Het Nederlandse bedrijfsleven is in die zin aan het ‘ver-angelsaksen’ dat het maximeren van de ‘shareholdersvalue’, lees beurswaarde van de onderneming, steeds meer tot doelstelling van het management wordt verheven. Daarbij wordt alles in het werk gesteld om de beurskoers van de onderneming zo hoog mogelijk op te voeren. Dat doe je door aandeelhouders tevreden te stellen en daarvoor is een toenemende en liefst spectaculaire winstgroei nodig. Gewoon een gestaag groeiende winst is niet voldoende. Twintig procent winstgroei is niet genoeg als de financiële wereld op vierentwintig procent heeft gerekend. De aandeelhouder wil zijn verwachtingen overtroffen zien. Gebeurt dat niet dan krijgt de koers een tik en de aandeelhouders kijken om naar een belegging met een beter rendement. We zien daarvan dagelijks voorbeelden op de beurs.

Dit brengt de ondernemingsleiding ertoe om niet, zoals vroeger, de nadruk te leggen op de continuïteit van de onderneming, maar op snel te realiseren winsten. In dit perspectief ligt het dan meer voor de hand om saneringen door te voeren die snel in de resultatenrekening doorwerken dan om te investeren in nieuwe productieprocessen of in kwaliteitsverbetering van de werknemers.

Beurskoersen schieten omhoog als wordt aangekondigd dat er een paar duizend arbeidsplaatsen worden geschrapt (Zie: 'Vernieuwde Economie bedreigt de mondiale stabiliteit', NRC Handelsblad 8 oktober 1999) of wanneer Akzo Nobel zijn vezeldivisie Acordis afstoot ('Akzo Nobel verkoopt zijn vezeldochter', NRC Handelsblad 9 augustus 1999).

Het kan niet uitblijven of de voorkeur voor korte termijn gewin en de geringe lust tot investeren in fabrieken, machines en mensen zal op den duur de groei van de economie aantasten. En dat heeft op zijn beurt weer een negatief effect op winsten, koersen en dus beurswaarde. Op een dag valt er niets meer te saneren.

(RS)

Zie ook: 'Gekrijtstreepte ridders en raapsteeltjes', NRC Handelsblad 23 oktober 1999

'Marktgerichte universiteit levert niets op', NRC Handelsblad 5 juli 1999

'Michelin verweert zich tegen kritiek op sanering', NRC Handelsblad 13 september 1999

Arjen van Witteloostuijn, 'De kortzichtige jacht op rendement', ESB 1 oktober 1999

Arjen van Witteloostuijn, 'De anorexiastrategie: over de gevolgen van saneren', Arbeiderspers 1999