Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 3 OKT. Een televisiedebat tussen Amerikaanse presidentskandidaten is als een voetbalduel. Alleen de doelpunten tellen. Het spelverloop is van veel minder belang. Kandidaten kunnen nog zo hun best doen hun beleid te verdedigen of hun feitenkennis te etaleren - één uitglijder of één pakkende formulering legt veel meer gewicht in de schaal.

Dat ondervond Richard M. Nixon tijdens het allereerste tv-debat tussen presidentskandidaten in 1960. Zijn tegenstander, John F. Kennedy, zag er op zwart-wit tv met zijn gebruinde huid aanzienlijk energieker uit dan de bleke Nixon. Tot overmaat van ramp begon Nixon onder de hete tv- lampen ook nog te zweten, terwijl Kennedy van die warmte ogenschijnlijk geen enkele hinder had. Kijkers oordeelden na afloop in overgrote meerderheid dat Kennedy het debat overtuigend had gewonnen. Aan de argumenten had het niet gelegen: radioluisteraars vonden Nixon de onbetwiste winnaar van het debat. Eerdere debatten lieten zien dat het voor de kandidaten van doorslaggevend belang is om een aantal krachtige, goedbekkende uitspraken in 'de achterzak' te hebben, liefst ook nog humoristisch. In 1984 waren alle commentatoren het er over eens dat Ronald Reagan in het eerste debat met Walter Mondale een allerbelabberdste indruk maakte. Maar met één enkele uitspraak keerde Reagan in de tweede ronde het tij. Inspelend op de kritiek dat hij te oud en versleten was voor het presidentschap zei hij: "Ik zal van leeftijd in deze campagne geen kwestie maken. Ik ga de jeugd en onervarenheid van mijn tegenstander niet gebruiken voor politiek gewin." Die zin bleef de Amerikaanse kiezers het beste bij.

Bekend is ook de klap die de Democraat Lloyd Bentsen uitdeelde aan Dan Quayle tijdens het debat tussen de kandidaat vice-presidenten in 1988. Quayle had een aanval op zijn onervarenheid gepareerd met een verwijzing naar John F. Kennedy, die met evenveel politieke ervaring als Quayle president was geworden. Bentsen liet een stilte vallen en zei: "Senator, ik heb Jack Kennedy gekend. Ik heb met Jack Kennedy gewerkt. Jack Kennedy was een vriend van mij. Senator, u bent geen Jack Kennedy."

Zelfs een gebaar kan in het debat beslissend zijn. Camera's registreerden in 1992 nietsontziend hoe Bush op zijn horloge keek terwijl iemand uit het het publiek hem met de economische problemen van zijn land confronteerde. Kijkers concludeerden dat Bush niet in de zorgen van de gewone burger was geïnteresseerd.