Schiphol, beknopt

De luchthaven Schiphol is momenteel met meer dan 25 miljoen passagiers en bijna 1 miljoen ton luchtvracht de vierde in Europa, na Londen, Parijs en Frankfurt. En onze nationale trots is vast van plan tot de eerste 4 tot 6 te blijven behoren, om de functie van 'hub' - as in het wiel - of 'mainport' te kunnen vervullen. Schiphol is een belangrijk element in onze economie, het draagt bijna 2 procent bij aan het bruto binnenlands product (cijfers 1995) en levert, als ook de indirecte werkgelegenheid wordt meegerekend, aan 78.000 mensen werk. Handhaaft Schiphol zich als mainport dan lopen deze cijfers in 2015 op naar 2,8% en 126.000 mensen.

Schiphol is van wezenlijke betekenis voor de distributiefunctie van Nederland, evenals de Rotterdamse haven. Maar vanzelfsprekend wordt er ook hinder ondervonden van een vliegveld in een dichtbevolkt gebied als de Randstad. Geluidhinder, stank, vuiligheid en gevaar zijn de externe effecten van het luchtverkeer. Aan deze elementen wordt veel aandacht besteed, onder andere door de Vereniging voor Milieudefensie, die op de volgende website een verzameling kritische bijdragen over Schiphol publiceert: www.milieudefensie.nl/linme/lit-over/schiphol.htm

Uit een vragenlijstonderzoek van TNO Preventie en Gezondheid en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu blijkt dat achttien tot eenendertig procent van de omwonenden van de luchthaven Schiphol ernstige hinder door vliegtuiggeluid rapporteert; circa acht tot twaalf procent meldt ernstige slaapverstoring. Niet alleen de geluidbelasting door vliegtuigen, maar ook de geluidgevoeligheid van mensen en hun angst voor het neerstorten van vliegtuigen bleken belangrijke factoren die de gerapporteerde hinder en slaapverstoring beïnvloedden. Het vragenlijstonderzoek werd uitgevoerd onder ongeveer 12 duizend volwassenen in een straal van 25 kilometer rond de luchthaven. In totaal wonen ongeveer 1,5 miljoen volwassenen in dit gebied.

Intussen rollen de belanghebbenden in een haast onontwarbare kluwen over de startbanen. We hebben zelfs minister Ad Melkert 'horendol' zien worden ('Schoon Schiphol', NRC Handelsblad 17 september 1998) van de steeds weer nieuwe besluiten en het voortdurend wisselende cijfermateriaal. Daarbij ontwikkelt zich een jargon dat zijn hoogtepunt bereikt als het gaat over 'Overschrijding van het geluidscontour wordt toegestaan op basis van anticiperend gedoogbeleid, in afwachting van een voor iedereen acceptabele win-winsituatie', 'Het Schiphollawaai', NRC Handelsblad 8 oktober 1998. Af en toe moet de rechter er aan te pas komen ('Rechter versmalt marges geluidsoverlast Schiphol', NRC Handelsblad 2 oktober 1998) en zo nu en dan moet Schiphol 'dicht' omdat bepaalde milieunormen zijn overschreden. ('Schiphol moet 's nachts dicht', NRC Handelsblad 11 november 1998).

Kortom, Nederland is op zoek naar een aanvaardbaar groeitempo van zijn luchthaven, dat wil zeggen een groeitempo waarbij het milieu - lees vooral: de omwonenden - op een aanvaardbare manier belast wordt. Het uitstel van heldere besluitvorming terzake doet intussen schade aan de naam van Schiphol; de groei loopt de laatste jaren terug en buitenlandse luchtvaartmaatschappijen klagen over een teruggang in 'kwaliteit'. Modderen we nog een paar jaar zo door, dan lost het probleem zich vanzelf op. Voor de directie van Schiphol was het weinig doortastende optreden van Paars2 aanleiding om premier Kok te verzoeken beter leiding aan dit dossier te geven. En ziet, tijdens een brainstormsessie in het Catshuis, 'met de voeten op tafel' kwam een deel van het kabinet tot voortvarende plannen. Minister Tineke Netelenbos (V&W) zag haar kans schoon en bracht de plannen als kabinetsbesluiten naar buiten. Minister Jan Pronk (Milieu) wees er fijntjes op dat er geen enkel besluit genomen was. ('Schiphol krijgt fors meer ruimte, Extra kabinetsberaad luchtvaart' NRC Handelsblad 17 november 1998) en ('Aanvaring Pronk en Netelenbos, Groei Schiphol twistappel', NRC Handelsblad 18 november 1998). Bonje in de PvdA, dat op zijn minst.

Basis van de breinstorm was het onlangs verschenen rapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Planbureau (CPB).

Volgens de Planologische Kernbeslissing uit 1995 (PKB 95) kunnen op Schiphol binnen de wettelijk vastgestelde milieurandvoorwaarden circa 440.000 vliegtuigbewegingen 'geaccomodeerd' worden, zoals dat zo fraai heet. Uit de nu uitgevoerde studies blijkt dat bij een optimale benutting van de operationele mogelijkheden bij start- en landingsprocedures en het gebruik van de stilste vliegtuigen deze capaciteit verhoogd zou kunnen worden tot circa 520.000 vliegtuigbewegingen rond 2010. Dan hebben we het over 50-55 miljoen passagiers. Om de lawaaigste vliegtuigen weg te krijgen moet een aan de geluidemissie gerelateerd systeem van heffingen geïntroduceerd worden. Inpassing van meer dan 550.000 bewegingen is naar verwachting van het RIVM slechts mogelijk na verdere aanpassing/uitbreiding van het banenstelsel. Wil men nog verder gaan (700.000 bewegingen) dan zou afgezien van een parallelle Kaagbaan een aanvullende oost-westbaan ten zuiden van Hoofddorp aangelegd moeten worden (de Hillegombaan) ter ontlasting van de Buitenveldertbaan bij landingen uit oostelijke richting. Bovendien moet de werkelijke geluidbelasting op grotere afstand van Schiphol worden gestabiliseerd en die op kleinere afstanden worden verminderd. Op deze manier kan een groeitempo van 20.000 vliegbewegingen per jaar tot 2015 worden volgehouden. Verdere groei daarna op de locatie Schiphol is geheel afhankelijk van het dan beschikbaar komen van stillere technologie. Tot zover de belangrijkste conclusies van RIVM en CPB.

[hier het kaartje Plan voor nieuw banenstelsel Schiphol dat staat bij artikelen Aanvaring Pronk en Netelenbos/Groei Schiphol met aanpassing… nrch 18 nov 1998]

Op 18 december gaan de benen van tafel en wordt er een officieel kabinetsbesluit genomen. Schiphol is nu echt toe aan doortastend optreden.

RS

Beknopt aantal titels:

 

'Groei Schiphol met aanpassing banen en stillere vliegtuigen', NRC Handelsblad 18 november 1998

'Aanvaring Pronk en Netelenbos, Groei Schiphol twistappel', NRC Handelsblad 18 november 1998

'Schiphol krijgt fors meer ruimte, Extra kabinetsberaad luchtvaart' NRC Handelsblad 17 november 1998

'Schiphol moet 's nachts dicht', NRC Handelsblad 11 november 1998).

'Vijfde baan Schiphol nog niet eenvoudig', NRC Handelsblad 7 november 1998

'Supernetwerker Cerfontaine in het wespennest Schiphol. Ik wil eerlijk zijn', NRC Handelsblad 31 oktober 1998.

'Schiphol mag lawaaigrens overschrijden' NRC Handelsblad 29 oktober 1998

'Deskundigen PvdA verdeeld; PvdA-commissie worstelt met dilemma's over de groei van Schiphol', NRC Handelsblad 27 oktober 1998

'Het Schiphollawaai', NRC Handelsblad 8 oktober 1998

'Rondom Schiphol dreigt regelrechte bestuursramp', NRC Handelsblad 3 oktober 1998

'Rechter versmalt marges geluidsoverlast Schiphol', NRC Handelsblad 2 oktober 1998

'Besluit Schiphol op basis foute cijfers; Kamer verlangt opheldering kabinet', NRC Handelsblad 26 september 1998

'Andere meting van lawaai vliegtuigen', NRC Handelsblad 19 september 1998

'Schoon Schiphol', NRC Handelsblad 17 september 1998