De gemeente zorgt voor de straten, pleinen en plantsoenen. Zij bepaalt het gezicht van het winkelbestand. Ze verzorgt het openbaar onderwijs, het politieoptreden, het sportpark. Op het gemeentehuis kunnen we terecht voor ons paspoort, voor bouw- en woonvergunningen en visakten. We gaan naar de Sociale Dienst voor een bijstandsuitkering. Op onze directe leefomgeving heeft de gemeente waar we wonen een grote invloed. De gemeente is het dichtst bij de burger staande deel van de collectieve sector.

Al die zaken kosten geld. Voor zover het de lopende uitgaven betreft ontvangen de gemeenten dit geld in hoofdzaak uit het Gemeentefonds, dat gevoed wordt uit de Rijksbegroting. Behalve de algemene uitkeringen uit het Gemeentefonds ontvangt de gemeente ook specifieke uitkeringen uit den Haag. Deze zijn bestemd voor de bestrijding van de kosten van bepaalde taken of activiteiten. Belangrijke specifieke uitkeringen zijn bedoeld voor de bekostiging van het onderwijs, bijstandsuitgaven en stadsvernieuwing. Een relatief klein deel van haar ontvangsten krijgt de gemeente uit eigen middelen. Verreweg de belangrijkste is de onroerende-zaakbelasting (OZB) die zowel eigenaar als huurder betalen. Verder kennen we onder meer reinigingsrechten en rioolrechten. Uit recent onderzoek is gebleken dat de gemeentelijke lasten heel sterk verschillen ('Goedkoop of heel duur wonen', NRC Handelsblad 2 juli 1998). De goedkoopste gemeente blijkt Oostburg (f 635 per jaar) te zijn, de duurste Abcoude (f 1757 per jaar). Daar is men bovendien het duurste uit wat de belasting betreft die aan het waterschap moet worden betaald: f 2212. Of deze verschillen aanleiding geven tot verhuisbewegingen van dure naar goedkope gemeenten, is niet bekend.

Grafiek: 'Grote verschillen in gemeentelijke lasten' (42,1 KB)

De achtergronden van deze aanzienlijke verschillen zijn nog niet onderzocht. Wat de reinigingsrechten betreft kan het interessant zijn om na te gaan in hoeverre privatisering of verzelfstandiging en het wel of niet bestaan van concurrerende vuilophalers van invloed zijn.

RS