VRIJDAG
Eerder verschenen
columns

DE DRAAD
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
LEO PRICK

Vijftig plussers

door Marianne Vermeijden
Het stond drie weken geleden nog in deze krant: geen museum of het doet zijn best om 'de jongeren' te bereiken. Want veel draait om bezoekcijfers en om het verlangen van de staatssecretaris om de jeugd de kunsten binnen te loodsen. Omdat met degelijke, klassieke tentoonstellingen lastig te 'scoren' valt bij deze doelgroep, moet er veel zelfdoenerigheid en amusement uit de kast worden gehaald.

Vooral de historische musea hebben het moeilijk. Geschiedenis is in deze tijd van oppervlakkig vertier synoniem voor verveling. Jaartallen vindt men niet leuk, eeuwenoude voorwerpen zijn ongezellig, en voor het lezen van tekstborden is geen geduld meer. Op tentoonstellingen moet 'gespeeld' kunnen worden, net als op de pc.

Ook beeldende kunstmusea proberen met man en macht 'jong' te lijken. Het Bonnefanten Museum in Maastricht bracht in oktober een grote tentoonstelling over Smaak, over het 'stijlsurfen' van 'look naar look', over kookboeken en parfums, en alles wat daar tussen zit. Het Centraal Museum in Utrecht laat met eigentijds gerbek aan nuance zien dat het aan jurkjes en kasten hetzelfde kunstzinnige belang hecht als aan de doeken van Marlene Dumas en de beelden van Krijn de Koning. En het Drents Museum in Assen wil straks met de manifestatie Jongerencultuur uit de doeken doen waar we op straat en tv al mee worden overstelpt.

Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam pakt het anders aan. Het trekt geen bezoekers aan, het stoot ze liever af. 'Museumprogramma voor 50 plussers', zo meldt de recente folder over de lopende en komende presentaties van Sharon Lockhart, Klee en Willink. De Amerikaanse fotografe Sharon Lockhart is namelijk al 35 jaar oud en aangezien de schilders Paul Klee en Carel Willink al vele jaren dood zijn, hoef je van hen niets aan hedendaags vermaak te verwachten. Ook wat betreft de lezingen over fotografie, Interbellum, klassieke mythologie en magisch realisme hoeven zij die na 1950 geboren zijn zich niet aan te melden. Wat er straks gezegd gaat worden, geachte jongere, is allemaal ouwe koek, vindt Boijmans; ga vooral iets 'leukers' doen.

Zelf als het ironie is, is het een arrogante, publieksonvriendelijke en stompzinnige benadering. Zowel Klee als Willink laten zich niet meer uit de kunstgeschiedenis en de musea wegcijferen. Vraag een 18-jarige waarom hij of zij na de middelbare school naar een academie gaat, en één van de weinige, bekende kunstenaarsnamen - helaas - die men weet te noemen, is Carel Willink. De aquarellen van Paul Klee hoef je al helemaal niet meer aan te prijzen, want die behoren tot de mooiste van de 20ste eeuw. Toegankelijke en kleurrijke poëzie, waarover, met enige moeite natuurlijk, ook aan kinderen een interessant verhaal te vertellen is.

Het op één na belangrijkste museum, beheerder van de breedste collectie kunst en kunstnijverheid van dit land, behoort het cultureel erfgoed en met name het werk van zijn kunstenaars smaakvol te presenteren, zelfs te propageren bij een zo breed mogelijk publiek. Maar Boijmans zit liever lui onderuit te wachten op zijn vertrouwde vijftig plussers, die Klee en Willink allang op waarde weten te schatten en die ook al weten dat een museum zonder herrie en beweging spannend genoeg kan zijn. Bovendien beledigt het museum met deze folder zijn eigen kunstenaars. Hun werk is blijkbaar gedateerd en doet er voor volgende generaties weinig meer toe.

Jong en oud hebben Boijmans volstrekt niet nodig voor leeftijdsdiscriminatie en culturele vooringenomenheid. Laat maar eens wat zien, dan oordelen we zelf wel.

(Uit Cultureel Supplement van 7 januari 2000 )