DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG
LEO PRICK

T O M   R O O D U I J N

7 december 1999

Digitaal paspoort?

De privacy wordt in Nederland van een discussie onder deskundigen eindelijk verheven tot een publiek debat, nu Xs4all zijn kruistocht tegen de gratis aanbieders voortzet. Eerder werd aan het enfant terrible onder de internet-providers door de rechter toegestaan een bill board-campagne te voeren tegen NokNok en Wanadoo waarin werd gewezen op 'de kleine lettertjes' in de contracten van deze gratis aanbieders over het gebruik van persoonsgegevens. XS4all voegde daar in de campagne ironisch aan toe: "Uiteindelijk heeft alles zijn prijs." Met die leus was de rechter het eens: kosteloos Internet draagt 'de schijn van misleiding in zich'.

Nu biedt Xs4all abonnees aan om met het softwarepakket Freedom vier maanden kosteloos èn anoniem te surfen en e-mailen. Een statement tegen andere, van handel in persoonsgegevens beschuldigde gratis aanbieders. Volgens de Amsterdamse provider is het belangrijk dat mensen op het net anoniem kunnen zijn en de privacy wordt gewaarborgd. "Razendsnelle technologische vernieuwingen leiden ertoe dat het gedrag van mensen op Internet niet alleen jarenlang kan worden bewaard, maar ook kan worden gebruikt voor marketingactiviteiten", aldus XS4all.

Dat privacy een onderwerp van belang is, wordt in steeds breder verband onderkend: je leest het in recente berichten over via e-mail te transporteren 'cookies', de gemakkelijke ontcijferbaarheid van GSM- gesprekken, de mogelijkheid om webpagina-bezoekers hun e-mail-adres te ontfutselen, het in de Pentium III-processor verborgen registratienummer en de verregaande afluistermogelijkheden via het internationale 'echelon'-netwerk.

Alle privacy-kwesties hebben gemeen, dat ze uitsluitend op wereldwijd niveau kunnen worden aangepakt. In dat perspectief is zelfs het onlang in Brussel genomen besluit over een 'digitaal paspoort' een wassen neus. Europees commissaris F. Bolkestein, belast met de interne markt, verwacht dat over vijf jaar de helft van de Europese onderdanen een aansluiting op Internet heeft. Tegen die tijd kunnen zij zich bij hun veilige Internet-aankopen, voorspelde hij, behalve van een elektronische pincode ook bedienen van 'scans' van vingers of ogen. Gisteren werden in de Tweede Kamer, naar aanleiding van het Wetsvoorstel Computercriminaliteit II, belangengroepen gehoord over een Nederlands 'kenteken' voor internetgebruikers. Het Korps Landelijke Politiediensten is ervoor, evenals de Centrale Recherche Informatiedienst (CRI) en TNO; tegenstanders zijn de Nederlandse Vereniging van Internet Providers (NLIP), de VVD en de PvdA. "Ook op Internet moet het mogelijk blijven anoniem rond te lopen", sprak een woordvoerder van de laaste partij. Het verslag van de discussie deed me denken aan het verhaal van de olifant en de mier die over een brug lopen. "Wat stampen we, hè?" roept de mier.