ELSBETH ETTY
Eerder verschenen
columns
DE DRAAD
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG
4 september 1999
O kom, mijn lief
Van de liefde die vriendschap
heet' is de titel van een sonnettenreeks van Albert Verwey uit 1885,
gericht aan Willem Kloos ('Zooals twee vlammen spelen in den nacht,/ En
nijgen naar elkaar met bleeker gloor,/ En trillen sneller in elkanders
gloed,' - enz.)Ruim een eeuw geleden was het de homo-erotische liefde
die preuts 'slechts' vriendschap heten mocht. In deze verlichtere
tijden zijn zulke omfloerste aanduidingen niet meer nodig, voorzover
men zich tenminste niet bevindt in het grootseminarie Rolduc of in de
kudde van de bisschop van Groningen. Tegenwoordig is het niet in
verheven lyriek dat de liefde niet bij haar naam genoemd mag worden en
zich onder het masker van de vriendschap moet verbergen, maar in een
gortdroog overheidscommuniqué, dat melding maakt van 'de
vriendschap' tussen de Prins van Oranje en de Argentijnse mevrouw Maxima
Zorreguieta.
Ik wil maar zeggen dat het koninklijk huis tegenwoordig weliswaar heel modern is en zelfs een eigen website heeft, maar ons daardoor, gegeven de lifestyle van de troonopvolger, opscheept met allerlei terminologische problemen. Vroeger was het eenvoudig: alleen de publieke bekendmaking van een voorgenomen huwelijk werd aan het volk gemeld en dat had met bed-, kroeg- of jachtgenoten van de Oranjes niets te schaften. Twee begrippen - verloving en huwelijk - volstonden.
Tegenwoordig is het allemaal zo ingewikkeld. Kok heeft nog geprobeerd de banale publieke nieuwsgierigheid te beteugelen door de RVD te laten verklaren dat alleen over een eventuele 'serieuze relatie' van de kroonprins mededelingen zouden worden gedaan. Daar zit je dan al met het probleem wat een serieuze relatie is. Duurzaam? Bestendig? Sommige mensen komen een leven lang niet heen over een one night stand, dus noem dat maar eens geen serieuze relatie. Aan de andere kant bestaan er waarschijnlijk mensen die hun diamanten bruiloft vieren zonder ooit een serieuze relatie te hebben gehad.
Partner - nog zo'n woord waar de Grondwet niet van rept. Maar wel, sinds enige tijd, de wet. Die maakt namelijk het aangaan van een geregistreerd partnerschap mogelijk dat als twee druppels water op een huwelijk lijkt. Stel dat Willem-Alexander (zoals zoveel hetero's doen die gebruikmaken van deze als voorloper van het homohuwelijk bedoelde ceremonie) aankondigt met mevrouw Zorreguieta een geregistreerd partnerschap te willen, wat dan? Toestemming van de Staten-Generaal is daar niet voor nodig, terwijl de wet er toch vrijwel alle rechten en plichten van een huwelijk aan vastknoopt.
Misschien is dit een aanrader voor de prins, want als hij en zijn Argentijnse vriendin hiertoe overgaan, zijn ze meteen verlost van het gezeur van Mies Bouhuys over Maxima's vader en het nog te verwachten gezeur van SGP-RPF-GPV als zij rooms blijkt te zijn. En dat zij heeft samengewoond met een achterneef van Bob Dylan, want er staat, hebben wakkere verslaggevers vastgesteld, de naam Zimmerman op haar deur.
Mogelijk zijn we, als er niet gehuwd maar gepartnerd wordt, ook verlost van de gênante commentaren van Tweede-Kamerleden die voor hun beurt spreken zonder door de geringste kennis van het staatsrecht te worden gehinderd. PvdA-Kamerlid Wagenaar, gepromoveerd op de RVD, wist in Nova te melden dat mevrouw Maxima Z. door een eventueel huwelijk ons staatshoofd wordt. Volgens haar krijgen wij dan, uniek in de wereld, twee staatshoofden. Haar SP-collega Marijnissen vermoedt dat een gemalin op termijn staatshoofd wordt: 'Als Willem-Alexander koning is en hij overlijdt, dan wordt zij het nieuwe staatshoofd', kakelde hij in de Volkskrant. Daarom 'moet ze kenbaar maken dat ze een volbloed-democrate is'.
Wat is er dommer: het verzinsel dat een koningin-weduwe staatshoofd wordt, of de eis dat een eventuele echtgenote van de koning 'volbloed- democrate' moet zijn? De koning hoeft zelf niet eens democraat te zijn, zolang hij zich maar schikt in de ministeriële verantwoordelijkheid.
Liefde, vriendschap, serieuze relatie, onserieuze relatie, al dan niet geregistreerd partnerschap, LAT-relatie, samenlevingscontract, politieke gezindheid van een koninklijke vriendin: het is allemaal volkomen irrelevant, zowel in politiek als staatsrechtelijk opzicht. Alleen de poëzie mag zich hiermee bemoeien. Jammer dat de poeta laureatus, die op initiatief van Poetry International, deze krant, de NPS en de VPRO-gids democratisch (sic) zal worden gekozen, nog niet in functie is. Uitdrukkelijk hebben de organisatoren van deze verkiezing gezegd dat de toekomstige Dichter des Vaderlands 'niet uitsluitend in stelling zal worden gebracht bij koninklijke gelegenheden als een bevalling, een huwelijk, kroning of overlijden'. Nee, de te kiezen poëet kan ook opdrachten krijgen bij andere, minder officiële, koninklijke gelegenheden zoals die waar we deze week van mochten vernemen.
Lucebert schreef: 'dichten in opdracht/ van een zeepfabriek/ of een alles verguldende mogendheid/ gaat met gemak'. Dit leerdicht van de overleden Keizer der dichters bevat regels die, nu wij nog geen hofdichter hebben, plaatsvervangend aan het vriendenpaar van de week moeten worden opgedragen:
ook lyriek en liefde
slaan gemakkelijk aan
op een puffende penis
gekoppeld aan de fiets van venus
rijdt men stevig naar parnassus
Elsbeth Etty