half uur stelde Oranje enigszins orde op zaken. "Maar door die achterstand bleven we achter de feiten aanlopen", bromde Rijkaard.

Aangezien het Nederlands elftal in het begin van de wedstrijd niet de benodigde scherpte kon opbrengen, kwam de tactiek evenmin uit de verf. En voor de gekozen strijdwijze was juist dominantie vereist. Tegen België, dat met twee spitsen speelt (Mpenza en Strupar), stelde Rijkaard slechts drie verdedigers op om een overwicht te creëren op het middenveld. Twee mandekkers voor de Belgische spitsen (Stam, Bogarde) en een vrije verdediger (Frank de Boer). Tegen Duitsland, dat op papier met drie aanvallers speelde, werd de afweerlinie door vier verdedigers op één lijn gevormd. Dat was de basis van het internationaal beproefde 4-4-2-concept. Gisteravond ploeterde Oranje in een gewaagde 3-4-3-opstelling.

Achteraf was Rijkaard tevreden over de uitvoering van het systeem, dat onder zijn collega Van Gaal door Ajax werd gehanteerd. Maar dan wel door een uitgebalanceerde ploeg, met de juiste spelers op de juiste posities. Dat was gisteravond anders. Nieuweling Bosvelt, die bij Feyenoord met Van Gobbel als rechtsback in zijn rug speelt, werd nu op de vleugel zwaar op de proef gesteld door de Belg Goor. Ook op links waren de problemen groot door het sterke spel van Verheyen. Daardoor wisselden Cocu en Davids van positie. Cocu werd een veredelde linksback, Davids kreeg op het middenveld te maken met de sterk spelende Wilmots. In de rust mocht de licht geblesseerde Cocu douchen. Zijn vervanger Van Bronckhorst zorgde voor meer evenwicht.

Rijkaard wilde na afloop geen kwaad woord horen over zijn tactiek. "Er werden dekkingsfouten gemaakt die ook in een verdediging met vier man fataal waren geweest. Ik vond dat Frank de Boer te weinig rugdekking gaf aan zijn verdedigers. Hij had Stam wat meer naar de rechterkant moeten dirigeren." Maar wat is wijsheid? In het Koning Boudewijn- stadion behoorde de ervaren trainer Korbach, tegenwoordig werkzaam bij Heracles, tot de aanwezigen. Hij liet in zijn commentaar geen spaan heel van de Nederlandse strijdwijze. "Dit is leuk tegen een afdelingsclub als Windkracht 24. Op dit niveau kan zo'n tactiek niet meer. Zelfs niet tegen Heracles. De halfspelers moeten ook als backs opereren. Veel te riskant."

De Belgische doelpunten vonden twee keer hun oorsprong op de vleugels. In de dertiende minuut bereikte Goor de beweeglijke spits Mpenza die de totaal ongedekte Verheyen in stelling bracht (1-0). Bij de tweede Belgische treffer kwam de bal op de rechterflank via Wilmots en Verheyen bij Deflandre die perfect voorgaf op de geheel vrijstaande Mpenza. De speler van Schalke gaf doelman Westerveld het nakijken met een volley.

Kluivert behoedde Oranje voor een afgang. In de 32ste minuut kon hij de bal uit een corner van Seedorf ongehinderd in het Belgische doel koppen. Pas in de 81ste minuut volgde de gelijkmaker na een goede directe pass van Seedorf en een voorzet van Talan, die Makaay prima verving. Kluivert had de bal voor het intikken. Vlak voor het eindsignaal had Seedorf zelfs nog een zege uit vuur kunnen slepen als hij de bal na een pass van Overmars niet hoog over had geschoten.

Als Rijkaard nog eens wilde aftasten wat er wel en niet mogelijk is met het Nederlands elftal, dan heeft hij een nuttige avond gehad. Hij weet nu dat het spelen met drie verdedigers op deze wijze onverantwoorde risico's inhoudt. Dat Westerveld nog niet kan tippen aan Van der Sar. Dat Bosvelt te licht is voor dit niveau en dat Makaay tegenvalt als rechtsbuiten. Zonder de geblesseerde centrumspitsen Van Nistelrooij, Bergkamp of Hasselbaink was een systeem met drie aanvallers gisteravond niet onlogisch.

Zo langzamerhand moet Oranje toch vaste vormen aannemen. Door steeds weer van systeem te wisselen, raken zelfs internationaal vermaarde topvoetballers nooit op elkaar ingespeeld.