DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG
LEO PRICK

T O M   R O O D U I J N

3 december 1999

Toekomstmuziek (2)

Ging het gisteren op deze plaats over de rol die de ruikende, voelende en proevende machine kan spelen bij het botvieren van seksuele genoegens, vandaag wil ik het hebben over de voorspelde synthese tussen mens en computer tot een 'cybernetisch organisme', ofwel 'cyborg'. Zondag zond de VPRO-televisie een interessant themavullend programma over Het Eeuwige Lichaam uit, waarin verscheidene wetenschappers betoogden dat de mens geworden computer (of: computer geworden mens) niet langer tot het domein van de Science Fiction mag worden gerekend. Volgens Hugo de Garis, hoofd van de Brain Builder Group ATR te Kyoto (Japan), is de technologie in staat het menselijk brein binnen vijftig jaar om te bouwen tot een 'artificieel intellect', of in de woorden van De Garis: een 'artilect'.

Nu al, zo bleek uit de uitzending, worden experimenten uitgevoerd met in de hersenen geïmplanteerde chips die verlamde mensen in staat stellen een computerscherm te bedienen. Volgens De Garis en de zijnen duurt het niet lang of we breiden onze breincapaciteit uit met technologie: hersenen en de structuur van artificieel geheugen verschillen naar zijn overtuiging niet wezenlijk en zijn 'compatible' te maken: "Het is allebei gewoon informatie." Bij een mens een complete bibliotheek ter grootte van een suikerkorrel implanteren, is voor hem uiterst reëel. Bij de Brain Builder group wordt gewerkt aan kunstmatige hersenen die zichzelf volgens evolutionaire principes voortplanten en verbeteren. Dat leidt tot een 'superieur soort' met een miljarden keren hogere intelligentie dan die van de huidige mens. Het artificiële brein, waarvan De Garis een prototype toonde, heeft volgens hem voor de komende eeuw dezelfde betekenis als de uitvinding van de atoombom voor deze eeuw. De vergelijking gaat ook in die zin op, dat aan het kunstbrein zowel positieve als negatieve implicaties worden toegeschreven. "Ik lig wel eens wakker", bekende De Garis, "als ik me voorstel wat er gebeurt als de door deze technologie voorgebrachte wezens zich tegen ons gaan keren."

Evenals Hugo de Garis beweerde de mathematicus en Nobelprijskandidaat Frank Tipler in de uitzending dat deze technologie een scheppend potentieel heeft. Volgens Tipler, auteur van Physics of immortality, is de komende 'wederopstanding' mathematisch bewijsbaar. Cybernetische machines zullen alle door de mens verzamelde kennis kunnen opnemen, voorspelde Tipler, om daarmee de kosmos te manipuleren. De Garis en Tipler zijn het erover eens dat de verschijningsvorm mens, zoals we die kennen, zijn langste tijd heeft gehad. Tipler betrekt echter bij zijn theorieën over de evolutie van de 'natte computer' (de menselijke geest) naar een perfecte computerimitatie (de 'human download') een compleet, omgekeerd scheppingsverhaal. Uit deze Nieuwe Mens komt volgens hem, aan het einde der tijden en in 'een nieuw hiernamaals', een groot alwetend, almachtig en alomtegenwoordig brein voort: God.

Voor meer informatie over 'Het Eeuwige Lichaam' van de VPRO:
http://www.vpro.nl/data/projecten/het-eeuwige-lichaam/1.0/index.html