DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG
LEO PRICK

T O M   R O O D U I J N

12 november 1999

Gemeenteporno (3)

Je hebt verborgen camera's in wc's en douches, waar mensen quasi onbevangen hun dagelijkse handelingen verrichten, maar de meest fascinerende webcam is die in de kleedkamer. Geruime tijd kan ik turen naar het beeld van meisjes en jonge vrouwen die zich al pratend, make-up aanbrengend of drentelend in die spiegelkamer ophouden. De vraag die het tafereel oproept is: waartoe maken zij zich mooi, welk doel dient al deze activiteit? Zijn het artiesten, danseressen in een musical bijvoorbeeld, of is dit het voorportaal van wat de hoofdmoot van de webcam uitmaakt: de digitale peepshow?

In zijn essay De troost van de pornografie schrijft Rudy Kousbroek: "De ontroerende of aangrijpende momenten zijn er alleen bij toeval, uit onhandigheid, onopzettelijkheid: een terloops opgevangen blik, kleren op een stoel, een reactie een aarzeling, of haast die de betrokkene zich niet bewust was of niet bedoelde te tonen, geheimzinnige en onbegrijpelijke details."

Dit gaat in hoge mate op voor de 'sexcam', een verschijnsel dat in 1984, het jaar dat Kousbroek zijn verhandeling over porno schreef, nog moest worden uitgevonden. De meisjes die voor het digitale venster verschijnen voeren soms enigszins afwezig handelingen uit. Dat kan met of zonder partner zijn; in het laatste geval worden in eindeloze herhaling, dikwijls met een hulpstuk de intieme delen gemasseerd. Soms zie je in een hoek het toetsenbord liggen, waarmee de vrouwen kunnen chatten met bezoekers. Als zo'n boodschap binnen komt onderbreekt de vrouw het hevige opwinding veinzen om ineens als een secetaresse tienvingerig het toetsenbord te bedienen. Van die uitwisseling mag de reguliere kijker geen kennis nemen, maar hij kan de inhoud wel vermoeden aan de hand van wat daarna is te zien: een specifieke streling, een kushandje of een vrolijke zwaai naar de camera.

De aandoenlijke details van Kousbroek schuilen wat mij betref vooral in die abrupte onderbrekingen en in de aankleding en inrichting van de kamers: vaak niet meer dan een groot matras met een aantal kussens in zebra- of pantermotief. De vrouwen hebben zonder uitzondering een of meer tatoeages. Soms is er een puzzelboekje, haarborstel of kledingstuk onbedoeld in beeld gebracht. De vrouwen 'spelen' in tegenstelling tot de mannen - op de camera en richten zich al manipulerend naar dat oog, er af en toe 'terloops' naar kijkend. Niet al deze vrouwen lijken zich bewust van het publieke karakter van hun handelingen; enkele werken ze mechanisch, als een vorm van corvee af. Het wezenlijke verschil met de reguliere pornofilm schuilt, behalve in het rechtstreekse karakter, in de ongekunstelde vorm van de sexcam. Omdat er geen montage aan te pas komt, zijn we getuige van de gehele aanloop en afloop van een seksuele activiteit. Vooral bij paren kan het interessant zijn te zien hoezeer de man zich aanvankelijk inspant zich in gereedheid te brengen, om vervolgens te zorgen dat hij eerst na het verrichten van alle denkbare gemeenschapsvormen tot een ontlading komt een aan acrobatiek grenzende vorm van entertainment.

Een aantal sexcam-aanbieders verschaft enkele tientallen kanalen, waarbij op sommige een aandoenlijk handgeschreven bordje verschijnt, bedoeld om duidelijk maken dat de show binnen korte tijd een aanvang neemt. Het sexcam-bedrijf roept vragen van allerlei aard op, ondermeer over de economische grondslag ervan. Wie betaalt al deze mannen en vrouwen voor hun niet geringe en gratis toegankelijke inspanningen?

NB: Een goed vertrekpunt voor een reis door de wereld van de sexcam vormt de hieraan gewijde rubriek (18+!) van Startpagina.