In deze rubriek, die twee keer per week verschijnt, bericht Marie-José Klaver over ontwikkelingen op Internet. Reacties en tips: klaver@nrc.nl

MARIE-JOSÉ KLAVER
Internetverslaggeving roept nieuwe journalistieke vragen op. Gelden chatsessies als betrouwbaar materiaal, moeten hackers beschermd worden, mag je in artikelen naar alle bronnen op het net linken?

De Amerikaanse journalist Adam Penenberg nam onlangs ontslag omdat de rechter hem wilde dwingen zijn bronnen, twee hackers met de bijnamen Slut Puppy en Master Pimp, openbaar te maken. Zijn werkgever, het zakentijdschrift Forbes, was het niet eens met Penenbergs besluit om te zwijgen.

Het openbaar ministerie wil dat Penenberg bekend maakt wie achter de pseudoniemen Slut Puppy en Master Pimp schuilen. Het hackersduo wordt ervan verdacht de website van de New York Times in 1998 gekraakt te hebben. Een maand na de hack van de New York Times publiceert Penenberg in Forbes een verslag van een ontmoeting met Slut Puppy. In de intro van het stuk staat dat de redactie de geïnterviewde anonimiteit garandeert.

Op deze belofte wil Forbes nu terugkomen. Forbes eiste van Penenberg dat hij mee zou werken aan het onderzoek van de openbare aanklager in Manhattan en zou verklaren dat zijn artikel accuraat en waar was. Hij hoefde van Forbes niet te vertellen hoe de hackers in het echt heten. Maar Penenberg wilde niet. Hij was bang dat hij zijn geloofwaardigheid zou kwijtraken als bekend werd dat hij met justitie meewerkte aan de veroordeling van hackers. Penenberg heeft goede contacten in de hackerswereld, waaraan hij vele primeurs dankt. Hij nam ontslag en dat siert hem. Journalisten hebben een andere taak dan officieren van justitie en rechters. Journalisten moeten het publiek informeren en zijn moreel verplicht hun bronnen te beschermen. Als hij onder ede voor de rechtbank zou staan en de aanklager zou hem toch vragen hoe de hackers heten, zou hij verplicht zijn te antwoorden. Niet antwoorden op een vraag voor de rechtbank levert onherroepelijk gevangenisstraf op.

Bovendien was de houding van Forbes vreemd. Forbes' advocaat maakte duidelijk dat hij vooral de belangen van het blad vertegenwoordigde en niet die van Penenberg. Dat Penenberg een eigen advocaat in de arm nam, wist het tijdschrift niet te waarderen.

Penenberg is ook gekrenkt in zijn journalistieke eer. Natuurlijk is alles wat hij schrijft feitelijk juist, zegt Penenberg. Bovendien heeft de redactie van Forbes voor publicatie alle feiten nog eens gecheckt en heeft ook de juridische afdeling er naar gekeken voordat het gedrukt werd.

Met de gevangenis bedreigd werd ook Joris Evers van de onlinekrant WebWereld. Hij zette een hyperlink in een artikel naar een programma CableCrypt, waarmee je op de computer gratis de uitzendingen van Canal + kunt bekijken. Eerder wist Canal + uitgever VNU via de rechter ertoe te dwingen het blad Computer Idee terug te halen uit de winkels omdat er in verwezen werd naar de vindplaatsen van CableCrypt op internet. Canal + vond dat Computer Idee aanzetten tot telecomfraude en de rechter gaf de zender gelijk.

WebWereld van uitgever IDG schreef een artikel over de kwestie, met onder meer het pikante detail dat de termen 'decoder', 'canal+' en 'cablecrypt' inmiddels tot de meest gebruikte zoektermen van de zoekmachine Vindex behoren, met daarin ook links naar sites waar CableCypt is te vinden. Dat vond Canal+ niet leuk. "Als je straks naar buiten loopt is er een busje dat je naar de Bijlmer rijdt." "Ik zou dinsdagnacht in de Bijlmerbajes slapen als ik de links niet voor 12.00 uur zou verwijderen", citeert het webmagazine Smallzine Evers. IDG besluit WebWereld te steunen. Evers hoeft de links, ondanks de juridische dreigementen van Canal+, niet te verwijderen en loopt nog steeds vrij rond. De directie van Planet Internet, de uitgever van de dagelijkse webkrant Planet Multimedia, oordeelde anders. Peter Olsthoorn werd gevraagd om de links naar CableCrypt te verwijderen in zijn artikel. Olsthoorn stemde daar, met enige tegenzin, mee in. In een column schrijft hij dat het verbieden van hyperlinken een "zinloze actie" is. Niet het linken naar, maar het gebruik van programma's als CableCrypt zou bestraft moeten worden. Ontslag wilde Olsthoorn niet nemen vanwege de beslissing van de directie van Planet Internet, dochter van KPN, dat op zijn beurt weer een partner is van Canal +. "Na ontslag ben je monddood, de pen is een veel beter wapen dan ontslag." Hij wijst er op dat hij nu in woorden heeft beschreven hoe je CableCrypt kunt vinden.

Adam Penenberg: We were long gone when he pulled the plug (Forbes)
http://www.forbes.com/forbes/98/1116/6211132a.htm

Overzicht artikelen van Adam Penenberg
http://www.forbes.com/forbes/by/APenenbe.htm

Hackers kraken website New York Times (NRC)
http://www.nrc.nl/Beveiliging/hackers14091998.html

Gezocht: Decoder voor filmkanalen van Canal Plus (WebWereld)
http://www.webwereld.nl/nav/n?4848

Canal+ intimideert journalist WebWereld (Smallzine)
http://www.smallzine.nl

Schandalige intimidatie journalist door Canal Plus (Planet Multimedia)
http://www.planet.nl/planet/0,1114,86121142079,00.html

Verbod op hyperlinken niet te handhaven (Planet Multimedia)
http://www.planet.nl/planet/0,1114,86121141189,00.html