Fortis vermindert kans op peperdure patstelling

Door onze redacteuren MENNO TAMMINGA en ERIK VAN DER WALLE
De financiële markten speculeerden gistermiddag op een hoger bod op de Generale Bank. 's Avonds kwam Fortis inderdaad over de brug. Is rivaal ABN Amro nu afgetroefd? Met een beetje pech verdwijnen nog miljarden guldens in een patstelling. Welkom in terra incognita.

UTRECHT/ROTTERDAM, 6 JUNI. Fortis liet er gisteravond geen gras over groeien. Een paar uur na de aandeelhoudersvergaderingen in Brussel en Utrecht, waar het Nederlands-Belgische concern (Amev, VSB, MeesPierson, Belgische verzekeraar AG) toestemming vroeg voor een mogelijk hoger bod op de Belgische Generale Bank, was de kogel al door de kerk.

Het bod van bijna drie weken geleden wordt met 16 procent verhoogd naar 28.675 frank per aandeel Generale Bank. Dat is precies gelijk aan de slotkoers van gisteren op de effectenbeurs van Brussel en iets meer dan 7 procent boven het ABN Amro bod.

Fortis moest wat doen. De achterstand op het bod van rivaal ABN Amro bedroeg zo'n 10 procent. De achterstand op de beurskoers was nog groter. ABN Amro had zijn bod vorige week al aantrekkelijker gemaakt. Zij was donderdag weer in Brussel geweest om haar zaak te bepleiten. En de komende dagen opent ABN Amro een publiciteitsoffensief in België om de zaak maar meteen af te maken met de beleggers van de G-Bank. Onder het motto: je hoeft geen zuinige Hollander te zijn om lekker voor het hoogste bod te kiezen.

De tijd werkt in ons voordeel, zei Fortis-bestuurder H. Hielkema gisteren nog in de wandelgangen van de aandeelhoudersbijeenkomst, maar dat was onderdeel van het tactisch spel. Voorkomen moest worden dat vroegtijdige speculatie de torenhoge koers van de aandelen G-Bank nog verder zou opdrijven. Die koers steeg gistermiddag met zo'n zes procent.

Fortis biedt nu een viertrapsraket, die alles bij elkaar een waarde van 28.675 frank vertegenwoordigt. Het kwartet bestaat uit: zeven aandelen van Belgische onderneming Fortis AG voor drie G-Bank aandelen, plus 2.715 frank in contanten, een garantie (binnen zekere marges) dat de koers van Fortis AG op peil blijft tijdens het bod plus nog een extraatje als de koers over drie jaar onder 13.500 frank ligt. Zoals bestuursvoorzitter H. Bartelds zijn aandeelhouders beloofd had: geen extra aandelen, geen tempering van de winstgroei per aandeel.

Het bod van van ABN Amro van 19 eigen aandelen (en drie gulden koersgarantie) plus 9000 frank contant lag beter in de markt dan dat van Fortis. ABN Amro lanceerde haar bod vorige week, nadat Fortis eerder al overeenstemming had bereikt met het bestuur van de Generale Bank over een vriendelijke overname.

Door niet te tornen aan de winstgroei per aandeel houdt Bartelds een van de heilige huisjes van Fortis overeind: een overname mag niet leiden tot een lagere winstgroei per aandeel. Fortis kan op de financiële markten geld aantrekken tegen een rente die na belastingen op een procent of vier ligt, zo zeggen bankiers, ongeveer gelijk aan het rendement op zijn investering in de Generale Bank. Het contante bedrag dat nu op tafel moet komen als het bod slaagt, kost de financiële groep ongeveer 1,5 miljard gulden. ABN Amro heeft bij het voor beleggers cruciale punt van de winstgroei per aandeel al het nodige water bij de wijn moeten doen. Een overname van de Generale Bank vertraagt de groei van de winst per aandeel. Dat stemt beleggers nerveus. Afgelopen week kwam de koers van ABN Amro, net als na de aankondiging van het bod, opnieuw onder druk, mede dankzij een paar verlaagde opinies van financiële analisten. Zo stelde de zakenbank CSFB:,,Het bod versterkt onze vrees dat de financiële discipline waarmee ABN Amro zich heeft onderscheiden van zijn branchegenoten, snel verzwakt.''

Fortis heeft nu een hoger bod, en tevens de sterkste uitgangspositie. De groep heeft al 35 procent van de aandelen van de G-Bank in handen. De afgelopen dagen heeft ABN Amro twee procent van de G-Bank aandelen op de Brusselse effectenbeurs gekocht. Het pakket van 35 procent dat Fortis claimt is grotendeels toegezegd door de Generale Maatschappij. De grootaandeelhouder van deze Belgische holding heeft op zijn beurt nog een importante transactie met Fortis onderhanden. ,,Die 35 procent is van Fortis'', zegt directeur B. Voûte van de zakenbank Morgan Stanley, de financieel adviseur van Fortis. ,,De gemiddelde kostprijs van Fortis voor de aandelen Generale Bank is daardoor altijd lager dan die van ABN Amro.''

Op initiatief van de Generale Maatschappij vergaderde gisteravond ook het bestuur van de Generale Bank. De inzet: een speciale plaatsing van tien procent van de aandelen van de bank bij Fortis, tegen de prijs van het nieuwe, hogere bod. Om in wielertermen te spreken: een perfecte combine. Of op z'n Nederlands: een een-tweetje. De beleggers krijgen een hoger bod, Fortis krijgt de bank. De uitslag van de beraadslagingen, die ABN Amro als een vijandige bieder op de Belgische bank zou kunnen bestempelen, was vannacht nog in nevelen gehuld.

De arbiter in de voor België unieke biedingsstrijd, de Commissie voor het Bank en Financiewezen, heeft gisteren duidelijk gemaakt dat een nieuw bod van een van de rivalen tenminste vijf procent boven de oorspronkelijke waarde van de laatste bieding van de ander moet liggen. Daarmee zijn de spelregels iets minder schimmig geworden. De commissie verkeert ook in een terra incognita, had ABN Amro bestuursvoorzitter J. Kalff deze week welwillend gezegd tijdens zijn charme-offensief in Brussel. Maar hij wilde wel graag helderheid.

De duidelijkheid en het hogere bod van Fortis betekenen dat ABN Amro nu meer dan 30.000 frank per aandeel G-Bank moet bieden om Fortis te overtreffen. Wil de bank dat? Durft de bank dat? ,,Op een gegeven moment verliezen financiële argumenten hun waarde'', zegt een analist. ,,Dan telt alleen nog maar het strategische belang op lange termijn.'' Het huis van de buurman is maar een keer te koop. Als de bank de verhoging van het bod, net als Fortis, in contanten en garanties biedt, hoeft dat geen extra vertraging van de winstgroei te geven. Het kost wel, net als Fortis overigens, een deel van haar financiële buffers. De kolossale overnamepremie voor de Generale Bank gaat deels ten laste van de financiële stootkussens.

De nachtmerrie van de bieders is dat zij allebei tekort komen en geen meerderheid halen, bijvoorbeeld doordat een klein percentage van de aandelen van de G-Bank de afgelopen 175 jaar is zoekgeraakt. Dan hebben zij elk zo'n 12 miljard geïnvesteerd in een patstelling.