De opkomst bedroeg 40 procent. Wethouder Stadig (Volkshuisvesting) zei ,,ontzettend blij'' te zijn met de uitslag. Projectleider van IJburg, H. van Veldhuizen, noemde nu al ,,IJburg de mooiste wijk van Nederland''. De directeur van de dienst ruimtelijke ordening, A. Oskam, kwam handen tekort om de aangereikte glazen bier èn de felicitaties in ontvangst te nemen. Hij hoopt de bouw van de laatste van de zes te bouwen eilanden nog mee te maken: ,,Daar komt een bejaardentehuis, daar wil ik wonen.''

Tegenstanders, verenigd in het referendumcomité IJmeer Open, waren teleurgesteld. Volgens V. Dalm van het referendumcomité was de strijd echter niet voor niets. ,,De gemeente heeft onder druk moeten toezeggen dat er niet meer dan 18.000 woningen gebouwd worden en er zijn financiële toezeggingen gedaan als compensatie voor de natuur die verdwijnt.''

Ruim een uur na het sluiten van de stembussen was driekwart van de stemmen geteld. Het aantal tegenstemmen bedroeg op dat moment 94.973 tegen 67.727 voorstemmers. Vrijwel niemand die in de Boekmanzaal in het stadhuis de uitslagen volgde rekende toen nog op een overwinning voor de tegenstanders.

Hoofddirecteur van de Vereniging Natuurmonumenten, F. Evers, betreurde het dat niet meer mensen zijn opgekomen om het IJmeer open te houden. Natuurmonumenten, dat ook deel uitmaakte van het referendumcomité, toonde zich in de aanloop tot het referendum een geduchte tegenpartij voor de gemeente Amsterdam. Ook Evers zag, ondanks het verlies, winstpunten. ,,Het natuurbelang is nadrukkelijk op de kaart gezet. Toen de raad het besluit over IJburg nam, speelde de natuur nauwelijks een rol. De afgelopen periode is flink nagedacht en gediscussieerd over het belang van de natuur voor de stad'', zei hij. Evenals Dalm herinnerde hij de gemeente aan haar toezegging niet meer dan 18.000 woningen in het IJmeer te bouwen. Voor het resterende deel van het water zal de status van beschermd natuurgebied worden aangevraagd, zei hij. De burgemeester van Muiden, H. Smith, sprak van een ,,gigantisch signaal'' dat de tegenstemmers hebben afgegeven. ,,Amsterdam kan morgen niet zomaar gaan heien. Er liggen afspraken met de milieubeweging.''

Het Groenen-raadslid R. van Duijn uitte kritiek op de kiesdrempel van 154.935 stemmen. Volgens hem worden in voorkomende gevallen mensen ontmoedigd de strijd aan te binden tegen in hun ogen verkeerde raadsbesluiten. Hij vond dat de tegenstemmers hadden gewonnen, althans in moreel opzicht. ,,Er is duidelijk onvoldoende draagvlak voor IJburg'', aldus Van Duin die voorstander is van woningbouw boven de A-10 in plaats van in het IJmeer.

Over drie maanden heeft Amsterdam opnieuw een referendum. De inzet is dan de aanleg van de Noord-Zuidlijn, de metro die Amsterdam-Noord via het centrum met Amsterdam-Zuid moet verbinden. Het referendum wordt op 25 juni gehouden. Burgemeester Patijn was tevreden over het opkomstpercentage. Volgens hem blijkt dat het referendum aanslaat.

(Uit NRC HANDELSBLAD/ VOORPAGINA 20 maart 1997)