In deze rubriek, die twee keer per week verschijnt, bericht Marie-José Klaver over ontwikkelingen op Internet. Reacties en tips: klaver@nrc.nl

MARIE-JOSÉ KLAVER

Privacy op Internet is een illusie. Een paar recente voorbeelden. In het populaire RealPlayer-programma blijkt een achterdeurtje ingebouwd dat de muzikale voorkeuren van de gebruiker naar de fabrikant RealNetworks stuurt. Iedere keer als een gebruiker (vrijwel iedere Internetter heeft RealPlayer op zijn PC staan) een cd speelt, krijgt RealNetworks een melding: JaneDoe@netscape.net draait Heroes van David Bowie'.

Anoniem surfen met Freedom.

Nederlandse werknemers van een Amerikaans bedrijf worden ontslagen omdat hun baas hun e-mail heeft gelezen. De politie wil iedere Internetgebruiker voorzien van een kenteken om digitale achtervolgingen mogelijk te maken. Het openbaar ministerie wil, net als de Europese Unie en een aantal grote computerbedrijven, een label voor websites zodat iedere uiting te herleiden is. Voor wie prijs stelt op online privacy is er nu Freedom. Freedom is een onlangs op de markt gebracht softwarepakket dat Internetters volledige anonimiteit garandeert. Het is gemaakt door het Canadese bedrijf Zero- Knowledge Systems, een groep privacybewuste en vrijheidslievende technici, met een goede neus voor zaken. Eind september kreeg het bedrijf ruim 24 miljoen gulden risicokapitaal van enkele investeerders in Silicon Valley.

Freedom werkt met pseudoniemen en versleuteling. Iedere gebruiker die een abonnement op Freedom neemt (49,95 dollar per jaar) mag vijf pseudoniemen creëren, bijvoorbeeld pietjepuk001@freedom.net. Alle Internetverbindingen die de gebruiker maakt, lopen via het Freedom Network (een stelsel van speciale computers) en worden versleuteld.

Deze geavanceerde vorm van anonimiteit heeft verschillende voordelen. Websitebeheerders wisselen vaak gegevens over gebruikers uit, soms geautomatiseerd (onder meer via de browser) en soms door databanken met klantgegevens te (ver)kopen. Het is technisch heel eenvoudig om een gebruiker te volgen. Als u uw identiteit niet beschermt, is voor iedereen na te gaan dat u maandagmiddag om 12 uur drie foto's bij Playboy.com hebt gekopieerd en tot het einde van de lunchpauze aan uw eigen homepage hebt geknutseld. Freedom maakt het onmogelijk dergelijke gegevens te achterhalen. Ook Zero-Knowledge Systems kan niet achterhalen wat zijn klanten doen.

Freedom koppelt niet alleen het surfgedrag los van de echte identiteit van de gebruiker, ook andere Internettoepassingen (e-mail, chat, nieuwsgroepen, telnet) worden versleuteld. Al het dataverkeer van Freedom-gebruikers wordt gecodeerd, langs minstens drie verschillende servers in het netwerk gestuurd. Die computers kunnen zich overal ter wereld bevinden. De route is willekeurig en de servers zien niet wat de inhoud van het dataverkeer is, niet waar het vandaan komt en niet wat de eindbestemming is. Freedom zal het bestrijden van criminaliteit, vooral het opsporen van verdachten, een stuk moeilijker maken. De encryptie van Freedom is zo sterk dat ook Zero-Knowledge Systems niet kan achterhalen wie er achter een bepaald pseudoniem zit. Niet iedereen is daarom blij met Freedom. "Anoniem websurfen moet worden gezien als een delict, onbeperkte anonimiteit op Internet moet strafbaar worden gesteld", aldus Oussama Cherribi, ICT-woordvoerder van de VVD, in het digitale tijdschrift Webwereld, naar aanleiding van het verschijnen van Freedom.

De makers van Freedom gaan ervan uit dat misbruik van hun programma geen vaart zal lopen. Ze denken dat het vooral gebruikt zal worden door mensen die hun privacy willen beschermen en niet door kinderpornografen, racisten en fraudeurs. Gebruikers die misbruik maken van het systeem door bijvoorbeeld kinderporno te verspreiden of ongewenste reclamemail (spam) te sturen, belooft Zero-Knowledge Systems meteen af te sluiten. Dat deze gebruikers vervolgens niet opgespoord en dus niet vervolgd kunnen worden, is jammer, aldus het bedrijf, dat zegt nauw samen te werken met de Canadese justitie.

Freedom: www.freedom.net