DE DRAAD
Eerder verschenen
columns
De column De Draad verschijnt vijf keer
per week.
Lees De Draad en

schrijf Tom Rooduijn rooduijn@nrc.nl

JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

T O M   R O O D U I J N

12 augustus 1999

De spam-oogst

Hoe meer je je op Internet begeeft, hoe meer je ermee te maken krijgt: spam. Onzin en reclame persen zich door je e-mailbus en delen zich ongevraagd aan je mee. Eerst ben je nog bereid de berichten geïnteresseerd te bekijken, men heeft zich tenslotte rechtstreeks tot jou gewend. Maar al snel treedt de ergernis op: hoe komt de obscure afzender aan mijn e-mailadres? Naarmate je er meer van ontvangt, ga je afvragen hoe het werkt. Ontfutselen bepaalde sites die je bezoekt je adres om deze te verkopen aan agressieve handelaren en folderaars? Kan dat technisch? Of zit er halverwege de weg van je e-mails een station waar adressen worden gefilterd, gebundeld en aan marketingbureaus worden verkwanseld?

Maar de bedrijfstak die de consument op deze wijze benadert steekt de hand in eigen boezem. De direct marketing-club DMSA zal waarschijnlijk nog eind deze maand een gedragscode openbaar maken die haar leden moeten hanteren bij het ongewenst sturen van reclame-aanbiedingen per e-mail. De regeling is gebaseerd op het opt-out principe: consumenten moeten zelf aangeven dat ze geen reclame-mail meer willen ontvangen. Vergelijk het met de ja/nee-reclamesticker op de brievenbus. Het ontwerp voor deze regeling ligt nu ter beoordeling bij de Sociaal Economische Raad (SER). Eind deze maand brengt de SER advies uit aan de Tweede Kamer, die uiteindelijk tot landelijke wetgeving zal moeten overgaan.

Een greep uit een week doorzichtige geld-uit-de-zak-klopperij via Internet: "De kans die jou wordt aangeboden interesseerd je zeker", begint de mail inclusief spellingsfout - van 'Mullevmar', "want het is de moeite waard. De investering is ontzettend klein en de opbrengst is grandioos." Het blijkt hier te gaan om 'Multi-Level Marketing' (MLM) dat aldus wordt aangeprezen: "Multi-level-marketing is ontstaan op de Harvard Business School in Amerika. Stanfordonderzoek en het Wall Street Journaal hebben voorspeld dat voor het jaar 2000 meer dan 50- 65% van alle producten en diensten verkocht worden via multi-level- marketing op het Internet. Dit is een multi-biljoen dollar industrie en van de 500.000 miljonairs in de VS is 20% (100.000 mensen) miljonair geworden in de laatste paar jaar met MLM. Nog duidelijker; uit onderzoek blijkt dat wereldwijd ieder dag 45 mensen miljonair worden door MLM." Volgt een eindeloze aanprijzing met verklaringen van gelukkige deelnemers, uitmondend in een soort kettingbrief.

Maar dat is Nederland, terwijl de hinderlijkste en ook grootste spamstroom uit de Verenigde Staten komt. Daar heeft MLM blijkbaar al zo'n slechte naam, dat de mail die ik onder de titel vertrouwlijk ontving nadrukkelijk stelde géén MLM te beogen, evenmin als verkoop en vergaderingen. Wel wordt 3.000 tot 5.000 dollar per week in het vooruitzicht gesteld, evenals een persoonlijke opleiding en begeleiding om binnen korte tijd 'multi' te worden. "Leer de strategieën van de ultrarijken." Origineler is het bedrijf The Stellar Registry dat sterren in het zonnestelsel voor u benoemt - naar uzelf of een geliefd persoon - en u een certificaat met de officiële Nasa-coördinaten van uw ster in een deftige verpakking doet toekomen: "Laat ons een cadeau maken dat voor altijd schijnt!" Een andere spammer brengt 26 dollar en 50 dollarcents een Millennium-dagboek in de handel, vol tips, strategieën en activiteiten om heelhuids de eeuwwisseling door te komen.

Via de mailbox wordt op de meest primitieve gevoelens ingespeeld: behalve zucht naar geld ook hang naar aanzien en seks. "Hoe raken de prachtigste vrouwen ter wereld in mij geïnteresseerd?" luidde in kapitalen de boodschap die ik op een morgen in mijn mailbox aantrof. Een telefoongesprek ter waarde van negen dollar belooft het antwoord. Maar ook in het versieren bestaat hiërarchie: meer geld en ook enige oefening en u kunt zich tot een bepaalde doelgroep wenden; college girls bijvoorbeeld, of professional dancers ("For the advanced Macker only!"). Wie bij die studentes een geleerde indruk wil maken en niet is afgestudeerd, kan terecht bij weer een andere spammer. Deze handelt in diploma's van weliswaar niet-geaccrediteerde maar wel 'zeer prestigieuze' universiteiten: "Vergaar een veelbelovende toekomst, de kracht om veel geld te verdienen en ieders bewondering."

Zodra die elektronische 'NEE'-sticker er is, plak ik hem op mijn mailbox.