In deze rubriek, die twee keer per week verschijnt, bericht Marie-José Klaver over ontwikkelingen op Internet. Reacties en tips: klaver@nrc.nl

MARIE-JOSÉ KLAVER
Napster moet ervoor zorgen dat de gebruikers van het ruilprogramma stoppen met het uitwisselen van illegaal gekopieerde muziek. De Amerikaanse rechter heeft dit vorige week besloten. De rechter bevestigde de uitspraak van een lagere rechter dat Napster bijdraagt aan het schenden van auteursrechten. De huidige versie van het uitwisselprogramma zal waarschijnlijk binnen enkele weken ophouden te bestaan.

Over Napster, gemaakt door de toen 19-jarige student Shawn Fanning, bestaan veel misverstanden, die met name door de media zijn veroorzaakt. Veel journalisten denken dat Napster een website is waar gebruikers muziekbestanden kunnen downloaden. Niets is minder waar. Napster is een zogeheten peer-to-peer netwerk. Gebruikers kunnen via Napster muziek van elkaars harde schijf kopiëren. Iedereen die Napster downloadt en installeert, wordt gevraagd welke mappen met MP3-bestanden hij of zij wil delen. Napster maakt daar een overzicht van dat wordt toegevoegd aan de centrale databank met beschikbare muziek. Terwijl ik bij iemand in Parijs een liedje van Jethro Tull aan het downloaden ben, kan een New Yorker de nieuwste cd van Madonna van mijn harde schijf halen. Omdat Napster inmiddels tientallen miljoenen gebruikers kent, is het aanbod aan muziek zeer groot. In januari werden volgens het onderzoeksbureau Webnoize via Napster drie miljard liedjes uitgewisseld. Volgens Webnoize is de muziekindustrie zo conservatief dat ze een nieuwe inkomstenbron laat liggen. Met MP3 kun je ook geld verdienen door bijvoorbeeld abonnementen voor nieuwe cd's te verkopen. De zanger Prince organiseerde eind vorig jaar een soort speurtocht op het web. Fans moesten verschillende websites bezoeken om twee nieuwe liedjes te zoeken. Op Valentijnsdag bood Prince nieuwe muziek aan leden van de online New Powergeneration Club aan, die 7,77 dollar per maand betalen.

Een ander misverstand is dat MP3 per definitie illegaal is. Er bestaan echter ook legale MP3-bestanden. Er zijn artiesten die gratis songs aanbieden aan Napster en muzieksites als MP3.com. Zij zien vrijwillig af van de rechten op hun werk. Beginnende bands gebruiken de MP3- cultuur om bekend te worden en hopen dat hun fans uiteindelijk ook cd's zullen kopen.

De muziekindustrie beweert graag dat Napster een negatieve invloed heeft op de verkoop van cd's. Ook dit is niet waar. Vooralsnog is de wereldwijde cd-verkoop niet afgenomen. Vermoed wordt dat het gratis luisteren naar muziek de verkoop van cd's zelfs bevordert. Door uitwisseldiensten als Napster kunnen muziekliefhebbers snel en goedkoop naar allerlei verschillende soorten muziek luisteren waardoor ze sneller geneigd zijn een cd te kopen.

Napster, dat sinds vorig jaar eigendom is van het Duitse mediaconcern Bertelsmann, heeft eind vorige week aangekondigd geld te gaan vragen voor het gebruik van de dienst. Muziek kopiëren van de harde schijf van andere internetgebruikers blijft wel mogelijk. Een deel van het abonnementsgeld zal Napster aan de muziekmaatschappijen betalen. Technische maatregelen moeten ervoor zorgen dat de via Napster uitgewisselde MP3-bestanden niet nog een keer gekopieerd en op een cd gebrand kunnen worden.

Als Napster geld gaat vragen voor het uitwisselen van muziek, zullen veel gebruikers waarschijnlijk overstappen naar een ander peer-to-peer programma. Het zijn vooral scholieren en studenten die Napster intensief gebruiken om muziek te verzamelen en die hebben hoogstwaarschijnlijk geen geld over voor een maandelijks abonnement. Er zijn tal van alternatieven voor Napster.

Gnutella bijvoorbeeld is een uitwisseldienst zonder centrale databank. Gebruikers kunnen via Gnutella niet alleen MP3's uitwisselen, maar ook foto's, video's en tekstbestanden. Gnutella is bedacht door Tom Pepper en Justin Frankel, de makers van WinAmp, het eerste programma om MP3's af te spelen. Omdat Gnutella geen centrale database kent, is het vrijwel onmogelijk de dienst te verbieden of te sluiten. Individuele Gnutella- gebruikers opsporen en vervolgen, is in principe wel mogelijk. Maar niet lang meer. Er is nu ook een versie van Gnutella die de sporen van de gebruikers uitwist.

Websites:

www.napster.com
www.mp3.com
www.gnutella.co.uk