In deze rubriek, die twee keer per week verschijnt, bericht Marie-José Klaver over ontwikkelingen op Internet. Reacties en tips: klaver@nrc.nl

Wat er kan gebeuren in een doorgeslagen vrije markteconomie maken de stroomstoringen in Californië momenteel duidelijk. Honderdduizenden mensen en duizenden bedrijven zitten sinds een paar dagen elke dag urenlang zonder stroom omdat de geprivatiseerde energiebedrijven de hoge prijzen voor stroom niet kunnen betalen. De staat heeft de noodtoestand uitgeroepen.

Niet alleen de Amerikaanse energiebedrijven maken zonder ingrijpen van de overheid misbruik van hun monopoliepositie. Ook de softwaregigant Microsoft doet dat. Het antimededingingsproces (over Explorer) heeft Microsoft verloren, maar in de praktijk heeft de beslissing van rechter Thomas Penfield Jackson weinig invloed op het streven van Bill Gates om de baas te worden over de desktop.

De volgende versie van Windows 2000, die nu onder de codenaam Whistler wordt ontwikkeld, bevat een merkwaardige kopieerbeveiliging die consumenten veel last zal bezorgen. Windows 2000 wordt voorzien van een code die het besturingssysteem koppelt aan de pc waar het programma de eerste keer wordt geïnstalleerd. Het operating system kan pas gebruikt worden als de klant, die Windows meestal ongevraagd bij een nieuwe pc geleverd krijgt, het registratienummer doorbelt naar Microsoft of Windows 2000 via internet registreert.

Als een gebruiker bijvoorbeeld het moederbord vervangt en nieuw geheugen in zijn pc zet, moet hij Microsoft weer bellen om de productcode opnieuw te bevestigen. Op de vorige configuratie werkt Windows 2000 dan niet meer. Ook de aanstaande versie van Office zal zo werken.

De 'product activering', zoals Microsoft de kopieerbeveiliging noemt, is een ongehoorde controlemaatregel die de vrijheid van gebruikers buitenproportioneel inperkt. Er is geen enkele reden waarom je een versie van een programma niet voor een tweede keer zou mogen installeren zonder de fabrikant opnieuw om toestemming te vragen. Stel dat je aan een uitgever zou moeten vragen of je een boek dat je hebt gekocht nog een keer mag lezen. Of dat je elk bibliotheekboek eerst moet verlengen voordat je het mag herlezen. Dat zou niemand accepteren.

De volgende versie van Windows mag de gebruiker ook niet installeren op een andere pc die hij thuis heeft en bijvoorbeeld gebruikt als back-up computer, testsysteem of spelletjes-pc voor de kinderen.

De 'product activering', die te vergelijken is met de kopieerbeveiliging op nieuwe harde schijven, is ook geen bijzonder zinvolle maatregel tegen illegaal kopiëren. Microsoft kan geen bezwaar hebben tegen een kopie voor thuisgebruik. Cd-roms gaan wel eens kapot of raken weg. Een reservekopie is dan onmisbaar. Windows wordt sowieso gratis verstrekt bij vrijwel elke nieuwe pc. Wie een pc wil kopen zonder Windows of met een ander besturingssysteem als Linux voorgeïnstalleerd, moet echt goed zoeken tot hij een leverancier heeft gevonden. Sommige tegenstander van Microsoft denken dat consumenten nu een nog grotere hekel zullen krijgen aan het softwareconcern. Dat zal ongetwijfeld zo zijn. Zeker als het telefoonnummer dat je moet bellen om Windows te activeren telkens in gesprek is of de website waar je het programma kunt registreren blijft hangen of onbereikbaar is, zullen veel gebruikers in grote woede ontsteken. Maar al die particuliere woedeaanvallen helpen niet de enorme macht die Microsoft zich toeëigent te verminderen. Dat kan alleen een daadkrachtige overheid die niet accepteert dat een bedrijf zich bemoeit met de computers van gebruikers.

Kopieerbeveiliging op nieuwe harde schijven:
www.nrc.nl/W2/Lab/At/20001222.html

Whistler anti-piracy measures confirmed
http://wininformant.com/Articles/Index.cfm?ArticleID=19612