In deze rubriek, die twee keer per week verschijnt, bericht Marie-José Klaver over ontwikkelingen op Internet. Reacties en tips: klaver@nrc.nl

MARIE-JOSÉ KLAVER

Journalisten hebben als taak de waarheid te achterhalen, of tenminste een juiste voorstelling van zaken te geven. Ze doen dat door vragen, doorvragen, checken en dubbelchecken.

De vrijwilligers van Startpagina.

Journalisten worden dagelijks bestookt door PR-bureaus, een stroom aan persberichten en mensen die er een persoonlijk belang bij hebben (wraak of geld) dat er op een bepaalde manier over een onderwerp wordt geschreven. Ze moeten in staat zijn om uit gekleurde informatie feiten te halen en een goed gevoel voor het verschil tussen leugen en waarheid hebben.

Soms gaat het mis, zoals in het geval van Startpagina. Pas na de overname van de website door uitgever VNU werd bekend dat oprichter Durk Jan de Bruin minder idealistisch was dan hij zich altijd had voorgedaan.

Startpagina, de op één na drukst bezochte website van Nederland, is een verzameling met handige links. Durk Jan de Bruin is de site begonnen voor zijn vader, die net een Internetaansluiting had en niet wist waar hij het online telefoonboek kon vinden.

Behalve de openingspagina kent Startpagina ongeveer 500 deelpagina's over een bepaald thema, zoals reizen, telecom, recht en homoseksualiteit. Deze dochterpagina's worden bijgehouden door vrijwilligers, die de helft van de reclameinkomsten op hun pagina kegen.

Startpagina bleek een gouden idee. Door zijn eenvoud (geen reclame, geen plaatjes) valt de site bij jong en oud in de smaak. De homepage trekt momenteel zo'n 700.000 bezoekers per dag. Ook de dochterpagina's zijn erg populair. Sommige, zoals de 18+ pagina, trekken meer dan 25.000 bezoekers per dag.

Startpagina was ook een mooi verhaal. Een beetje slungelige man, die in de avonduren een studie Informatica heeft voltooid, maakt met een paar honderd gulden en paar vrienden een site die binnen een jaar populairder is dan de peperdure sites van bijvoorbeeld World Online, Planet Internet en Veronica.

Ik ben niet commercieel en mij gaat het niet om geld, herhaalde Durk Jan de Bruin regelmatig tijdens de twee gesprekken die ik met hem heb gevoerd. Hij vertelde dat hij het vooral leuk vond om een virtuele organisatie te hebben, zonder kantoor en zonder personeel. En hij vond het leuk om meer bezoekers te trekken dan de meeste andere sites. Van de vrijwilligers van de dochterpagina's gaf hij steeds hoog op.

De boel verkopen, nee dat wilde hij niet. Geld interesseerde hem immers niet. Startpagina moest onafhankelijk blijven. Hij wilde zelf bepalen naar welke sites hij verwees. De keuze van de links bepaalde de kwaliteit van de site, zei De Bruin steeds.

Twee weken geleden heeft De Bruin Startpagina toch verkocht, voor vermoedelijk 30 miljoen gulden. Slechts een half miljoen gulden gaat naar de vrijwilligers die de site groot hebben gemaakt.

Na de overname maakten enkele bedrijven bekend dat ze moesten betalen voor een link op de openingspagina en dat ook sommige dochters geld vroegen voor verwijzingen. Het predikaat 'tip' kostte een paar honderd gulden extra.

Deze informatie had ook eerder bekend kunnen worden als ik Durk Jan de Bruin kritischer had geïnterviewd en niet had nagelaten zijn uitspraken te checken. Waarom ik dat niet heb gedaan, weet ik niet precies. De Bruin maakte op mij een heel betrouwbare en ook sympathieke indruk. Hij kwam over als een man die dagelijks genoot van zijn goede idee en echt niet in geld was geïnteresseerd.

Maar eigenlijk begint daar het werk van de journalist pas. Is die man wel zo eerlijk als hij overkomt? Weet je zeker dat hij geen commerciële bijbedoelingen heeft?

Ik heb die vragen niet gesteld. Niet omdat ik dacht dat het moeilijk zou zijn om een antwoord te krijgen - dat was een kwestie van een paar telefoontjes geweest - maar puur omdat mijn journalistieke instinct me in het geval van Startpagina in de steek heeft gelaten. Het was zo'n mooi verhaal, dat moest gewoon waar zijn.

'Kabaalmakers' bezorgd over lot Startpagina
(20 april 2000)

De afstandsbediening van Internet
(13 maart 2000)

Houvast voor startende surfers
(10 juni 1999)