HJA HOFLAND
Eerder verschenen
columns

DE DRAAD
JL HELDRING
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN

15 juli 1998

Goederenvervoer

Op de televisie worden de Orions vertoond, telkens weer, laag boven zee vliegend zodat geen smokkelscheepje aan het oog van de bemanning ontsnapt. Vorige week is bekend geworden dat de smokkelaars niet op zee varen maar met hun handel in de Orion zitten. Baaltjes cocaïne met een gewicht gelijk aan drie bemanningsleden en een straatwaarde met een bedrag waarvan je een Orion een jaar kunt laten vliegen.

Bij de Marine werd al 'geruime tijd' vermoed dat er iets niet pluis was. Nu zijn er verdachten gearresteerd. De vice-admiraal C. van Duyvendijk vindt het 'een mooi succesverhaal'. Hoe lang is 'geruime tijd'? Aan het slot van zijn persconferentie kondigt de vice-admiraal aan dat ,,er sterker gecontroleerd gaat worden op het goederenvervoer door marinepersoneel''.

De cocaïne-Orion heeft een tussenlanding gemaakt op een Amerikaanse marinebasis. Wisten de Amerikanen wat er vervoerd werd? Ja, zegt het Nederlandse ministerie van Justitie. Nee, zegt de Marine. De Nederlandse instanties gaan twijfelen. Was het niet beter geweest, de smokkelaars te arresteren toen ze op punt van vertrek stonden? Dan had in ieder geval geen Nederlandse instantie tegen de Amerikanen hoeven te liegen. Intussen heeft de Antilliaanse regering, die op de bescherming van de Nederlandse Orions rekent, tegenover de Verenigde Staten een figuur geslagen.

Ander toneel. De Nederlandse justitie volgt al meer dan een jaar de beruchte, van cocaïnehandel verdachte Surinaamse adviseur van staat Desi Bouterse. Er is een opsporingsbevel. Precies een jaar geleden is het misgelopen toen Den Haag aan Brazilië vroeg hem uit te leveren. Terwijl de Orion het luchtruim koos, was Bouterse in Trinidad. Opnieuw werd een verzoek tot uitlevering gedaan. Verwarring. De regering van Trinidad kwam tot de conclusie dat er geen direct, bilateraal uitleveringsverdrag bestaat. De verdachte verscheen voor de plaatselijke televisie en verklaarde: Bouterse komt en Bouterse gaat, waarheen en wanneer Bouterse wil. Of woorden van deze strekking. De regering in Den Haag bezweert dat ze gelijk heeft. Een internationaal uitleveringsverdrag dat ook door Trinidad is getekend, is voldoende. Bouterse lacht, zwaait nog eens ten afscheid, richting Den Haag.

Leest dit verhaal niet als het libretto van een komische opera? In Den Haag ziet men er het komische niet van in. Er mag dan wat zijn misgelopen, maar al met al is het voorbeeldig gegaan. Wij Nederlanders weten: op het gebied van drugs beschouwt ons land zich als een voorbeeld voor de wereld. Het is niet uitgesloten dat het dit zou kunnen zijn. Zeker is het niet. Drugs brengen misdaad met zich mee, verslaving, verwoeste levens. De gevangenissen en gestichten zijn al jaren te klein. Maar toch, door ons beleid van tolerantie en bestrijding in redelijkheid hebben we minder verslaafden, minder misdaad, minder liquidaties in het milieu dan het bevriende buitenland.

Samengevat: het komt door de zorg en het gedoogbeleid. Opnieuw een begrip dat alleen door Nederlanders wordt gevat. Onder gedogen verstaat iedere niet-Nederlander het toestaan van wat bij de wet verboden is. Men vraagt waarvoor de wet dan dient.

Samengevat: een vliegtuig voor de opsporing van drugssmokkelaars wordt al geruime tijd gebruikt voor cocaïnetransport. De ene regeringsinstantie liegt tegen een bondgenoot; de andere spreekt de waarheid. Ze houden elkaar niet op de hoogte. Een beruchte verdachte moet worden uitgeleverd door landen waarmee geen uitleveringsverdrag bestaat of die in uitlevering manifest geen zin hebben. De wet in eigen land geldt dan weer wel en dan weer niet. Nieuwsgierige buitenlanders die hier op bezoek komen, wordt plechtig voorgehouden dat Nederland het voorbeeld voor de wereld is. Men kan het, ook weer met alle redelijkheid bekeken, die vreemdelingen niet kwalijk nemen als ze ervan opkijken.

Het drugsbeleid is een onderdeel van drie soorten politiek. Die van de volksgezondheid, de binnenlandse veiligheid en de buitenlandse politiek. Donderdag komt hier de Amerikaanse 'drugstsaar', de generaal b.d. Barry McCaffrey. Een diplomaat is hij niet. Al voor hij naar Europa vertrok heeft hij laten weten dat hij het Nederlandse drugsbeleid 'rampzalig' vindt. Hij heeft gelezen dat er hier op los wordt gemoord. Onze deskundigen, op hun beurt, beschouwen het Amerikaanse drugsbeleid als achterlijk.

De 'oorlog tegen de drugs', nog door Nancy Reagan verklaard met de woorden Just Say No, is op een mislukking uitgelopen, maar wordt niettemin voortgezet. De Nederlandse ambassadeur in Washington heeft al tegen de opmerking van McCaffrey geprotesteerd. Minister Van Mierlo nu ook, via de Amerikaanse ambassadeur. Dit informatieve bezoek begint niet onder omstandigheden die wederzijds de leergierigheid bevorderen. Inmiddels heeft de oud-militair de afgelopen week al zijn vooroordelen met de grootste kracht bevestigd gekregen.

Er is geen land ter wereld dat ook maar bij benadering een drugsbeleid heeft als Nederlands. Omdat verdovende middelen en alles wat ermee te maken heeft als een van de ernstigste internationale problemen wordt beschouwd, is het Nederlands drugsbeleid buitenlandse politiek die in sterke mate bepaald wordt door onze binnenlandse politiek.

We zijn niet alleen op de wereld; zelfs proberen we de wereld iets nuttigs te leren. Als er in de Nederlandse binnenlandse politiek met de pet naar wordt gegooid (en vervolgens wordt gedaan alsof het slot van zo'n worp als een succes moet worden beschouwd) maken we ons belachelijk en ongeloofwaardig. Dat is het werkelijke resultaat van de avonturen met de Orion, Bouterse, de Antillen en de Marine.

H.J.A. Hofland