DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

20 september 1999

Troostpagina's

Verdriet is niet meer dan de keerzijde van verlangen en een belangrijk bestanddeel van ons leven, wordt betoogd op een van de vele rouwverwerkingspagina's op Internet. Elders staat te lezen dat verdriet slechts een medicijn is en de dood van een dierbare een bagatel in het licht van de eeuwigheid. Of ze nu wel of niet religieus zijn geïnspireerd, vrijwel alle zelfhulp-sites in dit genre hebben een hemelachtig decor: de een met wolken, de ander met bliksem of een ondergaande zon. De boodschappen worden meestal prettig verpakt, bijvoorbeeld tips hoe de omgeving niet op rouwenden moet reageren in de vorm van een top-tien: de verdrietige niet dwingen mee uit te gaan, geen opmerkingen maken hoe goed hij of zij eruit ziet, etcetera.

Wie echt iets voor nabestaanden wil betekenen, vindt op Internet genoeg: virtuele gedenkstenen en begraafplaatsen, waar een kaars voor de overledene kan worden aangestoken die ook enige tijd op het eigen bureaublad blijft branden. In zo'n 'virtuele hemel' staan opmerkelijke teksten te lezen, bijvoorbeeld aan Michael Paul Bernard die in 1996 op 18-jarige leeftijd stierf bij een auto-ongeluk. "Ik hoop dat je plezier hebt daarboven", schrijft zijn zuster Lisa. , ,Je zit daar waarschijnlijk achter de meiden aan, als ze niet al achter jou aanzitten. We missen je allemaal zeer, maar met iedereen lijkt het inmiddels beter te gaan." Het op Internet getuigen van liefde voor de overledene, liefst met weergave van gesprekken die daarmee nog steeds worden gevoerd, fungeert als substituut voor de beslotenheid van het gebed of die van de spreekkamer van de therapeut. Deze vorm van contact met de doden biedt troost, waarschijnlijk juist dankzij de openbaarheid waarin de nabestaanden hun verdriet belijden.

De site van Griefaid is een mooi voorbeeld van hedendaagse cybertroost. Via een met veel hoopgevende citaten opgeluisterde homepage beland ik bij een 'memorial' voor de bij haar geboorte overleden Giana. "Losing Giana was the worst thing that has ever happened to us", schrijft de moeder op een pagna vol engeltjes. "We miss her deeply and know that she watches out for Kira and Logan. She is alive in our hearts forever." De meest particuliere details van de bevalling, inclusief foto's, zijn door de moeder op het net gezet. Het is geen exhibitionisme wat deze mensen drijft, maar oprecht vertrouwen in de helende werking van het delen van verdriet. Frappant is ook hier de zekerheid van een weerzien met de nabestaanden, maar zonder een expliciete bijbelse verwijzing. Voor de oprichters van dit soort monumenten is het paradijs vermoedelijk vitueler dan cyberspace.