Beursgang Ajax verandert de spelregels

Door Sjouke Rijper
Voetbalclub Ajax gaat twee miljoen aandelen plaatsen voor ongeveer 50 gulden per stuk.

Amsterdam, 18 febr. De profvoetballers van Ajax krijgen binnenkort een aanvullende media-training van hun club. In een televisieprogramma zeggen dat je bij de Amsterdamse vereniging weg wil of dat andere selectiespelers een transfer voor ogen hebben, is vanaf de maand mei koersgevoelige informatie. Vanaf die tijd wordt dertig procent van de aandelen in de NV Ajax vrij verhandeld op de Amsterdamse effectenbeurs. Ruim twee miljoen stukken van tussen de 45 en 50 gulden worden dan tegen de actuele koers verhandeld op de aandelenmarkt.

,,Spelers moeten dus voorzichtig zijn met informatie. Daar gaan we ze nog eens extra op trainen.'' Penningmeester Arie van Os spreekt over een omwenteling. ,,Toen het onderwerp beursgang op tafel kwam, heb ik ze gewaarschuwd. Er gaat veel veranderen. We moeten open worden, halfjaarcijfers publiceren. En dat terwijl ik altijd heb gezegd dat het niet om geld gaat bij Ajax.''

Voorzitter Michael van Praag hamerde er gisteren op dat topvoetbal voorop blijft staan. ,,We zijn voetbalclubbestuurders op de beurs. We beschouwen onszelf wel als deskundige zakenmensen, maar met een Ajax-hart. Geld is waarborg voor doelpunten.''

De voorzitter gaf aan dat het Bosman-arrest het voetbal in 1995 ,,overhoop heeft gegooid''. Spelers die de dure Ajax-opleiding hebben doorlopen kunnen daardoor na het uitdienen van hun contract zonder transfersom van club verwisselen. En buitenlandse voetbalclubs betalen graag torenhoge salarissen voor de Ajax-talenten.

Toch is de beursgang niet bedoeld om mee te kunnen doen in de internationale salariswedloop. Van de circa honderd miljoen gulden die vrijkomt dankzij de beursgang, zal de club niet meebieden met exorbitante salarissen. Van Os: ,,Wij willen geen elftal waarin de ene speler vijf ton per jaar krijgt en de andere twee miljoen.''

Het geld kan wel worden aangewend om transfersommen neer te tellen. Tevens wil de club meer geld investeren in het ontdekken van nieuwe talenten (scouten) en het opleiden van de jonge aanwas. Ajax zal daartoe voetbalscholen in het buitenland oprichten, vooral in Afrika. Op die manier omzeilt de club de aanpassingsproblemen van jonge buitenlandse voetballers. Een ander bestedingsdoel is de internationale exploitatie van de naam Ajax en het clublogo. Voor veel buitenlandse voetbalclubs, bijvoorbeeld Bayern München, is de verkoop van clubsouvenirs de belangrijkste inkomstenbron. Sommige Britse voetbalclubs wisselen meerdere keren per jaar van shirt om de afzet van de kledij in de souvenirwinkels op te voeren. Bij Ajax maakten de opbrengsten uit souvenirs vorig jaar slechts 3,5 procent uit van de totale omzet van 90,5 miljoen gulden. Van Os:,,We moeten een A-merk worden en zullen afstand nemen van het prullarianiveau.''

Om de beursgang mogelijk te maken zal Ajax een naamloze vennootschap oprichten. De huidige vereniging behoudt voorlopig nog zeventig procent van de aandelen van die NV. De overige dertig procent zal via de beurs worden verhandeld. De club, die te allen tijde het meerderheidsaandeel in de NV wil behouden, sluit niet uit binnen twee à drie jaar nog eens vijf of tien procent van de aandelen aan de beleggers aan te bieden. Ook houdt Ajax de mogelijkheid open om een belang in een andere (buitenlandse) club te nemen. De vereniging behoudt de KNVB-licentie en zal voor de NV een sublicentie aanvragen. Voor Ajax is het behoud van de hoofdlicentie ook een beschermingsconstructie. De vereniging kan zich hierdoor altijd terugtrekken uit de NV.

De vereniging behoudt ook een zogenaamd Bijzonder Aandeel. Het is een soort veto waarmee de club zeer ingrijpende beslissingen (over bijvoorbeeld verandering van naam, clubkleuren of thuisstad) kan overstemmen.

ABN Amro, hoofdsponsor en bankier van Ajax, begeleidt de beursgang van de club. Van Os heeft geen enkel probleem met deze dubbelrol: ,,Ik zou niet weten waarom. De sponsor heeft geen enkele invloed op het clubbeleid. Het zou een belediging voor de bank zijn als wij ze hadden gepasseerd.''

Over de introductieprijs van het aandeel wilde Ajax geen details kwijt. Ook liet de club geen balans zien. De boeken worden pas vlak voor de opening van de inschrijvingstermijn geopend als ABN Amro Rothschild de verplichte prospectus uitgeeft. Het is dus moeilijk om een inschatting van de beurswaarde te maken.

Uit de beperkte cijfers die gisteren wèl werden vrijgegeven bleek dat Ajax' bedrijfsresultaat vorig jaar een substantiële daling heeft doorgemaakt. Op een omzet van 90,5 miljoen was dat resultaat (voor belastingen) 15,4 miljoen gulden. Vorig jaar was de omzet 64,6 miljoen en het resultaat 19,3 miljoen gulden. Oorzaak: de hoge kosten van de verhuizing van voetbalstadion De Meer naar de Arena, de inrichting van Ajax-jeugdhonk De Toekomst en het mislopen van inkomsten door niet deel te nemen in de Champions League. Bovendien hangt Ajax nog een fikse naheffing van de fiscus boven het hoofd. Onlangs is besloten dat voetbalclubs belasting moeten betalen, met terugwerkende kracht vanaf 1 juli 1994 tot heden. Over de hoogte van dat bedrag onderhandelt de club met de Belastingdienst.

Een onderneming die een beursnotering wil aanvragen moet een geschiedenis (track record) met een positieve winstontwikkeling laten zien. Bij Ajax ontbreekt die. Is het wel verstandig om een bedrijf als Ajax dat zo'n neergaande lijn laat zien naar de beurs te brengen? Van Praag: ,,Beleggers moeten meer naar het sportieve track record kijken. Dat record geeft voldoende zekerheid. En de kans is groot dat we volgend jaar weer meedoen in de Champions League.''

Ajax houdt ook de mogelijkheid open om optieregelingen voor spelers op te zetten. Hoewel de ideeën hiervoor nog niet zijn uitgekristalliseerd kan Van Os zich voorstellen dat Ajax spelers met opties aan de club bindt. ,,Je kunt met spelers afspreken dat ze opties krijgen als ze hun contract uitdienen. En zo kan ik nog wel meer dingen verzinnen.''

(NRC Handelsblad, 18 FEBRUARI 1998 / ECONOMIE)