Euro, hard of zacht?

Lange tijd leek er geen vuiltje aan de lucht. Nederland mocht, in de persoon van Wim Duisenberg, de eerste president leveren voor de Europese Centrale Bank (ECB). In afwachting daarvan was hij alvast benoemd tot topman van het Europees Monetair Instituut (EMI). Het kwam daarbij handig uit dat het EMI net als de nog op te richten ECB is gevestigd in Frankfurt. Maar in november vorig jaar kwamen de Fransen met een tegenkandidaat: Jean-ClaudeTrichet. En het gerucht gaat dat de Duitsers, die aanvankelijk volledig achter de benoeming van Duisenberg stonden, niet meer zo afwijzend tegenover de kandidatuur van Trichet staan. Er zou een compromis in de maak zijn: Duisenberg wordt benoemd voor de in het Verdrag van Maastricht afgesproken termijn van acht jaar om na vier jaar zijn functie vrijwillig ter beschikking te stellen van Trichet. Maar op 31 januari 1998 berichtte deze krant: 'Bonn steunt Duisenberg' (31 januari 1998). Dit politieke heen en weer geschuif werpt opnieuw de vraag op: wordt die nieuwe Europese munt, de euro wel een harde munt, te vergelijken met de huidige Duitse mark en Nederlandse gulden?

Wat verstaan we eigenlijk onder een harde of een zachte euro? Als we spreken over een harde of een zachte euro kunnen daarmee twee zaken worden bedoeld. In de eerste plaats kan het gaan de om de wisselkoers van de euro. Een harde munt is dan een valuta die zijn waarde houdt (of zelfs in koers stijgt) ten opzichte van andere, in het internationaal betalingsverkeer belangrijke, valuta's. In het geval van de euro zouden de Amerikaanse dollar en in mindere mate het Britse pond en de Japanse yen in aanmerking komen. Een harde munt heeft een aantal voordelen. Bij de vraag in welke valuta beleggers hun vermogen stoppen kijken zij aan de ene kant naar het rendement dat hun belegging oplevert (bijvoorbeeld rente of dividend) en aan de andere kant naar het risico dat de belegging met zich brengt. Naarmate de risico's kleiner zijn, nemen beleggers genoegen met een lager rendement. Bij een harde euro kunnen Europese consumenten, ondernemingen en overheden dus tegen een lagere rente aan krediet komen. Een tweede voordeel ontstaat door de lagere invoerprijzen die een harde euro met zich brengt. Een harde euro betekent dat wij minder euro's hoeven te betalen voor producten die we importeren uit landen buiten het EMU-gebied. Die lagere invoerprijzen werken door in het Europees prijspeil. Bijvoorbeeld: als wij minder euro's hoeven te betalen voor een vat (in dollars geprijsde) olie, zal hierdoor een liter eurosuper aan de pomp (vanzelfsprekend geprijsd in euro's) goedkoper worden. Een harde euro draagt op deze manier bij aan een lagere inflatie in Europa. En daarmee komen we bij de tweede betekenis van de term 'harde euro'.

Met een harde munt kan ook worden bedoeld een munt die weinig last heeft van geldontwaar ding. Met geldontwaarding wordt bedoeld dat de binnenlandse koopkracht van de munt voortdurend afneemt. Die daling is het gevolg van een stijging van het gemiddeld prijspeil, van inflatie dus. Weinig (liefst geen) inflatie heeft een reeks voordelen. We noemen er enkele. Een laag inflatietempo heeft een positief effect op de rente. Iemand die een som geld uitleent voor een periode van zeg 10 jaar krijgt, in geval van inflatie, als het moment van aflossing is aangebroken euro's terug met een sterk gedaalde koopkracht. Vandaar dat beleggers een hogere rente zullen eisen als zij verwachten dat de inflatie oploopt. Verder is inflatie nadelig voor de internationale concurrentiepositie. Hogere binnenlandse prijzen werken door in de exportprijzen.

Het is straks de taak van de Europese Centrale Bank de hardheid van de euro te bewaken. Daarbij kiest de ECB uitdrukkelijk voor het tegengaan van de inflatie binnen het EMU-gebied. De wisselkoers van de euro komt daarbij op de tweede plaats. Maar naarmate het de ECB beter lukt een gezonde economische ontwikkeling binnen Europa te garanderen, zal het ook wel goed komen met de hardheid van de euro wat betreft de wisselkoers. Een gezonde Europese economie zal immers zoveel vertrouwen wekken bij internationale beleggers, dat er voldoende belangstelling zal bestaan voor de euro. Een belangrijke voorwaarde bij dit alles is dat de ECB, zoals het Verdrag van Maastricht voorschrijft, een van de politiek onafhankelijke centrale bank wordt. Als we nu al afwijken van het Verdrag van Maastricht bij de benoeming van de eerste president, zal dat het vertrouwen van de financiële markten in het beleid van de ECB en daarmee in de hardheid van de euro geen goed doen.

JP