LEO PRICK
Eerder verschenen
columns

DE DRAAD
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

LEO PRICK

6 november 1999

Het Vak

De afgelopen 20 jaar werd het onderwijsbeleid bepaald door maar één streven: bezuinigen. Omdat het overgrote deel van de onderwijsuitgaven betrekking heeft op personele kosten, hadden bewindslieden bij het voeren van hun beleid te maken met maar één belangrijke tegenstrever: de bonden. Deetman en, vervolgens, Ritzen moesten het onderwijs dus zodanig uitkleden dat de bonden zich koest zouden houden. Helemaal lukte dat niet. Af en toe begonnen die, gewapend met petje en vlaggetje, vervaarlijk te grommen, maar over het geheel genomen zijn de bewindslieden er al die tijd redelijk in geslaagd hun belangrijkste opponenten in hun hok te houden. Dat is overigens wel gegaan ten koste van al dat personeel dat nauwelijks georganiseerd is: invallers, parttimers en nieuwkomers. Die kregen de volle rekening gepresenteerd.

De jaren van niet aflatende bezuinigingen hebben het onderwijs veel kwaad gedaan. Dat is inmiddels ook de ouders duidelijk geworden. Die zijn zich de laatste jaren steeds kritischer gaan opstellen, en omdat ouders mensen zijn die de krant lezen en mogen stemmen is onderwijs ook voor media en politici weer de moeite waard geworden. Veel parttimers met kleine baantjes betekent voor een basisschool een paar keer per week iemand anders voor de klas. Dat komt de continuïteit, en dus de kwaliteit van het onderwijs natuurlijk niet ten goede. Die continuïteit wordt nog eens extra bedreigd doordat het onderwijs naast die overdosis aan parttimers ook nog eens een overdosis aan adv, arbeidsduurverkorting, kent. Een overdosis omdat onderwijs iets zo onzinnigs kent als adv voor parttimers. Die adv hebben leraren ooit gekregen in ruil voor salaris. Gezien het huidige lerarentekort ligt het voor de hand om iedereen die dat wenst en op een school zit waar daar ruimte voor is, meer te laten werken, dus de leraren die dat willen hun adv weer terug te laten ruilen voor geld. Alleen als ze dat zelf willen. Wie kan daar nou in hemelsnaam bezwaar tegen maken? Zeker niet wie pretendeert de belangen van die leraren te behartigen, zou ik zeggen. Maar jawel hoor. De bonden. In deze krant zegt CAO-onderhandelaar T. Rolvink als hem wordt gezegd dat dit een bijdrage zou kunnen zijn tegen het lerarentekort: "Dat is voor ons geen reden om de adv ter discussie te stellen. Daarmee zouden we geen bijdrage leveren aan de kwaliteitsverbetering van het vak. En trouwens: de achterban zou het niet pikken. Dus waar hébben we het over?"

Wat een domme achterban heeft Rolvink: een achterban die denkt dat het nadelig voor haar zou zijn te mogen kiezen. Of is die achterban niet dom, maar speelt hier iets heel anders? Als het hun zo uitkomt staan de bonden op de bres voor de kwaliteit van het onderwijs, maar als die kwaliteit duidelijk baat heeft bij een maatregel die hun op ideologische gronden niet zint, wordt er ineens geschermd met iets zo abstracts als "de kwaliteit van het vak". Het vak, zijn dat de leraren? Is dat het onderwijs? Nee, het is de ideologie die meent dat het goed is te streven naar een zo kort mogelijke werkweek voor iedereen, of die dat nou wil of niet. Gelukkig zijn de CAO-onderhandelingen al lang geen onderonsje meer van bonden en minister. Door de absurde afspraken die zij in het verleden hebben gemaakt zitten besturen en directies opgescheept met rechtspositionele regelingen die het scholen onmogelijk maken naar behoren te functioneren. Ook ouders komen er steeds meer achter dat bepaalde problemen niet de schuld zijn van directie of bestuur, maar dat die geen kant op kunnen. Als gevolg van regelingen die, ook door veel leraren zelf, bepaald niet worden gezien als taakverlichting.

Leo Prick